arktyka(strona 2/3)

Chęć przystąpienia Finlandii i Szwecji do NATO budzi dużo emocji. Nikołaj Korczunow z MSZ Rosji groził, że konsekwencją tych kroków może być przekształcenie regionu Arktyki w teatr działań wojennych. - Ten rejon północy będzie pod taką jurysdykcją Sojuszu Północnoatlantyckiego, co będzie dawało bezpieczeństwo dla tych państw, a jednocześnie będziemy mieli możliwość kontrolowania tego, co Rosja będzie robiła w obszarze Bieguna Północnego. - zaznacza w rozmowie z Wirtualną Polską dr Mirosław Różański, prezes Fundacji Stratpoints. - Trzeba się liczyć, że ta część świata też będzie w obszarze zainteresowania i nawet może właśnie militarnego ze strony Rosji - dodaje.

Czy można mówić rzeczywiście o ociepleniu klimatu, gdy np. w kwietniu spada kilkanaście centymetrów śniegu, a temperatury oscylują w okolicach zera stopni Celsjusza? - Nie należy mylić procesu ocieplenia, który jest bez wątpienia faktem, z przypadkami anomalii pogodowych. Średnie roczne temperatury mogą być wyższe lub niższe, ale obserwujemy stały, systematyczny wzrost średniej temperatury. Zeszłoroczny kwiecień był bardzo zimny. W stosunku do normy był on chłodniejszy o dwa stopnie Celsjusza. Obecny też zaczął się falą chłodu, ale to jest w moim przekonaniu jeden z elementów globalnego ocieplenia - powiedział w programie WP Newsroom prof. Mirosław Miętus z IMGW-PIB. Ekspert wyjaśniał, dlaczego anomalie są akurat dowodem na ocieplanie klimatu. - Zmienia się cyrkulacja atmosferyczna na północnej półkuli. Spowodowane jest to tym, że coraz cieplejszy ocean, transportuje coraz większe ilości ciepła w wysokie szerokości geograficzne – np. do Arktyki. W miesiącach, które zawsze uważane były za chłodne, ten transport ciepła na północ jest na tyle duży, że fala chłodu spływająca do nas zwykle z północnego zachodu, czy północnego wschodu, jest słaba i zostaje przesunięta na późniejszy okres – tłumaczył prof. Miętus.

Na biegunach Ziemi przechodzą "dziwaczne" fale upałów. Antarktyda jest o ponad 40 st. gorętsza niż przeciętnie, podczas gdy Arktyka jest cieplejsza o 30 st. Stacje pogodowe na Antarktydzie pobiły rekordy w zeszłym tygodniu. - Na biegunach panują przeciwne pory roku. Nie obserwowaliśmy wcześniej topnienia na północy i południu w tym samym czasie – wyjaśnił Walt Meier, badacz lodu z National Snow and Ice Data Center w Bouldor w Kolorado. "To z pewnością niezwykłe wydarzenie". Fale upałów budzą niepokój wśród klimatologów, którzy ostrzegają, że rekordowe temperatury mogą sygnalizować szybsze załamanie klimatu niż wcześniej przewidywano. - To nie jest dobry znak - powiedział meteorolog z University of Wisconsin, Matthew Lazzara. Stacja Concordia na Antarktydzie zarejestrowała w piątek 12,2 st., czyli o około 40 st. cieplej niż przeciętnie. Tymczasem jeszcze wyższa stacja Vostok osiągnęła temperaturę powyżej -17,7st., bijąc swój rekord wszechczasów o około 15 st. W tym samym czasie obszary wokół bieguna północnego zbliżały się do temperatury topnienia, co według ekspertów jest bardzo niezwykłe w połowie marca. "Nigdy nie widziałem czegoś takiego" - powiedział badacz lodu z University of Colorado, Ted Scambos. Lazzara monitoruje temperaturę w kopule C-ii na Antarktydzie Wschodniej i zarejestrował -10 st. w ostatni piątek, gdzie normalna jest -43 st. - To temperatura, którą powinniśmy zobaczyć w styczniu, a nie w marcu. Styczeń jest tam latem. To dramatyczne - powiedział Lazzara. Jednak według naukowców to, co najprawdopodobniej się wydarzyło, to "duża rzeka atmosferyczna" wpompowana w ciepłe i wilgotne powietrze z południowego Pacyfiku. Nie jest to oznaka zmiany klimatu, ale jeśli zdarzy się to ponownie lub wielokrotnie, może to być powodem do zmartwień i częścią globalnego ocieplenia.

