archeologia(strona 2/14)

Naukowcy odkryli złamany ząb i szczątki jednego z największych drapieżników, jakie kiedykolwiek żyły Ziemi. Mowa o ichtiozaurze. Niezwykłego odkrycia dokonano w Kössen w Alpach Szwajcarskich – formacji skalnej o wysokości 2800 m, która istniała na dnie triasowego morza. Ząb, mierzący około 60 mm szerokości u nasady i 100 mm wysokości od korzenia do złamanego końca korony, należał do gigantycznego ichtiozaura – mięsożernego gada morskiego, który patrolował morza w późnym okresie triasu, około 205 mln lat temu. Według badań opublikowanych 28 kwietnia w Journal of Vertebrate Paleontology, istnieją częściowe braki w koronie zęba, jednak mimo to jest on dwa razy szerszy, niż jakikolwiek inny znany dotąd ząb ichtiozaura. Poza tym, w formacji Kössen odnaleziono także żebra i kręgi, które są jednymi z największych skamieniałości ichtiozaurów, jakie kiedykolwiek odkryto w Europie. - Trudno powiedzieć, czy ząb pochodzi od dużego ichtiozaura z gigantycznymi zębami, czy od gigantycznego ichtiozaura o średniej wielkości zębach – powiedział główny autor badania P. Martin Sander z Uniwersytetu w Bonn w Niemczech. Wiele jednak wskazuje na to, że odkryty został największy, mięsożerny potwór morski jaki kiedykolwiek żył na Ziemi.

To unikat i prawdopodobnie najstarsze takie odkrycie na tych ziemiach. Podczas badań w rejonie podbielskich Kobiernic i Porąbki archeolodzy odkryli wyroby z brązu i żelaza. Według Bogusława Chorążego z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej pochodzą one sprzed 2600 lat i mogą być to najstarsze przedmioty na tych ziemiach. W trakcie prac odkryto tu kilkadziesiąt wyrobów z brązu i żelaza datowanych na okres wczesnej epoki żelaza (750–400 p.n.e.). Prehistoryczne skarby mają niezwykle istotną wartość naukową. Odkryto między innymi zapinki, szpile, bransolety spiralne i naszyjniki, a także grzywny żelazne, które były importowane z obszarów dorzecza górnego Dunaju i górnego Renu. Na ziemiach polskich, a także na terenie Europy Środkowej zabytki te występują sporadycznie. Były produkowane na obszarze górnodunajsko-reńskich ośrodków produkcyjnych, leżących na terenie dzisiejszej Szwajcarii, Lotaryngii, Alzacji i Bawarii. Odkrycie wskazuje być może na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego, który mógł przebiegać doliną rzeki Soły. Niewykluczone jest, że łączył on tereny dorzecza Dunaju z obszarami położonymi na północ od Karpat. Prace w rejonie podbielskich Kobiernic i Porąbki trwały dłuższy czas, jednak dopiero niedawno eksperci ze Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego Szaniec 1863 poinformowali o swoich znaleziskach. Będzie je można oglądać w Muzeum Historycznym w Bielsku-Białej od 30 kwietnia.

Badacze z Wielkiej Brytanii odkryli skamieniałość dinozaura, zabitego w momencie uderzenia potężnej asteroidy w Ziemię 66 milionów lat temu. To prawdziwa sensacja archeologiczna. Naukowcy od 3 lat badają niezwykłe skamieliny na stanowisku archeologicznym w Tanis, w amerykańskim stanie Dakota Północna. Jednak dopiero kilka dni temu natrafili na coś tak wyjątkowego. Odkryli szczególnie dobrze zachowaną nogę zwierzęcia wraz ze skórą. Dzięki temu mogli ustalić, że należy ona do tescelozaura. To gatunek, o którym wcześniej wiadomo było bardzo niewiele. Posiadały łuski jak jaszczurki, nie upierzone były, jak ich jedzące mięso towarzysze. Odkrycie to jest wyjątkowe, ponieważ dotychczas udało się zidentyfikować szczątki zwierząt i roślin w okresów wcześniejszych, nigdy zaś z momentu samego uderzenia asteroidy. Miejsce uderzenia zostało zidentyfikowane w Zatoce Meksykańskiej, u wybrzeży Półwyspu Jukatan. To aż ok. 3000 km od Tanis, jednak energia, jaka powstała w wyniku uderzenia była odczuwalna bardzo daleko. - Mamy już tak wiele szczegółów, które mówią nam, co wydarzyło się chwila po chwili, że jest to jak oglądanie tego w filmach – mówi Robert DePalma, absolwent Uniwersytetu w Manchesterze w Wielkiej Brytanii, który kieruje wykopaliskami w Tanis.

