stan wyjątkowy(strona 2/14)

W nocy z wtorku na środę wygasł stan wyjątkowy w pasie przygranicznym z Białorusią. We wtorek wieczorem nowelizację ustawy o ochronie granicy podpisał prezydent Andrzej Duda. Następnie - w drodze rozporządzenia - szef MSWiA Mariusz Kamiński określił nowe, obowiązujące regulacje na tym terenie. Wprowadzają one m.in. czasowy zakaz przebywania na określonym obszarze w strefie przygranicznej. Co na to poseł Lewicy Krzysztof Śmiszek? Czy te obostrzenia są zgodne z konstytucją i z prawem? - Absolutnie nie. To są sytuacje, które urągają podstawowym regulacjom i zasadom zawartym w konstytucji - stwierdził w programie "Tłit" Wirtualnej Polski. - To "clue" działania PiS - zarządzać naszymi prawami, naszymi wolnościami obywatelskimi poprzez rozporządzenia ministra spraw wewnętrznych. To sytuacja, w której absolutnie mamy naruszoną konstytucję, w której absolutnie nie ma podstawy do wprowadzenia tego typu obostrzeń - mówił Śmiszek. - Sytuacja być może jest napięta, jest groźna, jest nadzwyczajna, natomiast państwo, które działa wbrew przepisom konstytucji, nigdy nie obroni tych decyzji. Dopóki będziemy mieli niezależnych sędziów, dopóty możemy być spokojni, że tego typu decyzje będą podważane - podkreślił. W ocenie posła "PiS strzela sobie w stopę tą ustawą i tym rozporządzeniem". - To się obróci przeciwko nim. Ograniczanie dostępu mediów do tego obszaru powoduje, że jesteśmy znowu skazani na domysły - wskazał Śmiszek.

Janina Ochojska wspólnie z innymi europarlamentarzystami w środę odwiedzili okolice Hajnówki na Podlasiu. Z racji tego, że teoretycznie zakończył się w okolicy stan wyjątkowy, posłowie postanowili podjąć próbę przedostania się na teren strefy przygranicznej. Janina Ochojska, Róża Thun i Łukasz Kohut wraz z parlamentarzystkami z Francji i Węgier zostali zatrzymani przez patrol policji. Funkcjonariusze nie pozwolili im na dalszy przejazd. Po burzliwej dyskusji Ochojska zadzwoniła do podlaskiego komendanta SG. Jak zareagował na ten telefon? O tym w materiale wideo.

Kiedy może zakończyć się kryzys na granicy polsko-białoruskiej? - Nikt nie wie, kiedy ta sytuacja się zakończy, bo mamy do czynienia z agresją i nieprzewidywalnym przeciwnikiem. Pan Łukaszenka ma swoje cele polityczne, działa w emocjach i chęci odwetu za to, co wydarzyło się, kiedy pacyfikował opozycję, fałszował wybory i krwawo tłumił te powstanie na Białorusi. I teraz pała żądzą zemsty - komentował w programie "Newsroom" WP wiceminister sprawiedliwości Michał Woś. - Na Białorusi nic się nie dzieje bez zgody i wiedzy Kremla. To jest zorganizowana akcja, gdzie ta agresja jest realizowana przez osoby, których działania są nie do przewidzenia. Trudno jest powiedzieć, czy to się skończy za miesiąc, za trzy miesiące czy za rok. Natomiast na pewno błędem jest rozmowa z panem Łukaszenką. Jednym z jego celów politycznych jest uznanie jego władzy - stwierdził wiceszef MS. Prowadząca Agnieszka Kopacz dopytywała o obecność mediów na terenach przygranicznych. - Łukaszenka prowadzi akcję propagandową, pokazuje najbardziej korzystne dla siebie obrazki, ale Polska też dociera do świata z tymi informacjami, które są jednoznaczne. (...) Kiedy lada dzień skończy się stan wyjątkowy i wejdzie w życie ustawa o ochronie granicy, wówczas dziennikarze również będą wpuszczeni na granicę, w bezpieczne miejsca. (...) Ale proszę się nie dziwić, pamiętamy, kiedy posłowie opozycji biegali przy granicy, obrażali polski mundur, przeszkadzali służbom i szukali poklasku i kamer dziennikarskich. I to był ich główny cel - stwierdził wiceminister Woś.

