Wybory samorządowe 2024. Głosowanie poza miejscem zamieszkania. W jaki sposób?

Wybory samorządowe odbędą się 7 kwietnia 2024 roku. W ich trakcie wyborcy zdecydują, kto będzie reprezentował ich interesy na szczeblu władzy lokalnej. Czy możliwe jest zagłosowanie w nich poza miejscem stałego zamieszkania?

W czasie wyborów samorządowych wyborca zgłasza się do lokalu komisji wyborczej, a po weryfikacji tożsamości, otrzymuje kartę do głosowania. Następnie oddaje swój głos. Wyborcy, którym przysługuje prawo wybierania, czyli czynne prawo wyborcze, są ujmowani w spisie wyborców. Sporządzany jest on w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania, w którym dana osoba jest ujęta z urzędu lub na swój wniosek. Gmina na bieżąco aktualizuje ten spis, a wyborca może być ujęty tylko w jednym. 

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Wybory samorządowe 2024. Sprawdź najnowsze informacje

Artykuł 28 par. 1 Kodeksu wyborczego stanowi, że wyborca ma możliwość zmiany miejsca głosowania w danych wyborach. W tym celu musi złożyć wniosek w tej sprawie w okresie od 44. do 3. dnia przed dniem wyborów. Jednak w tym samym artykule w par. 2 dodano, że takiej możliwości nie stosuje się w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów. 

Ustawodawca doprecyzował, że w spisie wyborców w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójta do spisu wyborców wpisuje się tylko osoby stale zamieszkałe. Chodzi tutaj odpowiednio na obszar danej jednostki samorządu terytorialnego lub gminy, w której przeprowadzane są wybory wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Nie ma więc możliwości, by mieszkając np. na terenie Częstochowy, głosować w wyborach samorządowych w Warszawie czy w Krakowie, będąc w tych miastach na wycieczce. 

Może zdarzyć się, że wyborca dysponujący czynnym prawem wyborczym ma meldunek np. w Radomiu, ale na stałe mieszka w Warszawie. W przypadku głosowania poza miejscem zameldowania, trzeba być wpisanym do rejestru wyborców w konkretnej gminie. Jednak nie dzieje się to automatycznie. Jeśli dana osoba mieszka w gminie bez oficjalnego zameldowania, trzeba dopełnić pewnych formalności, by zostać wpisanym do rejestru wyborców i móc głosować w tej gminie w wyborach samorządowych. 

W tym celu należy złożyć pisemny wniosek do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, w którym trzeba zawrzeć takie informacje jak:

• imię i nazwisko,
• imię ojca,
• data urodzenia,
• numer PESEL,
• kserokopia dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• pisemna deklaracja obywatelstwa i adresu stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta po otrzymaniu wniosku ma pięć dni na jego rozpatrzenie. 

W aplikacji mObywatel i na stronie www.gov.pl w serwisie usług dla obywateli, po zalogowaniu się np. z użyciem Profilu Zaufanego, można wybrać usługę "Zmień stały obwód głosowania lub dopisz się do CRW". Trzeba przy tym określić, czy chcemy:

• zmienić stały obwód głosowania,
• dopisać się do Centralnego Rejestru Wyborców – CRW.

Pierwsza z opcji będzie właściwa, jeśli chcemy zawsze głosować w gminie zamieszkania, gdzie jednak nie mamy meldunku. Druga z odpowiedzi powinna być wybrana, jeśli nie posiadamy obywatelstwa polskiego, ale mieszkamy w Polsce i jesteśmy obywatelem UE, Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. 

Chcąc zmienić stały obwód głosowania, trzeba zaznaczyć odpowiednią opcję i wtedy ma się do wyboru złożenie wniosku przez internet. 

Żeby załatwić sprawę online, trzeba przygotować login i hasło do profilu zaufanego, telefon komórkowy lub dane do innego sposobu logowania na Profil Zaufany, np. e-dowód. Następnie należy wykonać kilka kroków:

• kliknąć "Złóż wniosek" po zalogowaniu się wybraną metodą na swój Profil Zaufany,
• podać adres stałego miejsca zamieszkania,
• zaznaczyć oświadczenie, że pod podanym adresem mieszkasz na stałe,
• sprawdzić wniosek i podpisać go elektronicznie,
• poczekać na potwierdzenie złożenia wniosku na swoją skrzynkę ePUAP. 

Nic nie zapłacisz za zmianę miejsca głosowania w wyborach samorządowych. 

Możliwe jest, że wyborca dysponujący czynnym prawem wyborczym nie będzie osobiście oddawał głosu na swojego kandydata. Może głosować za pomocą ustanowionego pełnomocnika. Możliwe jest to tylko wtedy, gdy wyborca:

• ukończył 60 lat lub
• ma orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. 

Pełnomocnikiem może być osoba, która ma prawo wybierania. Pełnomocnictwa udziela się przed wójtem lub przed innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.