historia

Współczesna dieta śródziemnomorska jest hitem i ma wielu zwolenników. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Antyczna wersja diety starożytnych Greków może wywoływać dziś częściowe obrzydzenie. Tylko dwa posiłki dziennie, tylko mięso, ryby i warzywa. Oprócz tego miód, chleb, jajka, oliwa z oliwek i wino – to smaczna podstawa codziennej diety sprzed wieków. Nie było cukru, pomarańczy, czekolady, cytryn, innych przypraw, ziemniaków czy pomidorów. Jedyną przyprawą była sól. Największymi przysmakami w starożytnej Grecji były za to ptaki, owoce morza i solone ryby. Brzmi smacznie, ale w rzeczywistości ówczesna żywność mogła wywoływać mdłości. Najwięcej kontrowersji wybudza czarna polewka ze Sparty. To fasola, sól, ocet i świńska noga. Całość wywaru gotowana we krwi. Obrzydzenie może wywoływać również brak higieny i warunki, w których przygotowywano posiłki. Warzyw nie myto, a mięso szybko się psuło i śmierdziało. To jednak nie przeszkadzało w jego obróbce i spożywaniu. Gotowano na ogniu, często pieczono. Używano węgla drzewnego lub dużej ilości suchych gałęzi. Co jeśli chodzi o napoje? Nie było herbaty, kawy, soków. Antyczni Grecy pili głównie rozcieńczone wino.

Pierwotna historia smoka wawelskiego zaczyna się… bez smoka. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Legendę spisał Wincenty zwany Kadłubkiem. Kronikarz opisał historię słynnego króla Kraka. Jego panowaniu zagroziła żarłoczna bestia. "Był w załomach pewnej skały okrutnie srogi potwór, którego niektórzy zwać zwykli całożercą" – pisał Kadłubek. Bestia szybko sterroryzowała Polaków, a króla ośmieszyła. Była bardzo bystra, oczekiwała od ludzi konkretnej liczby bydła. Jeśli bydła zabrakło – całożerca zjadał tyle osób, ile brakło wołów. Król Krak miał już tego dosyć. Synowie Kraka wielokrotnie atakowali bestię, ale bez sukcesów. W końcu królewicze wpadli na pomysł. Zamiast bydląt ustawili skóry wypchane zapaloną siarką. Bestia "zadusiła się od buchających płomieni". Po sukcesie zasadzki, młodszy syn Kraka zabił swojego brata. Wykorzystał okazję, tłumacząc ojcu, że ten zginął w walce z potworem. Dopiero po śmierci Kraka intryga i zbrodnia wyszły na jaw. Z kolei na skale całożercy założono słynne miasto. Według Kadłubka osada pierwotnie miała otrzymać nazwę "Gracchovia" od "imienia Grakcha". Kronikarz podał, że osadę nazywano też Krakowem od krakania kruków, które zleciały się do truchła bestii.

Bona Sforza kochała swoje dzieci, ale tylko te najstarsze. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Zygmunt August był oczkiem w głowie Bony. Królowa w 1527 r. straciła tragicznie drugiego syna - Olbrachta. Dla swoich pozostałych pociech stała się po tym oziębła i obojętna. Bona miała też trzy młodsze córki - Zofię, Annę i Katarzynę. Młode Jagiellonki mieszkały razem. Cała uwaga matki była skupiona na najstarszej córce Izabeli i ukochanym synu Zygmuncie. Z czasem królowa bardziej angażowała się w wychowanie dzieci swoich dwórek, niż własnych córek. Były dla niej balastem. W 1533 r. Bona wyjechała na Litwę, porzucając dziewczynki na Wawelu. Matka długo nie okazywała im zainteresowania. Zainteresowała się nimi dopiero, gdy stały się już młodymi damami. Długo też skazywała je na staropanieństwo. Dlaczego Bona nie kochała córek? Według historyków jedna z przyczyn to rosnące z wiekiem skąpstwo. Utrzymanie trzech panien było kosztowne. Powodem mogła być także trauma po tragicznej stracie syna, która przerodziła się z niechęć do córek. Ostatecznie Bona nie porzuciła niekochanych córek – były jej namiastką rodziny, mimo że nie okazywała im uczuć.

