Wybory samorządowe 2024. Protest wyborczy. Czym jest? Kto może go złożyć?

Do wyborów samorządowych pozostało coraz mniej czasu. Głosowanie na radnych gminnych, powiatowych i wojewódzkich, a także wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast odbędzie się już 7 kwietnia 2024. Niedługo później wyborcy poznają wyniki głosowania. Od tego momentu możliwe będzie składanie protestów wyborczych. W jakich okolicznościach można podjąć ten krok?

Protest wyborczy to działanie, które może zostać podjęte w przypadku wątpliwości dotyczących wyników wyborów. Jak informuje art. 82. par. 1. Kodeksu wyborczego, protest może być wniesiony z powodu:

• dopuszczenia się przestępstwa przeciwko wyborom (...) mającego wpływ na przebieg głosowania, ustalenie wyników głosowania lub wyników wyborów
• naruszenia przepisów kodeksu dotyczących głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów, mającego wpływ na wynik wyborów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jest to więc wniosek, w którym wskazywane są nieprawidłowości formalne, związane z przeprowadzeniem głosowania, w którym wnioskodawca domaga się jego unieważnienia.

Prawo do wniesienia protestu wyborczego przysługuje wyborcom, których nazwisko w dniu głosowania znalazło się w spisie wyborców w jednym z obwodów głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego a także pełnomocnikom komitetów wyborczych oraz przewodniczącym właściwych komisji wyborczych.

Wybory samorządowe 2024. Sprawdź najnowsze informacje

W poszczególnych wyborach obowiązują określone terminy, w których możliwe jest wnoszenie protestów wyborczych. W przypadku wyborów samorządowych, czas na jego zgłoszenie wynosi 14 dni od dnia podania do publicznej wiadomości przez komisarza wyborczego wyników wyborów.

Kto zajmuje się rozpatrywaniem wniesionych protestów wyborczych? W przypadku wyborów na szczeblu lokalnym, właściwym organem jest sąd okręgowy. Jak informuje Kodeks wyborczy, "sąd okręgowy rozpoznaje protesty wyborcze w postępowaniu nieprocesowym, w ciągu 30 dni po upływie terminu do wnoszenia protestów, w składzie 3 sędziów, z udziałem komisarza wyborczego, przewodniczących właściwych komisji wyborczych lub ich zastępców".

Organ ten ma również prawo do orzeczenia o nieważności wyborów lub nieważności wyboru radnego, w przypadku, gdy okoliczności stanowiące podstawę protestu miały wpływ na wyniki wyborów. Sąd okręgowy stwierdza również w tym przypadku wygaśnięcie mandatu lub mandatów oraz postanawia o przeprowadzeniu ponownego głosowania, bądź powtórzeniu wskazanych czynności wyborczych. Od orzeczenia sądu okręgowego przysługuje prawo do złożenia zażalenia do sądu apelacyjnego.