Po co rządzącym był stan wyjątkowy? W wywiadzie dla Wirtualnej Polski Donald Tusk wskazał jeden konkretny powód. - Dlaczego to, co jest w stanie wyjątkowym, wpisane jest teraz do zwykłej ustawy? Stan wyjątkowy nie jest potrzeby do tego, by użyć siły w obronie granicy. Stan wyjątkowy był potrzebny PiS-owi po to, by nie dopuścić pana i pańskich kolegów z mediów - podkreślił były premier. Pytany o to, co powiedziałby polskim żołnierzom, stojącym na granicy z Białorusią, Tusk zaznaczył, że obowiązkiem każdego Polaka jest wsparcie dla funkcjonariuszy. - To jest dla mnie poza dyskusją. Nawet jeśli mamy czasem do czynienia z jakimś ekscesem lub wybrykiem, to się zdarza, i nie można oczywiście tego tolerować. Jednak co do zasady nasza straż graniczna, nasi żołnierze muszą mieć wsparcie - mówił lider PO. Tusk nie szczędził też krytycznych słów pod adresem rządu. - W tej kwestii poniósł praktycznie same porażki (…). Jeszcze wczoraj słyszeliśmy od premier Morawieckiego, że ten kryzys będzie trwał lata. Ja w tym słyszałem modlitwę o kłopoty, bo nie mam tu żadnej wątpliwości, że oprócz nieudolności mamy do czynienia z próbą cynicznego wykorzystania tego napięcia - stwierdził lider PO.

Gmina Mielnik na Podlasiu jest w części objęta stanem wyjątkowym. To tutaj stacjonują setki żołnierzy, którzy strzegą wschodniej granicy Polski. I to tutaj, choć na razie jest spokojnie, obawy mieszkańców są coraz większe. - Mieszkańcy, patrząc na to, co się dzieje w Kuźnicy, obawiają się, że taka sytuacja może również wystąpić na naszym terytorium - przyznaje Marcin Urbański, wójt gminy Mielnik. - Ludzie raczej się boją i gdy widzą migranta, dzwonią na SG - mówi jedna z kobiet, z którą rozmawiał reporter WP Klaudiusz Michalec. Mimo że granica jest zdecydowanie bardziej szczelna niż jeszcze kilka miesięcy temu, wciąż podobno zdarza się tu zauważyć ludzi, którym udaje się przez nią przedostać. - Szkoda ich. Są mieszane uczucia między strachem a chęcią pomocy - opowiada jeden z mężczyzn z gminy Mielnik. Choć oficjalnie służby nie odnotowały zbyt wiele prób nielegalnego przekroczenia granicy w tym miejscu, to jednak - co zauważa wójt - od dawna widać było tzw. kurierów, którzy tu przyjeżdżali i za tysiące euro wywozili uciekinierów w głąb kraju. Więcej w materiale wideo.

Obóz rządzący staje przed kolejnym wyzwaniem związanym z sytuacją na granicy między Polską i Białorusią. Kończący się okres obowiązywania stanu wyjątkowego, nasuwa pytanie o powrót dziennikarzy na tereny przygraniczne. Z wypowiedzi polityków PiS, w tym Jarosława Kaczyńskiego" wynika, że rząd nie chce, by media mogły swobodnie relacjonować wydarzenia z terenów graniczących z Białorusią. Prezes PiS stwierdził, że po zniesieniu stanu wyjątkowego obecność dziennikarzy przy granicy będzie raczej "incydentalna". Rząd próbuje poradzić sobie z tym problemem poprzez zmianę uprawnień Straży Granicznej. O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy dr Grzegorza Cieślaka z Collegium Civitas. - Ja tu w ogóle nie widzę rozwiązania problemu. Jeśli chodzi o bezpieczeństwo dziennikarzy czy operacji, w toku której toczą się działania, to tak naprawdę już dziś istnieją narzędzia i straż graniczna posiada narzędzia, które umożliwią zabezpieczenie terenu w którym operacja się toczy - powiedział gość programu WP "Newsroom". Dodał jednak, że w jego ocenie praca dziennikarzy nie może być dalej utrudniana, bo nie ma do tego żadnych podstaw.

