marta tychmanowicz(strona 2/3)

13 listopada 1904 roku na placu Grzybowskim w Warszawie miała miejsce antyrosyjska demonstracja. Mogło w niej wziąć udział nawet kilkanaście tysięcy osób - policja i wojsko brutalnie rozpędziło zgromadzonych. Po obu stronach byli zabici i ranni. Była to pierwsza niepodległościowa demonstracja od ponad 40 lat - od czasów powstania styczniowego.

W ostatnich dniach października 1941 roku gen. Edward Śmigły-Rydz wyruszył w powrotną drogę z Węgier, przez Słowację do okupowanej Polski. Prowadzony przez doświadczonego kuriera tatrzańskiego dotarł do Warszawy po kilku dniach. Po niesławnej ucieczce z Polski 17 września 1939 roku Rydz-Śmigły chciał się zrehabilitować w oczach rodaków, niestety te plany przerwała jego nagła i tajemnicza śmierć. Spekulacje na ten temat są żywe po dziś dzień.

6 października 1971 roku czterdzieści minut po północy doszło do potężnej eksplozji w auli Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu. Pomysł wysadzenia w powietrze uczelnianego budynku jako wyraz protestu przeciwko działaniom władz PRL-u przyszedł do głowy 30-letniemu tokarzowi Jerzemu Kowalczykowi. Pomagał mu starszy o sześć lat brat Ryszard (dr fizyki na tejże WSP). Ich czyn w PRL-u porównywano z działalnością terrorystyczną, dziś uznawany jest za działanie wymierzone w system komunistyczny.

5 października 1939 roku Adolf Hitler odbierał defiladę zwycięstwa w Alejach Ujazdowskich w Warszawie. W rowie przeciwczołgowym na rogu Nowego Światu i Alej Jerozolimskich polscy żołnierze ukryli blisko 500 kilogramów uzbrojonego trotylu, który miał zostać odpalony w chwili, kiedy będzie przejeżdżał tamtędy Führer. Gdyby wówczas udało się zrealizować ten plan, losy świata potoczyłyby się zupełnie inaczej - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.

16 sierpnia 1936 roku zakończyły się XI Letnie Igrzyska Olimpijskie w Berlinie. Były one nie tylko niemieckim sukcesem sportowym (Niemcy zdobyli aż 89 medali, a Polacy raptem sześć), ale i ogromnym triumfem narodu niemieckiego, jego nazistowskiej machiny państwowej i propagandowej - pisze w najnowszym felietonie dla Wirtualnej Polski Marta Tychmanowicz.

1 sierpnia 1944 roku, kiedy Armia Krajowa w Warszawie poderwała się do heroicznej walki z Niemcami, w Lublinie pojawili się całkowicie posłuszni polityce Stalina przedstawiciele Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, by organizować i przejmować na wyzwalanych terenach władzę. Data 1 sierpnia 1944 roku zdaje się mieć więc podwójnie symboliczne znaczenie – końca Polski niezależnej i początku Polski poddanej Moskwie.

31 lipca 1944 roku późnym popołudniem zapadła ostateczna decyzja o wybuchu Powstania Warszawskiego. Wyznaczono dokładnie termin: 1 sierpnia o godz. 17. Była to jedna z najtragiczniejszych w skutkach decyzji wojskowych podjętych przez dowództwo Armii Krajowej. W ciągu 63 dni walk życie straciło około 200 tysięcy osób, mieszkańców Warszawy oraz żołnierzy, a stolica Polski została zamieniona w miasto ruin - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.

13 lipca 1900 roku kilkanaście minut przed godz. 11.00 doszło do katastrofy kolejowej we Włochach pod Warszawą. Wśród poszkodowanych i rannych znalazł się też przyszły noblista Władysław St. Reymont. Odszkodowanie, jakie otrzymał od kolei pozwoliło mu w pełni poświęcić się pracy literackiej. Istnieją poszlaki, że w uzyskaniu tego odszkodowania pomogło pisarzowi sfałszowane zaświadczenie lekarskie - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.

26 czerwca 1952 roku w ramach tzw. sądu kiblowego skazano na śmierć mjr Bolesława Kontryma - w przeszłości żołnierza Armii Carskiej, Armii Czerwonej, Armii Krajowej, cichociemnego, w końcu urzędnika Polski Ludowej. Jego burzliwy i finalnie tragiczny życiorys mógłby być metaforą powikłanej i skomplikowanej historii Polski.