Archeolodzy ze stowarzyszenia POMOST odnaleźli w zapomnianym grobie szczątki trzech żołnierzy z czasów II wojny światowej. Okazało się, że to Niemcy, którzy zginęli w 1945 roku. Prace ekshumacyjne prowadzone były w środę (6 kwietnia) w Brzegu Dolnym na Dolnym Śląsku. Mogiła znajdowała się blisko przydrożnej kapliczki przy Alejach Jerozolimskich. Obok kości żołnierzy Wehrmachtu specjaliści znaleźli dwa nieprzełamane znaki tożsamości oraz liczne elementy wojskowego ekwipunku. Były to m.in. czarne odznaki za odniesione rany. Odkryto też amunicję. Na miejsce wezwano policję. Broń zabezpieczyli funkcjonariusze z Komisariatu Policji w Brzegu Dolnym. Odnalezione przy Niemcach przedmioty zostaną przekazane Izbie Pamięci prowadzonej przez Stowarzyszenie Osadników Ziemi Dolnobrzeskiej. Z kolei szczątki trafią na cmentarz żołnierzy niemieckich z II wojny światowej w Nadolicach Wielkich w gminie Czernica. Archeolodzy ze stowarzyszenia POMOST zajmują się poszukiwaniem grobów i mogił żołnierskich oraz cywilnych z okresu II wojny światowej. Poszukiwania dotyczą wszystkich narodowości i są prowadzone głównie w zachodniej części Polski.

Archeolodzy z Polski i Rosji odkryli duży kurhan w syberyjskiej "Dolinie Królów" sprzed ponad 2500 lat. Został on wykryty dzięki wykorzystaniu lotniczego skanowania laserowego terenu. Ma około 25 metrów średnicy, zniszczone, spłaszczone centrum i tylko 30 centymetrów wysokości. W starożytnym grobowcu znajdują się szczątki pięciu osób, w tym kobiety i dziecka, które zostały pochowane wraz z szeregiem przedmiotów grobowych, takich jak wisiorek w kształcie półksiężyca, lustro z brązu i złote kolczyki. Naukowców zaskoczyła szczególnie jedna rzecz. Chodzi o pochówek kobiety z unikalną męską biżuterią – wisiorkiem z półksiężycem, który był domeną męskich pochówków w tym miejscu. Szczątki ok. 50-letniej kobiety znajdowały się w komorze otoczonej drewnem. Duża ilość drewna była prawdopodobnie symbolem bogactwa i wysokiego statusu społecznego zmarłej. W centrum kurhanu, badacze znaleźli też splądrowaną komorę grobową z bronią, w tym strzałami, co sugeruje, że został tam pochowany wojownik. Grobowiec został usypany przez Scytów, koczowniczy lud irański, który żył na stepach między Morzem Czarnym a Chinami od ok. 800 r. p.n.e. do ok. 300 r. Całość znajduje się zaledwie 20 metrów od wykopanego wcześniej kurhanu scytyjskiego wodza. - Biorąc pod uwagę tę odległość i pochowane wraz z kobietą cenne artefakty, myślę, że była to osoba o wysokim statusie wśród ludu nomadów – powiedział cytowany przez serwis livescience.com Łukasz Oleszczak, archeolog w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, który kierował polskim zespołem pracującym u boku archeologów rosyjskich. Archeolodzy wiedzą o "Dolinie Królów" od ponad wieku. Ta rozległa dolina w rosyjskiej republice Tuwy jest pełna licznych scytyjskich pochówków królewskich.