W XVII wieku szlachta przerzuciła się na produkcję wódki, która była masowo sprzedawana chłopom. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. W ostatnich latach przedrozbiorowych w Polsce aż cztery razy więcej kasowało się za przerobioną wódkę, niż za samo zboże. Wiele majątków szlacheckich skupiło całą działalność na produkcji wysokoprocentowego trunku. We wsiach chętnie stawiano kolejne karczmy. Często dla zysku w rozpijaniu poddanych pomagali sami księża. Aby urozmaicić zamiłowanie do wódki, picie łączono ze świętami religijnymi, by nabierało to nabożnego charakteru. Na drodze uzależnienia nie stał kler. Czasami karczmę stawiał sam proboszcz, zachęcając w trakcie kazań do picia. Tak miało być we wsi Sieniucha, gdzie proboszcz ponoć "nikomu ślubu dać nie chciał, jeśli ten w jego karczmie nie pił".

Jan Kazimierz Waza dał się omotać żonie. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Ludwika Maria Gonzaga rzekomo tłamsiła króla. Przedstawia się ją jako podstępną sekutnicę. Rzeczywistość wyglądała inaczej. Korespondencja królewskiej pary przetrwała do dziś. Z listów wnioskować można niezwykłą więź między małżonkami. Jan Kazimierz nie wahał się współdzielić władzy z żoną. Gonzagówna miała wpływ na wiele podejmowanych przez niego decyzji. Kobieta przekonała go, by nie składać broni w czasie potopu szwedzkiego.

Skandale z udziałem Adama Mickiewicza. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Około 1820 roku Adam Mickiewicz był początkującym poetą, ale zachowywał się jak gwiazdor. Poeta w wieku 22 lat zawarł bliższą znajomość z Marylą Wereszczakówną. On był zbiedniałym nauczycielem, ona – córką zamożnej rodziny ziemiańskiej. Narzeczony Maryli był hrabią, człowiekiem zaradnym i majętnym. Mickiewicz nie miał szans z nim konkurować. Kiedy wyszedł na jaw, kobieta wybrała swojego narzeczonego. Gdy Mickiewicz wrócił do Kowna, wdał się w romans z żoną swojego przyjaciela, doktorową Karoliną Kowalską. Szybko doszło do skandalu. Doktor Kowalski wyzwał poetę na pojedynek. W ostatniej chwili Karolina przekonała męża, że to kłamstwo, a Adam nigdy nie nastawał na jej cześć.

Związki kazirodcze na królewskich dworach. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Serwis podaje, że stało się to normą w przypadku Habsburgów. Istnieją dowody na wymianę małżonków w każdym pokoleniu. Łącznie z 73 zawartych małżeństw, 11 dotyczyło kuzynów pierwszego stopnia. Osiem razy dochodziło też do ślubów pomiędzy dalszymi kuzynami. Kolejne cztery z nich połączyły wujów z siostrzenicami i taką samą liczbę kuzynów drugiego stopnia. Przez taki obrót spraw Habsburgowie słynęli z wystającej dolnej szczęki. Okazało się, że większość rodziny cierpiało na choroby genetyczne. Niektórzy borykali się z problemami umysłowymi, epilepsją czy upośledzeniem. Ostatni przedstawiciel Habsburgów, Karol II do 4. roku życia w ogóle nie mówił. Nauka chodzenia zajęła mu 8 lat. Nigdy nie nauczył się czytać i pisać. Jego wygląd odbiegał od utartych kanonów męskiego piękna. Przez mocno wysuniętą szczękę nie mógł normalnie jeść. Zamiast przeżuwać pokarm, połykał jedzenie w całości. Karol II nigdy nie doczekał się potomka i zmarł w wieku 39 lat. Po jego śmierci wybuchła wojna o sukcesję, w której udział wziął cesarz Leopold. Posiadał prawa do hiszpańskiego tronu i był dla Karola II jednocześnie wujem, kuzynem oraz szwagrem.

