Kto może startować w wyborach do Sejmu i Senatu? Konstytucja mówi jasno
Jesienią 2023 roku odbędą się w Polsce wybory parlamentarne. Polacy wybiorą swoich przedstawicieli w Sejmie i Senacie. Kto będzie mógł startować z list wyborczych? Zgodnie z prawem kandydatami mogą zostać osoby posiadające bierne prawo wyborcze.
Wymogi, które musi spełnić osoba, ubiegająca się o mandat posła lub senatora, wskazuje rozdział IV Konstytucji RP. Oprócz odpowiedniego wieku w przepisach wymieniono m.in. funkcje, których nie można łączyć z mandatem.
Wybory 2023. Kandydaci do Sejmu i Senatu. Te wymagania reguluje konstytucja
Bierne prawo wyborcze, czyli możliwość wzięcia udziału w wyborach jako kandydaci, mają osoby, posiadające czynne prawo wyborcze (najpóźniej w dniu wyborów ukończyli 18 lat), a ponadto nie zostały:
- pozbawione praw publicznych na mocy prawomocnego wyroku sądu;
- pozbawione praw wyborczych na mocy prawomocnego orzeczenia Trybunału Stanu;
- ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądu.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Mogą zapomnieć o samodzielnych rządach. Wskazał główny błąd PiS
Co ważne, w przypadku wyborów do parlamentu, Konstytucja RP określa wiek, który należy przekroczyć, by móc ubiegać się o mandat poselski lub senatorski. Jak wskazuje art. 99 wspomnianego aktu prawnego:
- wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat;
- wybrany do Senatu może być obywatel polski mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat.
Wybory parlamentarne 2023. Wiek kandydatów to nie wszystko
Osoby, które chcą wziąć udział w wyborach parlamentarnych w roli kandydatów, muszą dodatkowo spełnić kolejny, wskazany w konstytucji wymóg. Osoba, która stara się o mandat posła bądź senatora, nie może być skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności, za przestępstwo umyślne, ścigane z oskarżenia publicznego.
Co ważne, zgodnie z prawem nie można jednocześnie ubiegać się o mandat posła i senatora. Dodatkowo, osoby zasiadające w parlamencie (zarówno w Sejmie, jak i w Senacie) nie mogą jednocześnie pełnić funkcji: prezesa Narodowego Banku Polskiego, prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej lub z zatrudnieniem w administracji rządowej.
Jak jednak podkreśla Konstytucja RP, wspomniane zakazy nie dotyczą członków Rady Ministrów oraz sekretarzy stanu w administracji rządowej.
Ponadto posłowie i senatorowie nie mogą być jednocześnie sędziami, prokuratorami, urzędnikami służby cywilnej, żołnierzami, pozostającymi w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariuszami policji i służby ochrony państwa.