Podstawą przeprowadzanych wyborów powszechnych, w tym samorządowych, są urzędowe karty do głosowania. Każdy wyborca zostaje pouczony o tym, jak zaznaczyć kandydata, by głos okazał się ważny. Na karcie znajduje się informacja o warunkach ważności głosu.
Wybory samorządowe 2024. Karta do głosowania. Na takiej oddasz ważny głos
Karta do głosowania jest zadrukowana jednostronnie, a wielkość i rodzaj czcionki oraz wielkość kratek przeznaczonych na oddanie głosu poprzez postawienie znaku "X" są jednakowe dla oznaczeń wszystkich list i nazwisk kandydatów.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Dlaczego był poza obiegiem? Największa zagadka ws. Pegasusa
Wyjątkiem od reguły są karty do głosowania m.in. w wyborach samorządowych:
- do rady gminy w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców,
- do rady dzielnicy miasta stołecznego Warszawy,
- do rady powiatu,
- do sejmiku województwa.
Wybory samorządowe 2024. Sprawdź najnowsze informacje
Wówczas mogą w razie potrzeby składać się z odpowiedniej liczby zadrukowanych jednostronnie, trwale połączonych kartek. Przy czym:
- Na pierwszej kartce umieszcza się odpowiedni tytuł, np. "Karta do głosowania w wyborach samorządowych" oraz czytelną informację o sposobie głosowania i warunkach ważności głosu.
- Na drugiej kartce karty powinien znaleźć się spis treści z nazwami zarejestrowanych komitetów wyborczych, w kolejności losowej, zgodnie z wylosowanymi numerami, ze wskazaniem numeru kartki karty do głosowania, na której znajduje się lista kandydatów danego komitetu wyborczego oraz symbol graficzny tego komitetu.
- Na trzeciej i kolejnych kartkach umieszcza się poszczególne listy kandydatów każdego z komitetów wyborczych.
Na karcie powinna się znajdować pieczęć obwodowej komisji wyborczej – w przypadku wyborów samorządowych ma to być właściwie odcisk pieczęci terytorialnej komisji.
Na karcie umieszcza się listy kandydatów zarejestrowane w danym okręgu według nadanych im numerów, wymieniając nazwiska i imiona kandydatów każdej z list w kolejności ich umieszczenia na liście, wraz ze skrótami nazw komitetów wyborczych oraz symbolami graficznymi komitetów.
W wyborach samorządowych wyborca może otrzymać do 4 kart do głosowania:
- jedną z listą kandydatów i kandydatek do rady gminy,
- drugą z listą kandydatów i kandydatek do rady powiatu,
- trzecią z listy kandydatów i kandydatek do sejmiku województwa,
- czwartą z kandydatami i kandydatkami na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Natomiast np. w miastach na prawach powiatu wyborcy otrzymają 3 karty do głosowania, bo nie odbywają się tam wybory do powiatu, a funkcje organów tego powiatu pełni rada miasta i prezydent.
Kiedy głos oddany w wyborach samorządowych jest ważny?
Kodeks wyborczy jasno określa, jak głosować, by oddany głos był uznany przez komisję wyborczą za ważny. Art. 439 KW stanowi, jak zaznaczyć wybranego kandydata w wyborach radnych w gminach liczących do 20 000 mieszkańców. W takiej sytuacji należy postawić na karcie do głosowania znak "X" w kratce, jaka znajduje się po lewej stronie obok nazwiska wybranego kandydata.
Za nieważny zostanie uznany głos oddany w wyborach radnych w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców:
- jeśli na karcie do głosowania postawi się znak "X" w kratce z lewej strony obok nazwiska dwóch lub większej liczby kandydatów albo nie zaznaczy się znakiem "X" żadnego z kandydatów, z którejkolwiek z list;
- jeśli na karcie do głosowania znak "X" postawi się w kratce z lewej strony wyłącznie obok nazwiska kandydata, który zostanie skreślone przez komisję z listy kandydatów już po wydrukowaniu kart do głosowania.
Art. 440 wskazuje natomiast, kiedy jest ważny głos oddany w wyborach radnych w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców. Głosuje się wtedy tylko na jedną listę kandydatów, czyli należy postawić znak "X" w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatów z listy.
Głos zostanie uznany za nieważny, jeśli na karcie do głosowania postawi się znak "X" w kratce z lewej strony obok nazwiska dwóch lub większej liczby kandydatów z różnych list lub nie postawi się takiego znaku obok żadnego nazwiska.
Czy głos w wyborach samorządowych będzie ważny, jeśli wybrany zostanie kandydat, którego nazwisko zostało z listy skreślone?
Tak, jest taka możliwość. Jeśli postawi się znak "X" na karcie do głosowania w kratce z lewej strony tylko obok nazwiska kandydata z jednej listy, a jego nazwisko zostało z tej listy skreślone, to nie oznacza, że głos jest nieważny. Zostanie zaliczony i oddany w takim przypadku na daną listę.
Czy zawsze oddanie głosu na dwóch lub więcej kandydatów w wyborach samorządowych oznacza jego nieważność?
Nie, ważność głosu pozostaje w mocy, jeśli chodzi o wybory radnych w gminie liczącej powyżej 20 000 mieszkańców, nawet gdy postawi się znak "X" w kratce z lewej strony obok nazwisk dwóch lub większej liczby kandydatów, ale z tej samej listy. Głos uznaje się w takiej sytuacji za ważny i będzie on oddany na wskazaną listę z przyznaniem pierwszeństwa do uzyskania mandatu temu kandydatowi, na którego zagłosowano i znajduje się wyżej na tej liście.