Król Zygmunt August był ostatnim z Jagiellonów. Nie miał szczęścia w małżeństwach. Jego ostatnia żona została wygnana, a wszystkie potencjalne kandydatki nie należały do tzw. dobrych partii. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielka Historia. W ostatnich miesiącach życia władcę trawił zaawansowany syfilis, mierzył się też z różnymi paranojami, np. związanymi z majątkiem. Nie ufając nikomu, kazał wszystkie swoje kosztowności - a był uważany za wielkiego kolekcjonera tego, co drogie i piękne - wywieźć i schować w Tykocinie. Gdy był w drodze do nowego skarbca, zmarł. Chwile po śmierci przyniosły hańbę Jagiellonom. Wszyscy z otoczenia króla zostawili go. Nie było nikogo, kto zaopiekowałby się ciałem zmarłego władcy. Zygmunt August został pogardzony i zostawiony przez wszystkich, a jego majątek bardzo szybko rozkradli jego doradcy, byłe kochanki i inne osoby z najbliższego otoczenia. Jak mówiono, “Fortuna się sama nie ukradnie” - kto pierwszy do kosztowności, ten lepszy. Artykuł powstał we współpracy z portalem WielkaHistoria.pl.

Choć Putin uważa, że Krym historycznie należy do Rosji, to dopiero caryca Katarzyna II Wielka zaanektowała teren. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielka Historia. Wcześniej ziemie krymskiej zamieszkane były przez Tatarów Krymskich. Tatarzy słynęli jako waleczni i brutalni wojownicy. Rosja czuła wobec nich zagrożenie, od kiedy w 1571 r. napadli na Moskwę, paląc ją i biorąc do niewoli dziesiątki tysięcy jeńców. Gdy do władzy doszła Katarzyna Wielka, podstępem i intrygą zmusiła ówczesnego chana do oddania półwyspu krymskiego, co na zawsze przekształciło strukturę demograficzną Krymu – ponad połowa Tatarów uciekła do Turcji, a na półwyspie osiedlili się głównie rosyjscy chłopi. Artykuł powstał we współpracy z portalem WielkaHistoria.pl.

W kwietniu 1912 zatonął "Titanic" – statek uważany za niezatapialny. Cały artykuł przeczytasz na portalu WielkaHistoria.pl. Choć powszechnie winą za zatonięcie obarcza się górę lodową, okazuje się, że zderzenie było jedynie efektem kilku niefortunnych decyzji oraz błędów konstrukcyjnych. Katastrofa pochłonęła 1500 ofiar, czyli ponad dwie trzecie wszystkich znajdujących się na pokładzie osób. Artykuł powstał we współpracy z portalem WielkaHistoria.pl.

W Nysie odkryto rytualną żydowską łaźnię - mykwę. Została ona przypadkowo odkryta podczas budowy nowego bloku mieszkalnego. Z dokumentów wynika, że w tym miejscu od 1892 roku znajdowała się żydowska synagoga. W jej piwnicach, na miejscu starej studni, powstała łaźnia rytualna, w której religijni Żydzi obmywali się z grzechów. Starą studnię o średnicy ok. 2 metrów na nowo ocembrowano granitowymi blokami, a z boku dobudowano kamienne schodki, po których można było wejść do środka i się zanurzyć w wodzie. Synagoga w Nysie przestała funkcjonować jako dom modlitwy w 1938, gdy bojówki SS i SA splądrowały budynek i zniszczyły jego wyposażenie. Podczas wojny budynek został całkowicie zniszczony, a piwnicę zasypano. O niezwykłym odkryciu poinformowało Muzeum Powiatowe w Nysie. Eksperci najpierw odkryli piwnice dawnej synagogi, później natrafili na elementy łaźni. Władze miejskie podjęły decyzję o przeniesieniu łaźni w inne miejsce, a budowa bloku może być kontynuowana. Mykwa ma zostać odpowiednio wyeksponowana dla mieszkańców Nysy i turystów.

