KE podjęła decyzję ws. Polski. Stawia ultimatum
Komisja Europejska jest gotowa w przyszłym tygodniu rozpocząć procedurę przeciwko Polsce o naruszenie unijnego prawa, jeśli przeprowadzane reformy wymiaru sprawiedliwości zostaną zaakceptowane w obecnym kształcie. Komisja bliska jest też uruchomienia art 7. traktatu o UE. To tzw. opcja atomowa, przewidująca sankcje.
O tym, że Komisja Europejska, na wniosek jej szefa Jean-Claude'a Junckera, zajmie się w tym tygodniu sytuacją w Polsce, pisaliśmy w ubiegłym tygodniu. Powód? Komisja z niepokojem śledzi wydarzenia w naszym kraju. Chodzi o przegłosowane przez Sejm zmiany w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa.
Zobacz: Łańcuch światła. Demonstracja pod Sądem Najwyższym
Ze słów Timmermansa wynika, że w przyszłym tygodniu KE przygotuje i uruchomi w przyspieszonym trybie zwykłą procedurę o naruszenie prawa UE. Ta, w odróżnieniu do procedury praworządności, nie wymaga akceptacji państw członkowskich, a może się skończyć sprawą przed Trybunałem Sprawiedliwości UE.
Wiceszef Komisji nie wykluczył wniosku do unijnych krajów o stwierdzenie poważnego ryzyka naruszenia praworządności w Polsce. Do poparcia takiego wniosku potrzeba poparcia 22 krajów z 27, bo Polska nie brałaby udziału w takim głosowaniu. Ale już do nałożenia sankcji potrzebna jest jednomyślność wszystkich krajów, a Węgry zapowiedziały, że takiego wniosku nie poprą.
Wiceszef KE Frans Timmermans wyraził głębokie zaniepokojenie przeprowadzaną reformą wymiaru sprawiedliwości. Stwierdził, że zagraża ona niezależności sądów, które - jak powiedział - będą pod politycznym nadzorem rządzących. Mówił też o "poważnym ataku na rządy prawa".
- Rządy prawa są jedną z wartości, na których zbudowaliśmy Unię - podkreślał Timmermans. - Ciągle wyciągamy rękę do rządu polskiego. Chcemy prowadzenia dialogu, ale dialog musi naprawić sytuację - dodał.
Stwierdził też, że Komisja "ma wiele narzędzi, by wpływać na sytuację w kraju".
Trzy scenariusze
Wcześniej Polskie Radio donosiło, że eksperci i prawnicy w Komisji Europejskiej rozważają trzy scenariusze działań w sprawie Polski w związku z reformą sądownictwa. Polskie Radio twierdziło, że komisarze nie podejmą dziś żadnych decyzji, ale mogą dyskutować wstępnie o planie działań.
Żaden ze scenariuszy nie przewidywał sankcji w postaci obcięcia unijnych funduszy. Pierwszy z nich dotyczył wysłania nowych rekomendacji w ramach prowadzonej procedury kontroli praworządności, by Polska wycofała się z niektórych zmian w sądownictwie. Drugi - zakwestionowania niektórych zapisów i rozpoczęcia postępowania o naruszenie unijnego prawa. Trzeci - najostrzejszy - wysłanie wniosku do unijnych krajów o stwierdzenie poważnego ryzyka naruszenia praworządności.
Nowelizacja ustawy o KRS przewiduje m.in. wygaszenie kadencji 15 członków Rady będących sędziami. Według nowej ustawy, ich następców wybierze Sejm. Dziś wybierają ich środowiska sędziowskie.