wymiar sprawiedliwości

Andrzej Duda przyjął we wtorek w Pałacu Prezydenckim Dariusza Barskiego, który - według prezydenta oraz Izby Karnej Sądu Najwyższego - wciąż jest Prokuratorem Krajowym. Z kolei według rządzącej większości i części prawników, jest nim Dariusz Korneluk. - Jest to działalność natury politycznej, która ma się odbyć kosztem stabilności polskiego wymiaru sprawiedliwości, a przynieść jakieś doraźne zyski Prawu i Sprawiedliwości - ocenił w programie "Tłit" Wirtualnej Polski wiceszef MSZ Andrzej Szejna. Według niego za obecną sytuację w wymiarze sprawiedliwości odpowiada rząd PiS-u, który m.in. "dokonywał nominacji politycznych w prokuraturze" oraz wybrał nowych członków KRS "niezgodnie z Konstytucją". - Pan prezydent przyłożył rękę do tej "deformy" wymiaru sprawiedliwości, do tego, że dzisiaj mamy stan niepewności wyroków, które były podejmowane przez składy sędziowskie z udziałem nieprawidłowo powołanych sędziów (...). Pan prezydent tę "deformę" wymiaru sprawiedliwości błogosławił, podpisując ją, aż mu się długopis grzał - mówił Szejna. Zapewnił, że obecny rząd ma projekty ustaw, które mają naprawić sytuację w sądownictwie, jednak - jego zdaniem - należy poczekać na kolejnego prezydenta, bo Andrzej Duda "każdą taką ustawę zawetuje".

Przemysław Wipler został zapytany w programie "Tłit" Wirtualnej Polski o głośne słowa Donalda Tuska o "demokracji walczącej". - Dla mnie to wypowiedź na miarę "władzy raz zdobytej nie oddamy nigdy" czy "ręka, która zostanie podniesiona na władze, zostanie odrąbana" - ocenił, przywołując znane cytaty z Władysława Gomułki oraz Józefa Cyrankiewicza. - Dla mnie "demokracja walcząca" jest jak "praworządność socjalistyczna", "sprawiedliwość społeczna" i "demokracja ludowa" - dodał ironicznie Wipler. Polityk Konfederacji przestrzegł przed zbyt pochopnym podważaniem statusu tzw. neosędziów. Według niego, w ciągu ostatnich lat wydali oni około 7 mln wyroków w różnych sprawach. Wiper ocenił, że jeżeli Polacy zaczną się masowo w tych sprawach odwoływać do europejskich instytucji, to czeka nas "wielki chaos prawny".

- To jest raj dla adwokatów, bandytów i mafii - tak Przemysław Wipler ocenił sytuację w wymiarze sprawiedliwości po rządach Dariusza Barskiego, który w latach 2022-2024 pełnił funkcję Prokuratora Krajowego. Zdaniem obecnych władz resortu sprawiedliwości, w 2022 roku Barski został nieskutecznie przewrócony do służby czynnej. - Ten człowiek przez dwa lata podejmował ważne decyzje kadrowe w całej polskiej prokuraturze, występował o zakładanie podsłuchów, również politykom opozycji i zorganizowanym grupom przestępczym. Był człowiekiem, który wydał szereg postanowień prokuratorskich, które istotnie wpływały na prawa obywatelskie (…). Gdzie byli wtedy politycy ówczesnej opozycji? Dlaczego nie krzyczeli: panie Barski, pan nigdy nie wrócił z emerytury. To jest bardzo lewe, krzywe i słabe - mówił Wipler. Według niego, z uwagi na niejasny status Barskiego, wiele jego decyzji może być dziś podważanych. Michał Wróblewski pytał też o zatrzymanie byłego europosła PiS Ryszarda Cz. - Jako obywatel chciałbym wiedzieć, czy są poważne dowody, w oparciu o które tak spektakularnie zatrzymano polityka - odparł Wipler. Podkreślił, że Cz. "jest łatwym celem, bo jest politykiem nielubianym przez opinię publiczną, a zwłaszcza w twardym elektoracie PO".