To będą rekordowo drogie święta. Co piąty Polak wyda w tym roku na Wielkanoc 400-500 zł – wynika z badań Santander Consumer Bank. Przygotowania do świąt trwają od dłuższego czasu. Wielu katolików w Wielki Piątek uczestniczy w Misterium Męki Pańskiej. - Po tych dwóch latach pandemii zauważamy potrzebę takiej szczególnej formy modlitwy – podkreślił w rozmowie z WP ks. Janusz Jezusek, reżyser Misterium Męki Pańskiej w Górce Klasztornej. Około świątecznych tradycji jest jednak więcej. Niektóre dziś wydają się być kontrowersyjne. – Dzień rozpoczynało się od tradycji nazywanej "Bożymi ranami". Gospodyni patykiem lub witką biła swojego męża, a później dzieci, na pamiątkę ran chrystusowych – tłumaczyła historyk Maria Kuchta. – Był też taki zwyczaj, że połykało się bazie kotki, by uchronić się od bólu gardła – dodała.

Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej nie od początku wyglądał tak, jak go dzisiaj znamy. W XIV wieku nieznany renowator dołożył starań, by utrwalić ikonowy charakter wizerunku przywiezionego w kawałkach z Bałkanów. Zachował oryginalne, drewniane podłoże, a po sklejeniu desek, łączenia zostały oklejone nowym płótnem. Tył obrazu obito srebrną blachą, a ślady po 19 gwoździach zachowały się do dziś. Malarz nadał twarzom ciemne, oliwkowe barwy, a w oczach namalował białe bliki. Jednak ich symetryczny układ odbiega od ikonowego standardu. Spod szaty wysuwa się kosmyk jasnych włosów, pojawiają się też powszechne w malarstwie włoskim formy dekoracji lamówek, a bizantyjski zwój został zastąpiony ewangeliarzem. Drewniane podłoże wystarczyło jednak , by nowy wizerunek traktowany był nadal jak autentyczna, bizantyjska ikona, dzieło św. Łukasza. Kolejnym wieku w wyniku konfliktów religijnych, skradziono metalowe ozdoby wizerunku Matki Boskiej, zerwano srebrne blachy wzmacniające obraz od tyłu i ten ponownie rozpadł się na trzy części. Z tamtego czasu pochodzą także cięcia na twarzy Matki Boskiej widoczne na policzku. Kolejną renowację wykonano na polecenie króla Władysława Jagiełły: zespolenie desek oraz wprowadzenie wzmocnienia - osadzenie podobrazia w ramie. Zachowując partie karnacji malarze na nowo namalowali szaty. To wtedy ostatecznie powstał znany nam dziś wizerunek Czarnej Madonny.

Członkowie Urbex History, polskiej grupy eksploratorów i miłośników historii, wybrali się do okolic niemieckiego Akwizgranu (Aachen) w Nadrenii Północnej-Westfalii. To tutaj na obszarze rezerwatu przyrody i części poligonu wojskowego, znajduje się opuszczone cmentarzysko czołgów NATO. Ekipie udało się dostać do wnętrza m.in. wraków czołgów i pojazdów bojowych z USA i Niemiec (M47 Patton czy Schützenpanzer Lang HS.30). Teren od lat przyciąga wielu ciekawskich turystów i miłośników historii. Wraki "stalowych potworów" są tu ogólnodostępne. Grupa eksploratorów Urbex History odwiedza zapomniane i niedostępne dla wszystkich miejsca i obiekty o historycznym znaczeniu. Chcesz dowiedzieć się więcej, sprawdź kanał Urbex History na YouTube i w mediach społecznościowych.