Jak poinformowało na swoim Facebooku Stowarzyszenie Templum, grupa archeologów prowadzona przez dr Przemysława Kołosowskiego dokonała niecodziennego odkrycia w woj. zachodniopomorskim. Przeszukując pole uprawne w poszukiwaniu śladów osady, odkrytej w listopadzie 2021 roku, badacze natrafili na mogiłę z końca II wojny światowej. W dole, który w przeszłości służył jako rów strzelecki, znaleziono szczątki pięciu lub sześciu niemieckich żołnierzy i liczne artefakty. Kości były rozczłonkowane i płytko pochowane. To efekt wybuchu moździerza lub innego pocisku. Ku zaskoczeniu ekspertów, rolnicy mimo orki pola, przez 77 lat na nic w tym miejscu nie natrafili. - Na owym polu i w jego okolicy "okopały" się wojska Kriegsmarine. Żołnierze niemieckiej marynarki wojennej ulokowani w dołkach strzeleckich, mieli ochraniać drogę, którą niemieccy uchodźcy - cywile uciekali w stronę Wolina - przekazał lokalny regionalista. Podejrzewa się, że zabitych Niemców pochowała ludność cywilna, lokalni rolnicy. Zrobiono to szybko i dość powierzchownie. Potwierdza to fakt, że przy szczątkach, oprócz rzeczy osobistych, znaleziono kompletne oporządzenie: buty, hełmy, pasy, ładownice, maski gazowe, bagnety, granaty, amunicję czy karabiny. Były wśród nich też dwa nieprzełamane wojskowe znaki tożsamości. Na miejsce wezwano policję i saperów, którzy przejęli nadzór nad zawartością wykopanej mogiły. Późniejszym badaniem szczątków zajmie się specjalista od antropologii sądowej dr hab. Andrzej Ossowski. Jego ekipa ustali również czy zidentyfikowani żołnierze z II wojny światowej mają jeszcze żyjących krewnych, którym można byłoby zwrócić znalezione przy nich przedmioty osobiste.

W pobliżu piramidy Dżesera, na nekropoli w Sakkarze, 24 kilometry na południowy zachód od Kairu, archeolodzy odkryli pięknie zdobione, starożytne grobowce. Prace wykopaliskowe rozpoczęły się w tym miejscu we wrześniu, jednak dopiero na początku marca udało się odkopać pięć starożytnych grobowców. Według Egipskiego Ministerstwa Turystyki i Starożytności mają one ponad 4000 lat i pochodzą ze Starego Państwa (1570 p.n.e. i 1069 p.n.e.) i pierwszego okresu pośredniego, który trwał ponad sto lat po upadku starego królestwa. Mostafa Waziri, sekretarz generalny Najwyższej Rady Starożytności, powiedział, że grobowce były przeznaczone dla wyższych urzędników, w tym regionalnych władców i nadzorców pałacu w starożytnym Egipcie. "Wszystkie te pięć grobowców jest dobrze pomalowanych i udekorowanych. Wykopaliska się nie skończyły. Planujemy je kontynuować. Wierzymy, że możemy znaleźć więcej grobowców na tym obszarze" – powiedział. Materiał filmowy, udostępniony na portalach społecznościowych ministerstwa, ukazuje szyby grobowe prowadzące do grobowców, ściany ozdobione hieroglificznymi inskrypcjami, wizerunkami świętych zwierząt i przedmiotami pośmiertnymi używanymi przez starożytnych Egipcjan. Sakkara jest częścią rozległej nekropolii w starożytnej stolicy Egiptu Memphis, która obejmuje słynne piramidy w Gizie, a także mniejsze piramidy w Abu Sir, Dahshur i Abu Ruwaysh. Ruiny Memphis zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w latach 70. XX wieku.

To było przypadkowe odkrycie amerykańskiego turysty. Mężczyzna w ruinach starożytnej osady Kumran, znajdującej się na Pustyni Judzkiej w pobliżu Morza Martwego, trafił na coś zaskakującego. Odkrył dobrze zachowane naczynie ceramiczne z wczesnej epoki brązu. Odnaleziony dzban może mieć nawet 5 tysięcy lat i może być pierwszym kompletnym naczyniem odkrytym na tym obszarze, które w dodatku pochodzi z tak odległego okresu. Amir Ganor z Izraelskiego Urzędu ds. Starożytności, wyraził zdziwienie odkryciem Amerykanina: "To niesamowite. Jakieś dwa lata temu nasi archeolodzy prowadzili tu prace w ramach badania jaskiń Pustyni Judzkiej, które było prowadzone nieprzerwanie przez ostatnie pięć lat i miało na celu udokumentowanie i zlokalizowanie wszystkich starożytnych znalezisk w jaskiniach pustynnych”. Izraelski Urząd ds. Starożytności wezwał wszystkie osoby znajdujące podobne artefakty do natychmiastowego zgłaszania tego faktu. Przemyt bezcennych antyków to narastający problem zarówno w Izraelu, jak i w innych krajach Bliskiego Wschodu. Wiele skradzionych artefaktów kupują zamożni prywatni kolekcjonerzy na Zachodzie.

