Wybory samorządowe 2024. To najważniejsze informacje dla wyborców

W czasie pierwszej tury wyborów samorządowych na pięcioletnie kadencje wybrani zostaną członkowie rad gmin, powiatów, miast na prawach powiatu oraz sejmików województw. W Warszawie ponadto wybrani zostaną radni rad dzielnic i osiedli. W całym kraju odbędzie się głosowanie na wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast. W przypadku, gdy nie przyniesie ono rozstrzygnięcia, dwa tygodnie po pierwszej turze, odbędzie się II tura głosowania.

Wybory samorządowe są wyborami lokalnymi. Z tego względu odbywają się one zgodnie z określonymi regułami. W przeciwieństwie do wyborów prezydenckich, eurowyborów czy wyborów parlamentarnych, w wyborach samorządowych niemożliwe jest oddanie głosu za granicą. Co więcej - w danej gminie głosować będą mogli wyłącznie wyborcy, ujęci w spisie wyborców tejże. Oznacza to, że zagłosować będzie można wyłącznie w miejscu swojego zameldowania, a po zmianie stałego obwodu głosowania - również w miejscu stałego zamieszkania.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Lokale wyborcze będą czynne od 7:00 do 21:00. Jak znaleźć właściwe miejsce głosowania, do którego należy udać się 7 kwietnia? Adres lokalu wyborczego można znaleźć m.in. w Centralnym Rejestrze Wyborców. Dostęp do niego umożliwia np. aplikacja mObywatel. Miejsce głosowania można wyszukać również w wyszukiwarce Państwowej Komisji Wyborczej, dostępnej na stronie internetowej PKW.

Wybory samorządowe 2024. Sprawdź najnowsze informacje

W wyborach samorządowych mogą głosować osoby, posiadające czynne prawo wyborcze. Są to polscy obywatele, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończą 18 lat, nie zostali pozbawieni praw wyborczych oraz są wpisani do stałego rejestru wyborców danej gminy.

Ponadto na szczeblu gminnym prawo do głosowania w wyborach samorządowych przysługuje pełnoletnim obywatelom Unii Europejskiej oraz Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, którzy nie są obywatelami polskimi - pod warunkiem że na stałe mieszkają na obszarze danej gminy.

Wyborcy, którzy będą chcieli oddać głos w wyborach samorządowych, przed otrzymaniem kart do głosowania, będą musieli potwierdzić swoją tożsamość. Możliwe będzie to na podstawie dokumentu "umożliwiającego stwierdzenie tożsamości". Czy na wybory należy iść z dowodem osobistym?

Przepisy Kodeksu wyborczego nie określają rodzaju dokumentu, na podstawie którego komisja wyborcza może zidentyfikować wyborcę. Oznacza to, że 7 kwietnia do lokalu wyborczego można zabrać zarówno dowód, jak i np. paszport czy prawo jazdy. Potwierdzenie tożsamości będzie możliwe również na podstawie cyfrowej wersji dowodu osobistego, dostępnej w aplikacji mObywatel.

Ile kart do głosowania otrzymają wyborcy po potwierdzeniu tożsamości? Standardowo, wyborcom wydawane są 4 karty do głosowania - jedna z listą kandydatów na radnych gminnych, jedna z listą kandydatów do rady powiatu, jedna z listą osób ubiegających się o mandat w sejmiku województwa oraz jedna z listą kandydatów na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Wyjątkiem są jednak miasta na prawach powiatu. Ich mieszkańcy otrzymają bowiem 3 karty wyborcze. Dlaczego? Jak wynika z przepisów, miasta na prawach powiatu realizują jednocześnie zadania gmin i powiatów - z tego względu ich mieszkańcy wybierają wyłącznie miejską radę. Co jednak istotne, Warszawiacy do 3 kart wyborczych otrzymają dodatkową, zawierającą listy kandydatów do rad dzielnic/osiedli.

Jak wynika z przepisów Kodeksu wyborczego, w części miejscowości niezbędne może okazać się przeprowadzenie II tury wyborów samorządowych. Ta organizowana jest wyłącznie w przypadku wyborów na wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Dlaczego? Jak informuje art. 473. ustawy, "za wybranego na wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów".

Jeżeli żaden z kandydatów nie uzyska takiego wyniku, dwa tygodnie po pierwszym głosowaniu - tj. 21 kwietnia w przypadku wyborów w 2024 roku - odbywa się II tura wyborów samorządowych. Wyborcy dokonują w jej trakcie wyboru pomiędzy dwoma kandydatami, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów.