archeologia

Doroczne prace badawcze w Samborowicach na Górnym Śląsku zakończyły się kolejnymi niezwykłymi odkryciami. Jednym ze znalezisk była kostka do gry, która okazała się być najstarszą na terenie Polski. Do miejscowości już po raz jedenasty przyjechali archeolodzy z Muzeum Śląskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego, aby zgłębiać ślady pozostawione po osadach Celtów. Wykopaliska przyciągają także wielu wolontariuszy z całego kraju, jak i zza granicy – nie tylko profesjonalistów, ale miłośników kultury celtyckiej, którzy na co dzień nie zajmują się archeologią. W sierpniu odsłonięto relikty dwóch budowli, nazywanych półziemiankami. – Zabytki, które odkryte zostały w sierpniu tego roku, pokazują, że nie samą pracą Celtowie żyli – pisze Jacek Soida, kustosz Muzeum Śląskiego. Jednym z nich jest kostka do gry wykonana z kości lub poroża. Ze względu na jej kształt, zazwyczaj wartości oznaczano tylko na dłuższych bokach, a czasami je powielano. Kostka z Samborowic ma jedynie wartości 5 i 6 – mogła służyć albo do fałszerstwa, albo do nieznanej nam gry. Innym odkryciem jest żelazna fibula – ozdobna zapinka do spinania szat. Dzięki powierzchni zgorzeliny przedmiot zachował się w nadzwyczaj dobrym stanie jak na wybór metalowy. Prace w celtyckiej osadzie w Samborowicach są jedynymi tego typu tak regularnie prowadzonymi badaniami w Polsce.

Kolejne duże archeologiczne odkrycie w Pompejach. Odnaleziono pomieszczenie, w którym mieszkało dwóch niewolników w czasie wybuchu wulkanu w 79 r. n.e. Jak podaje agencja AP, szczegółowe badania pomogły dowiedzieć się więcej o życiu niewolników w tamtych czasach. W odróżnieniu od wyszukanych willi z fontannami i freskami, skromna kwatera niewolników miała tylko kilka szafek, półek i prycze. Znaleziono tam także amfory i dzbany, a w nich szczątki dwóch myszy i szczura, które prawdopodobnie uciekały przed ogniem po erupcji wulkanu. "Pomieszczenie zostało zorganizowane tak, aby nie dopuścić do ucieczek czy buntu niewolników. Świadczy o tym m.in. brak krat czy kłódek" – przekazał Gabriel Zuchtriegel, dyrektor parku archeologicznego w Pompejach. Dzięki wykonaniu odlewów, czyli wypełnianiu gipsem pustek po popiołach z erupcji Wezuwiusza, archeolodzy są w stanie uzyskać niemal fotografię środowiska, które zamieszkiwali niewolnicy. Okazało się, że to kolejne już tak niezwykłe znalezisko. Inny pokój niewolników odnaleziono na tym samym terenie w 2021 roku.

To przełomowe odkrycie i niezwykłe dzieło naukowców. Pierwszy raz w historii udało się zrekonstruować twarz Nabatejki, członkini starożytnego ludu pochodzenia semickiego. Zespół badaczy z Arabii Saudyjskiej w 2019 r. odnalazł w ruinach starożytnego miasta Hegra (stanowisko Al-Hidżr), szczątki ok. 80 osób. Najlepiej zachowany był szkielet jednej z kobiet. Badania wykazały, że to Nabatejka, którą pochowano w grobowcu ponad 2 tys. lat temu. Kobietę nazwano Hinat. Później zapadła decyzja, by odtworzyć jej twarz z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Proces rekonstrukcji odbył się w Londynie. Uczestniczyli w nim archeolodzy, antropolodzy, eksperci od rekonstrukcji sądowej i artysta techniki 3D. W lipcu 2020 r. zakończono proces rekonstrukcji i przez prawie kolejne trzy lata trwały żmudne prace nad wykonaniem silikonowego popiersia Hinaty. Efekt finalny zaskoczył nie tylko naukowców, szybko stając się archeologiczną sensacją na świecie. Dzieło zespołu badaczy zainteresowało agencję Associated Press, która opublikowała nagranie z procesu rekonstrukcji, pokazując efekt finalny. W I wieku p.n.e. Nabatejczycy osiedlili się w Hegrze na terenach dzisiejszej Arabii Saudyjskiej. Słynęli z handlu kadzidłami, przyprawami i luksusowymi towarami.

To unikat i prawdopodobnie najstarsze takie odkrycie na tych ziemiach. Podczas badań w rejonie podbielskich Kobiernic i Porąbki archeolodzy odkryli wyroby z brązu i żelaza. Według Bogusława Chorążego z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej pochodzą one sprzed 2600 lat i mogą być to najstarsze przedmioty na tych ziemiach. W trakcie prac odkryto tu kilkadziesiąt wyrobów z brązu i żelaza datowanych na okres wczesnej epoki żelaza (750–400 p.n.e.). Prehistoryczne skarby mają niezwykle istotną wartość naukową. Odkryto między innymi zapinki, szpile, bransolety spiralne i naszyjniki, a także grzywny żelazne, które były importowane z obszarów dorzecza górnego Dunaju i górnego Renu. Na ziemiach polskich, a także na terenie Europy Środkowej zabytki te występują sporadycznie. Były produkowane na obszarze górnodunajsko-reńskich ośrodków produkcyjnych, leżących na terenie dzisiejszej Szwajcarii, Lotaryngii, Alzacji i Bawarii. Odkrycie wskazuje być może na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego, który mógł przebiegać doliną rzeki Soły. Niewykluczone jest, że łączył on tereny dorzecza Dunaju z obszarami położonymi na północ od Karpat. Prace w rejonie podbielskich Kobiernic i Porąbki trwały dłuższy czas, jednak dopiero niedawno eksperci ze Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego Szaniec 1863 poinformowali o swoich znaleziskach. Będzie je można oglądać w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej od 30 kwietnia.