Senat wkrótce ma zająć się ustawami zakładającymi zmiany w wymiarze sprawiedliwości, zwłaszcza w funkcjonowaniu Krajowej Rady Sądownictwa i Trybunału Konstytucyjnego. Weto zapowiedział już Andrzej Duda. Zdaniem senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego (KO), najlepszym wyjściem byłoby wstrzymanie się z wysłaniem nowych przepisów do Pałacu Prezydenckiego. - Potrzebujemy tutaj paru głosowań w komisji i głosowania na posiedzeniu plenarnym. Trzeba to zrobić w dniu zaprzysiężenia nowego prezydenta. Wówczas zbiera się komisja, przyjmuje ostateczny kształt ustawy, potem posiedzenie plenarne, głosowanie i wysłanie ustawy do prezydenta - tłumaczył Kwiatkowski. - To jedyna szansa na to, że w Polsce będziemy porządkować to wszystko, co zastaliśmy po PiS-ie - przekonywał. Michał Wróblewski pytał o plan na wypadek, gdyby to polityk PiS-u został prezydentem po Andrzeju Dudzie. Kwiatkowski wyraził nadzieję, że zwycięży kandydat Koalicji Obywatelskiej. Według niego najprawdopodobniej zostanie nim Rafał Trzaskowski.

Adam Bodnar albo za chwilę wyśle, albo już wysłał do Komisji Weneckiej wniosek o przedłożenie rekomendacji w sprawie zasad określania statusu sędziów pochodzących z nadania obecnej, upolitycznionej KRS - ustalił money.pl. - Rozumiem ten ruch jako pewne odwlekanie czy przeciąganie tematu. Najpierw była duża presja na KRS, ale coś się zatarło w tym mechanizmie, jeżeli chodzi o neo-praworządność - mówił w programie "Tłit" Wirtualnej Polski poseł PiS Zbigniew Bogucki. Według niego, obecnie obowiązująca ustawa o KRS "jest dobra, bo demokratyzuje ten organ". Michał Wróblewski pytał posła, czy zgadza się z opiniami wielu prawników, że skład Krajowej Rady Sądownictwa w dużej mierze jest upolityczniony. Przez ostatnie lata trafiały tam osoby blisko związane z Prawem i Sprawiedliwością. - W Polsce bardzo często używa się sformułowania "upolitycznienie", rozumiejąc politykę, jako coś złego. Rząd jest wynikiem wskazania demokratycznego obywateli, więc nie można tego traktować, jako czegoś złego - przekonywał Bogucki. Podkreślił, że obecny obóz rządzący ma prawo ustawami reformować wymiar sprawiedliwości, ale tylko jeżeli proponowane zmiany przejdą przez cały proces legislacyjny i uzyskają podpis prezydenta.

Trwa spór wokół sposobów naprawy sytuacji w Krajowej Radzie Sądownictwa. Poseł KO, mecenas Roman Giertych opowiedział się za radykalnymi rozwiązaniami. Na antenie TVN24 postulował m.in., by nielegalnie wybranych członków KRS-u pozbawić dostępów, a nawet zmienić zamki w siedzibie Rady. - To nie jest tak, że jak się w jakiejś instytucji wyłączy prąd, to ta instytucja przestaje istnieć na gruncie prawnym. Sam lokal nie konstytuuje istnienia danej instytucji - przekonywała w programie "Tłit" Wirtualnej Polski posłanka Lewicy Anna Maria Żukowska. Na uwagę, że w głosząc takie stanowisko "podpadnie" Giertychowi odparła, że to już "nie pierwszy raz", gdy się z nim nie zgadza. - Ministrem sprawiedliwości, który zarządza tym tematem, jest Adam Bodnar, nie Roman Giertych (…). Uważam, że Giertych szkodzi sprawie, podważając decyzje ministra konstytucyjnego. Szarpiąc się w jakiś sposób z jego tezami, nie wspiera koalicji rządzącej, a raczej ją rozbija - oceniła Żukowska. Według posłanki Giertych tak bardzo podkreśla swoją różnicę zdań z Bodnarem, bo "być może chciałby go zastąpić na jego stanowisku". Dodała, że uważa tak na podstawie "czynów i słów", jakie wygłasza Giertych.