Napięta sytuacja przy granicy polsko-białoruskiej trwa. Na miejscu wciąż nie mogą przebywać polscy dziennikarze. O zasadność zakazu wprowadzonego przez rząd zapytaliśmy gen. Bogusława Packa. - To jest na obecnym etapie zdecydowany błąd, ponieważ nawet kłamstwo powtarzane kilka razy staje się prawdą - powiedział w programie "Newsroom" WP, tłumacząc, że dziennikarzy zachodnich wpuścił na obszar przygraniczny Aleksander Łukaszenka, który wykorzystuje media do działań propagandowych. - Rekomenduję polskim władzom pilne zwolnienie tego zakazu i wprowadzenie tam dziennikarzy. Powstaje taka niemiła atmosfera, jakbyśmy mieli coś do ukrycia - stwierdził gen. Pacek. Pytany o koczujących przy granicy migrantów, wojskowy odparł, że "ci ludzie zostali oszukani". - Obiecano im ziemię w Niemczech i cudowne życie, a oni w to uwierzyli. Nie traktujmy migrantów jak naszych przeciwników - dodał Pacek.

Czy Polska w związku z kryzysem na granicy zdecyduje się na uruchomienie art. 4 Traktatu Północnoatlantyckiego? - To jest poważna sprawa. Ta dyskusja na spotkaniach, które prezydent odbywał od początku tygodnia, trwała i cały czas trwa. Proszę pamiętać tylko o jednym: rozpoczęcie procedury artykułu 4. nie może się wiązać z oceną, że polskie służby sobie nie radziły. Tak nie jest - przekazał w programie "Newsroom" WP Paweł Szrot, szef Gabinetu Prezydenta RP. - Polska radzi sobie świetnie. Potrzebujemy przede wszystkim wsparcia politycznego. I te wsparcie płynie z całej Europy. (...) Póki co nie ma problemu, ale rząd cały czas rozważa procedury z artykułem 4. NATO - podkreślił prezydencki minister. Prowadząca Agnieszka Kopacz dopytywała, jakie działania zostaną wdrożone, gdy na początku grudnia skończy się w Polsce stan wyjątkowy. - Rząd prowadzi w tej kwestii analizy. Prawnicy prezydenta też badają różne warianty. (...) Jednym z możliwych wariantów jest odrębna regulacja ustawowa. Nie mamy jeszcze precyzyjnego wskazania. Ale moim zdaniem, mówię to jako prawnik, Konstytucja nie mówi, czy tego stanu wyjątkowego nie da się powtórzyć. Byłoby absurdem, gdyby ustawodawca zakładał, że każdy stan kryzysowy musi się skończyć po trzech miesiącach - tłumaczył Szrot.

"Obóz władzy rozważa ponowne wprowadzenie stanu wyjątkowego na wschodniej granicy po 30 listopada. Decyzja ma zapaść w ciągu najbliższych dni" - donosi Onet. Sprawa budzi wątpliwości prawne, bo stanu wyjątkowego nie da się drugi raz przedłużyć, a konstytucja nie określa długości przerwy między stanami wyjątkowymi. Sprawę komentował w programie "Tłit" Wirtualnej Polski rzecznik rządu Piotr Müller. - Takiej decyzji jeszcze nie ma i nie wiem, czy będą, ponieważ mamy taki reżim konstytucyjny - oznajmił. Rzecznik rządu zwrócił uwagę na uchwaloną niedawno specustawę o budowie zapory na wschodniej granicy. To właśnie na zawartych w niej przepisach ma się oprzeć rząd przy podejmowaniu kolejnych decyzji. - Są też przepisy dotyczące jednostek wojskowych, być może trzeba będzie wprowadzić jeszcze jakieś dodatkowe regulacje, które będą na bieżąco pozwalały pomagać w tej sytuacji - dodał Müller. Pytany, czy nowe regulacje będą bezterminowe, odparł, że "mogą się pojawić różne rozwiązania legislacyjne".