Z uwagi na rosnące napięcia między Rosją a krajami NATO, marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych rozpoczęła ćwiczenia wojskowe Ice Exercise (ICEX) 2022 w Arktyce, które potrwają 3 tygodnie. Biorą w nich udział m.in. okręty podwodne USS Pasadena i USS Illinois. Manewry mają pozwolić przetestować amerykański sprzęt oraz sprawdzić zdolność operacyjną w trudnych warunkach atmosferycznych. - Region Arktyki jest bezlitosny i wymagający, jak żadne inne miejsce na Ziemi - powiedział w komunikacie prasowym kontradmirał Richard Seif, oficer dowodzący ICEX 2022. Amerykanie poprzez swoje manewry chcą także podkreślić, że Arktyka musi pozostać niezależna. W ostatnich latach Rosja coraz śmielej przemieszcza się po jej terenach, a tamtejsi politycy pozwalają sobie nawet na publiczne wystąpienia, w których określają Arktykę jako tereny rosyjskie. - ICEX 2022 daje Marynarce Wojennej możliwość tworzenia najlepszych praktyk, którymi możemy dzielić się z partnerami i sojusznikami, którzy podzielają cel USA, jakim jest wolna Arktyka" – kontynuował kontradmirał Seif.

Oceanolodzy z Monterey Bay Aquarium Research Institute w Kalifornii w USA odkryli 41 ogromnych zapadlisk, które powstały w dnie morza Beauforta w Arktyce. Badania trwały tu od 2010 do 2019 roku. Naukowcy wykorzystali do prac zdalnie sterowany pojazd podwodny, wyposażony w specjalistyczny sonar. Okazało się, że wielkość odkrytych otworów jest porównywalna do nawet sześciopiętrowych budynków mieszkalnych. Ich średnia głębokość to 6,7 m. Największy ma jednak aż 29 m głębokości, 225 m długości oraz 95 m szerokości. Powodem ich powstania jest najprawdopodobniej topnienie wiecznej zmarzliny, która znajduje się pod dnem morza. - Ciepło przenoszone przez wolno poruszające się systemy wód gruntowych, przyczynia się do rozpadu podwodnej wiecznej zmarzliny. W ten sposób tworzą się na niektórych obszarach duże zapadliska, a na innych wypełnione lodem wzniesienia - powiedział geolog morski Charlie Paull, starszy pracownik naukowy MBARI oraz szef zespołu badawczego morza Beauforta. Naukowców oprócz wielkości powstałych zapadlisk, bardzo zdziwił również szybki czas, w którym one powstały. Jest to zaledwie kilka lat. - Degradacja wiecznej zmarzliny to powolny proces. Zwykle mówimy o centymetrach rocznie. W tym przypadku mamy do czynienia jednak z czymś więcej, niż tylko degradacją. Jest to również zmiana jakościowa. Jest to niespodziewany widok – podsumował Evgeny Chuvilin, naukowiec z rosyjskiego instytutu Skoltech, który podsumował odkrycie badaczy z MBARI. Eksperci nie wykluczają wpływu globalnego ocieplania klimatu na powstawanie ogromnych zapadlisk w dnie morza, które jest częścią Oceanu Arktycznego. Ich zdaniem nie ma jednak wystarczających dowodów na to. - Ponieważ jest to pierwsze badanie rozpadu podwodnej wiecznej zmarzliny, nie mamy jeszcze długoterminowych danych dotyczących temperatury dna morskiego w tym regionie. Dane, którymi dysponujemy, nie wykazują trendu ocieplenia w wodach o głębokości 150 metrów - powiedział Paull. Naukowcy planują skupić się teraz na wyjaśnieniu, dlaczego zapadliska powstały w tak krótkim czasie.

Gdy w ostatnich dniach w Polsce słupki pokazywały -15 st. C, w Arktyce było o kilkanaście stopni Celsjusza więcej. To efekt fali ciepła z Oceanu Atlantyckiego, który napłynął nad Biegun Północny. – Taka sytuacja zdarza się bardzo rzadko – tłumaczy prof. Krzysztof Błażejczyk, klimatolog z Państwowej Akademii Nauk.