Podczas przeprowadzania badań nad krajobrazem w pobliżu miejscowości Aberlemno w gminie Angus we wschodniej Szkocji archeolodzy odkryli rzadki kamień z piktyjskim symbolem. Mierzy 1,7 metra i przedstawia symbole owalu, grzebienia, lustra i półksiężyca. Piktowie to lud, zamieszkujący tereny dzisiejszej północnej i wschodniej Szkocji w okresie w okresie między pierwszym, a połową dziewiątego wieku naszej ery. Zespół uważa, że kamień pochodzi z V lub VI wieku. Nakładające się na siebie symbole są, zdaniem naukowców, dowodem na różne okresy rzeźbienia. Kierujący projektem Comparative Kingship profesor Gordon Noble powiedział, że natknięcie się na kamień w ramach wykopalisk próbnych było bardzo niezwykłe: "nikt z nas nie mógł do końca uwierzyć w nasze szczęście. Znanych jest tylko około 200 takich pomników. Od czasu do czasu są wykopywane przez rolników orzących pola lub w trakcie budowy dróg, ale zanim je przeanalizujemy, wiele z tego, co je otacza, zostaje już naruszone". Aberlemno jest już dobrze znane ze swojego piktyjskiego dziedzictwa dzięki kolekcji unikalnych, stojących kamieni, z których najbardziej znanym jest płyta krzyżowa, która ma przedstawiać sceny z bitwy o kluczowym znaczeniu dla powstania tego, co stało się Szkocją – Bitwę pod Dun Nechain. Chcąc lepiej zrozumieć historię istniejących już kamieni, archeolodzy rozpoczęli badania w 2020 roku. Wykopali dół testowy, aby sprawdzić, czy pod ziemią są obecne pozostałości jakichkolwiek budynków, i ku ich zaskoczeniu, zeszli prosto na wyrzeźbiony kamień z piktyjskim symbolem. James O'Driscoll, pracownik naukowy, który jako pierwszy zobaczył kamień, powiedział: "Było dużo krzyków. Potem znaleźliśmy więcej symboli i było więcej krzyków i trochę płaczu. To uczucie, którego prawdopodobnie już nigdy nie będę miał na stanowisku archeologicznym". Kamień został teraz przeniesiony do działu konserwacji Graciela Ainsworth w Edynburgu, gdzie zostaną przeprowadzone bardziej szczegółowe analizy.

Archeolodzy z projektu Oxford Archeology znaleźli pozostałości "zaginionej uczelni" Uniwersytetu Oksfordzkiego. St Mary's College został opuszczony 500 lat temu za czasów Henryka VIII. Był to jeden z wielu katolickich obiektów religijnych, który został splądrowany i zniszczony podczas kasaty klasztorów przez Henryka VIII w latach 30. XVI wieku. St Mary's College, który został założony w 1435 roku przetrwał zaledwie 100 lat. Miał służyć jako miejsce zamieszkania i edukacji kanoników augustianów. Planów nie udało się zrealizować, ponieważ Henryk VIII postanowił oddzielić się od Kościoła katolickiego. Archeolodzy rozpoczęli wykopaliska przed planowaną budową 30 mieszkań studenckich. Odkryli masywny fundament z wapienia, który prawdopodobnie miał podtrzymywać ścianę jednego z budynków St Mary's College. Na miejscu wciąż prowadzone są prace, które mają pozwolić naukowcom na odkrycie pozostałości po zaginionym kolegium. Odnaleziono jak dotąd kości należące do zwierząt oraz węgiel drzewny, pochodzący prawdopodobnie z kuchni "zaginionej uczelni". Wykopano m.in. XVII-wieczny dzban, kościany grzebień, srebrny pens oraz bogato zdobione średniowieczne płytki podłogowe. Mogą świadczyć o śladach życia codziennego miasta Oksfordu.