Zmiany w Prokuraturze Krajowej wciąż trwają. W czwartek Donald Tusk powołał Dariusza Korneluka na nowego prokuratora krajowego. W programie "Tłit" WP były p.o. prokuratora krajowego Jacek Bilewicz mówił, że prokuratura za czasów Ziobry była "nadmiernie kosztowna". Powiedział, że ograniczył wydatki m.in. na transport oraz dodatki specjalne do wynagrodzeń. W komunikacie Prokuratury Krajowej czytamy, że dzięki temu udało się zaoszczędzić 600 tys. zł. - Uważam, że prokuratorzy Prokuratury Krajowej są godnie wynagradzani i tutaj dodatki specjalne często w wysokości 35-40 proc. były nieuzasadnione - stwierdził Bilewicz. Kolejnymi kosztami w PK były ryczałty mieszkaniowe. Prokurator podkreślił, że wypłata tych ryczałtów w latach 2016-2020 była wydana bez podstawy prawnej i należy do niej wrócić. - Przeprowadzić postępowanie i zweryfikować te wszystkie okoliczności - mówi Bilewicz. Mówił także, że osobiście nie chciałby wskazywać bezpośrednio osób odpowiedzialnych, ale "to jest jasne, że polecenie w tym zakresie nie mogło być zrealizowane bez zgody i wiedzy kierownictwa prokuratury". Prowadzący Patryk Michalski dopytywał, czy z tego wynika, że koniecznością będzie przesłuchanie Zbigniewa Ziobro i jego zastępców. - Wydaje mi się, że prowadząc czynności procesowe, może to być nieuniknione - dodał Bilewicz.

- Mamy pewnego rodzaju galimatias, niektórzy mówią: dualizm prawny. Kto więcej nabałaganił w tej sprawie: PiS czy PO? - z takim pytaniem Paweł Pawłowski, prowadzący program "Newsroom" WP zwrócił się do swojego gościa, sędzi w stanie spoczynku, byłej minister sprawiedliwości i prokurator generalnej Barbary Piwnik. - Ja od lat to powtarzam i często w moich wypowiedziach publicznych się to przewijało, że trzeba prawo rozumieć, szanować, informować i edukować społeczeństwo. I wtedy, kiedy pojawiały się złe projekty, złe rozwiązania czy złe zachowania, też o tym mówiłam. To nie jest kwestia ostatniego roku, miesięcy. To są lata zaszłości, pogłębia się ten stan. Nie widzę chęci rozmowy, refleksji czy uczynienia takiego kroku wstecz w tym sensie, że trzeba zacząć spokojnie rozmawiać na gruncie obowiązujących przepisów. I tu niestety muszę też uczynić uwagę, jeśli chodzi o prawników, którzy chętnie publicznie zabierają głos: przykro mi jest słuchać takich wypowiedzi, które świadczą wprost o tym, że prawnik zdecydowanie opowiada się po którejś stronie sceny politycznej, a traci taką zdolność zachowania dystansu wobec problemu i umiejętność wytłumaczenia społeczeństwu, z sięganiem, w sposób powszechnie zrozumiały, do przepisów prawa, dlaczego ma być tak, a nie inaczej - stwierdziła Barbara Piwnik. Była minister sprawiedliwości nawiązała do czwartkowego wystąpienia marszałka Sejmu Szymona Hołowni, który - mówiąc o mandatach poselskich byłych szefów CBA - powołał się na Konstytucję, która stanowi, że osoby skazane prawomocnym wyrokiem na karę więzienia nie mogą być wybrane do Sejmu i Senatu. - No dobrze, ale wiele osób zwraca uwagę na to, że kiedy ci panowie byli wybierani, to nie byli skazani prawomocnym wyrokiem. Zastanawiają się, co to znaczy i jaka jest sytuacja - zwróciła uwagę była minister sprawiedliwości. - Jeżeli Państwowa Komisja Wyborcza pyta marszałka Sejmu o podstawę prawną, jest to istota tego, o co pan pyta i o czym rozmawiamy - tłumaczyła. - Od prawników i polityków oczekiwałabym, że gdy zabierają głos w ważnych publicznie sprawach, dadzą sygnał na jakim przepisie opierają swoją opinię, bo ludzie chętnie sami by sobie sprawdzili, sami by sobie przeczytali ten przepis. A tak nie mają szans - odparła Barbara Piwnik.