15 maja 1951 roku Czesław Miłosz, wówczas urzędnik polskiej dyplomacji w Paryżu, ogłasza zerwanie z władzami PRL-owskimi, występując o azyl polityczny. Rozpoczyna się prawdziwy festiwal nienawiści skierowany w „zdrajcę i dezertera”, w którym biorą udział – posłuszni wówczas władzy ludowej - Antoni Słonimski, Konstanty I. Gałczyński, Kazimierz Brandys.

14 maja 1983 roku – skatowany przez funkcjonariuszy milicji – zmarł Grzegorz Przemyk. Miał niespełna 19 lat. Był synem znanej poetki opozycyjnej Barbary Sadowskiej, która – złamana śmiercią jedynego syna – zmarła trzy lata później. W lipcu 2010 roku Sąd Najwyższy ostatecznie uznał, że sprawa jest przedawniona. Milicjanci oraz ich zwierzchnicy winni śmierci Grzegorza Przemyka nie zostaną już pociągnięci do odpowiedzialności - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie historycznym dla Wirtualnej Polski.

10 maja 1941 roku około godziny 18 z lotniska w Augsburgu Rudolf Hess, najbliższy współpracownik Adolfa Hitlera, wystartował myśliwcem Messerschmitt Bf 110 (znanego też, jako Me 110). Kilka godzin później wylądował ze spadochronem w Szkocji, chcąc złożyć Brytyjczykom – bez zgody Führera – ofertę pokojową. Uznany za szaleńca spędził resztę życia w więzieniu. W roku 1987, w wieku 93 lat, popełnił samobójstwo. Była to jedna z najbardziej niezwykłych historii II wojny światowej.

28 marca 1947 roku około godziny 9 na drodze do Cisnej pod Jabłonkami w Bieszczadach zginął generał Karol Świerczewski. Jego śmierć stała się dla władz Polski Ludowej doskonałą okazją do wykreowania go na męczennika nowego socjalistycznego ustroju. Człowiek, który się kulom nie kłaniał, poległ od trzech kul partyzantów z Ukraińskiej Powstańczej Armii.

Hans Kloss od kilku dekad jest ikoną polskiej pop kultury. Stał się niemal postacią historyczną, w którego istnienie zaczynają wierzyć kolejne pokolenia. Czy jednak naprawdę istniał pierwowzór Hansa Klossa? Czy był on tylko wytworem wyobraźni utalentowanych scenarzystów? - zastanawia się Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.

Jednym z zapamiętanych przez historię wydarzeń, które miały miejsce 29 lutego było zebraniu Związku Literatów Polskich z 1968 roku. To wtedy padły słynne słowa określające władze PRL-u "dyktaturą ciemniaków”. Ich autor – Stefan Kisielewski – niespełna dwa tygodnie później został dotkliwie pobity przez tzw. "nieznanych sprawców”.

W czasach PRL-u jednym ze sposobów wspierania polskiego społeczeństwa z zewnątrz były akcje balonowe. Operację „Spotlight” (reflektor) zorganizowano nocą z 12 na 13 lutego 1955 roku. Do Polski poleciało 800 tys. balonów z podczepionymi broszurami „Za kulisami partii i bezpieki” z rewelacjami uciekiniera z PRL, wicedyrektora X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego Józefa Światły.

50 lat temu w Warszawie huczało od plotek na temat tajemniczej śmierci Henryka Hollanda. Ten socjalistyczny dziennikarz, członek PZPR, lekarz, filozof i socjolog, ojciec reżyserki Agnieszki Holland, wypadł z okna na szóstym piętrze, kiedy SB przeprowadzało u niego rewizję. O co był podejrzany? Jak naprawdę zginął?

Imię i nazwisko nazistowskiego zbrodniarza, marszałka Trzeciej Rzeszy i dowódcy Luftwaffe Hermanna Göringa jest powszechnie znane. Zaś postać jego brata – Alberta – pozostaje w cieniu. Niesłusznie. Hermann zabijał ludzi, Albert – ratował. Dzisiaj mija 45. rocznica śmierci Alberta Göringa - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.

Słynna „gierkówka” kończy właśnie 35 lat. To miała być pierwsza polska autostrada z prawdziwego zdarzenia. Ambitne założenia w starciu z peerelowską rzeczywistością okazały się jednak trudne do realizacji.

Wkrótce po ataku Niemiec na Polskę 1 września 1939 roku okazało się, że Anglia i Francja nie mają zamiaru dotrzymać podjętych zobowiązań o pomocy w razie obcej agresji. Co więcej, alianci skazali Polskę na straty już na wiele miesięcy przed wybuchem wojny - pisze Marta Tychmanowicz w felietonie dla Wirtualnej Polski.