Badacze z Wielkiej Brytanii odkryli skamieniałość dinozaura, zabitego w momencie uderzenia potężnej asteroidy w Ziemię 66 milionów lat temu. To prawdziwa sensacja archeologiczna. Naukowcy od 3 lat badają niezwykłe skamieliny na stanowisku archeologicznym w Tanis, w amerykańskim stanie Dakota Północna. Jednak dopiero kilka dni temu natrafili na coś tak wyjątkowego. Odkryli szczególnie dobrze zachowaną nogę zwierzęcia wraz ze skórą. Dzięki temu mogli ustalić, że należy ona do tescelozaura. To gatunek, o którym wcześniej wiadomo było bardzo niewiele. Posiadały łuski jak jaszczurki, nie upierzone były, jak ich jedzące mięso towarzysze. Odkrycie to jest wyjątkowe, ponieważ dotychczas udało się zidentyfikować szczątki zwierząt i roślin w okresów wcześniejszych, nigdy zaś z momentu samego uderzenia asteroidy. Miejsce uderzenia zostało zidentyfikowane w Zatoce Meksykańskiej, u wybrzeży Półwyspu Jukatan. To aż ok. 3000 km od Tanis, jednak energia, jaka powstała w wyniku uderzenia była odczuwalna bardzo daleko. - Mamy już tak wiele szczegółów, które mówią nam, co wydarzyło się chwila po chwili, że jest to jak oglądanie tego w filmach – mówi Robert DePalma, absolwent Uniwersytetu w Manchesterze w Wielkiej Brytanii, który kieruje wykopaliskami w Tanis.

Archeolodzy ze stowarzyszenia POMOST odnaleźli w zapomnianym grobie szczątki trzech żołnierzy z czasów II wojny światowej. Okazało się, że to Niemcy, którzy zginęli w 1945 roku. Prace ekshumacyjne prowadzone były w środę (6 kwietnia) w Brzegu Dolnym na Dolnym Śląsku. Mogiła znajdowała się blisko przydrożnej kapliczki przy Alejach Jerozolimskich. Obok kości żołnierzy Wehrmachtu specjaliści znaleźli dwa nieprzełamane znaki tożsamości oraz liczne elementy wojskowego ekwipunku. Były to m.in. czarne odznaki za odniesione rany. Odkryto też amunicję. Na miejsce wezwano policję. Broń zabezpieczyli funkcjonariusze z Komisariatu Policji w Brzegu Dolnym. Odnalezione przy Niemcach przedmioty zostaną przekazane Izbie Pamięci prowadzonej przez Stowarzyszenie Osadników Ziemi Dolnobrzeskiej. Z kolei szczątki trafią na cmentarz żołnierzy niemieckich z II wojny światowej w Nadolicach Wielkich w gminie Czernica. Archeolodzy ze stowarzyszenia POMOST zajmują się poszukiwaniem grobów i mogił żołnierskich oraz cywilnych z okresu II wojny światowej. Poszukiwania dotyczą wszystkich narodowości i są prowadzone głównie w zachodniej części Polski.

Niezwykłe odkrycie w Borach Tucholskich. Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego, w województwie kujawsko-pomorskim, odnaleziono pozostałości osady z IV wieku. - Stała się rzecz niesamowita! To fenomen w skali kraju – podkreślił znaczenie odkrycia archeolog prof. Andrzej Kokowski. Stanowisko archeologiczne w okolicy rezerwatu przyrody, w rejonie gminy Osie, zostało zauważone już w 2017 roku, dzięki skanowaniu laserowemu. Odkryto wówczas, że las skrywa pozostałości dobrze zachowanej osady sprzed mniej więcej 2 tysięcy lat. Była ona zamieszkiwana przez Gotów, którzy w początkach naszej ery prowadzili dynamiczną ekspansję terytorialną. Prace archeologiczne wspierane były przez specjalistów z krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej. Do ich przeprowadzenia wykorzystano metody nieinwazyjne, a same wykopaliska naukowcy określili jako precyzyjną “chirurgię archeologiczną”. Wykopane elementy warsztatu tkackiego i ozdobiona wizerunkami kaczek zawieszka zostały właśnie zaprezentowane w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu. Odkryta zawieszka to unikat w skali Europy - jedyna zachowana w całości. - Odkrycia archeologiczne na terenie naszego regionu pozwalają lepiej zrozumieć kim jesteśmy. Prezentujemy je szerokiej publiczności m.in. licząc na efekt w postaci wpływów z turystyki – podkreślił Piotr Całbecki, marszałek woj. kujawsko-pomorskiego. Z Torunia bezcenne artefakty trafią do Krakowa. Tam przejdą specjalistyczne badania, na ich podstawie powstaną modele w technologii 3D.