- Coraz częściej pojawia się idea powołania małego okrągłego stołu w sprawie zmian w wymiarze sprawiedliwości. Pojawił się pomysł, by przedstawiciele Kancelarii Premiera i Kancelarii Prezydenta usiedli razem i wypracowali projekt przepisów, które nie będą zawetowane przez prezydenta. To jest rozsądny pomysł? - z takim pytaniem Paweł Pawłowski zwrócił się do gościa programu Newsroom w WP, sędzi w stanie spoczynku Barbary Piwnik, byłej minister sprawiedliwości i Prokurator Generalnej. - Kancelarie piękne pan tu wymienia, ale nie wiem, czy w zależności od tego, kto byłby gospodarzem rozmów, czy znowu nie powstałyby kolejne problemy - odparła Barbara Piwnik. - Od lat proponuję i apeluję do prawników, nawet wtedy gdy w 2015, 2016 i 2017 roku zaczęły mnożyć się problemy, by prawnicy usiedli do rozmów, które pozwolą uregulować, unormować pewne sprawy. Wszystko jedno, czy to będzie okrągły, kwadratowy czy podłużny stół - odparła była minister sprawiedliwości. - Jeżeli są potrzebne pewne zmiany, a są, w przepisach, to powinni wypracować takie zmiany. Tylko podkreślałam, podkreślam i będę podkreślać: musiałoby to być bez obecności polityków i bez obecności mediów. To tak trochę jak ława przysięgłych w Stanach Zjednoczonych: zamknięci, dopóki nie wydadzą werdyktu. To chodziłoby o to, żeby ludzie ci, znający powagę sytuacji, pracowali i wypracowali taki model postępowania, bo przecież mamy problemy sędziów, kwestionowania właściwości czy niewłaściwości składów sądzących, tych problemów jest masę. Chodziłoby o to, żeby ci prawnicy wypracowali właściwy model postępowania, proponując też ewentualne zmiany w niektórych przepisach, ale dopiero wtedy, kiedy po kłótniach, sporach, obrażaniu się, wypracowaliby stanowisko i wtedy by informowali, przekazywali czy to projekty politykom, czy informacje mediom. Marzenie ściętej głowy - oceniła Piwnik. Przyznała jednak, że gdzieś w niej tli się jednak nadzieja, że taki kompromis uda się wypracować. - Może ci prawnicy młodego i średniego pokolenia dojdą do tego, że sami już mają dość tego chaosu, tej niewiedzy - mówiła sędzia w stanie spoczynku Barbara Piwnik.

- Przez osiem lat stworzono totalny bałagan w wymiarze sprawiedliwości i ten bałagan trzeba wyprostować - mówił w programie "Tłit" Wirtualnej Polski Marek Sawicki (PSL-Trzecia Droga), nawiązując do sytuacji w polskim sądownictwie. Według niego, naprawę tej sytuacji powinien zainicjować Andrzej Duda. - Byłem przekonany, że prezydent powoła jakąś komisje konsensualną, bo wie, (…) że reformy Zbigniewa Ziobry doprowadziły do totalnej zapaści wymiaru sprawiedliwości i trzeba coś z tym zrobić - powiedział Sawicki. Według niego, podobną komisję mógłby powołać również marszałek Hołownia. Poseł przyznał, że sam lobbuje za takim rozwiązaniem. - Ja od miesiąca namawiam różne strony do tego, żeby powołać taki zespól konsensualny, który będzie składał się z przedstawicieli wszystkich zainteresowanych stron, czyli pana prezydenta, opozycji, większości parlamentarnej, ale także środowisk prawniczych czy różnego rodzaju organizacji pozarządowych - wymieniał gość Patrycjusza Wyżgi.