Kłótnia w Moskwie: "Polska to wschód Europy, nie środek"

Ławrow złożył taką deklarację na konferencji prasowej w Moskwie po rozmowach z "unijną trojką", tj. szefem dyplomacji Czech, które w tym półroczu sprawują przewodnictwo w UE, Karelem Schwarzenbergiem, wysokim przedstawicielem ds. polityki zagranicznej Javierem Solaną i komisarz ds. stosunków zewnętrznych Benitą Ferrero-Waldner.

- Nie rozpatrujemy naszych ewentualnych kontrposunięć na rozmieszczenie elementów systemu obrony przeciwrakietowej USA w Europie Wschodniej w kategoriach gróźb. Zostało to dawno i jasno powiedziane. To niezbędny krok wojskowo-techniczny, który będzie potrzebny tylko wtedy, jeśli obiekty tarczy antyrakietowej fizycznie powstaną - oznajmił rosyjski minister.

Ławrow podkreślił, że jeśli elementy tarczy nie zostaną zainstalowane w Polsce i Czechach, Rosja nie rozmieści rakiet Iskander w Obwodzie Kaliningradzkim.

Prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew zapowiedział w listopadzie 2008 roku, że w wypadku ulokowania przez USA radaru w Czechach i dziesięć rakiet przechwytujących w Polsce, strona rosyjska m.in. rozmieści w enklawie kaliningradzkiej rakiety taktyczne Iskander.

Szef MSZ Czech ze swej strony podkreślił, że elementy amerykańskiej tarczy antyrakietowej, które mają zostać zainstalowane w Europie, nie będą skierowane przeciwko Rosji. Schwarzenberg zaznaczył również, że stacja radiolokacyjna i rakiety przechwytujące mają być ulokowane w Europie Środkowej, a nie Europie Wschodniej, jak twierdzi strona rosyjska.

Ławrow nie przyjął tego do wiadomości i obwieścił, że Polska i Czechy leżą w Europie Wschodniej, a nie Europie Środkowej. - W ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych istnieją grupy państw, sformowane z myślą o zgłaszaniu kandydatów do różnych organów ONZ. Zarówno Polska, jak i Czechy wchodzą w skład grupy, określanej jako grupa krajów wschodnioeuropejskich - wyjaśnił szef dyplomacji Rosji.

Ławrow poinformował także, iż Rosja dała zgodę USA i NATO na niewojskowy tranzyt do Afganistanu, a teraz proponuje wykorzystanie do tego rosyjskiego lotnictwa transportowego.

- W kwietniu i maju zeszłego roku rozmawialiśmy z naszymi kolegami z NATO o wykorzystaniu rosyjskiego lotnictwa transportowego do dostarczania ładunków dla sił międzynarodowych. Możliwe są wszelkie inne porozumienia - wskazał minister.

Ławrow oświadczył też, że Rosja wita z zadowoleniem zamiar rozpoczęcia bezpośredniego dialogu z Iranem zadeklarowany przez nową administrację amerykańską. Jego zdaniem, Waszyngton może wnieść "efektywniejszy wkład" w rozwiązanie problemu irańskiego programu jądrowego, niż miało to miejsce w poprzednich latach.

Szef rosyjskiej dyplomacji opowiedział się również za zapewnieniem obecności misji ONZ w Abchazji, Gruzji i Osetii Południowej. - Byłoby to pożyteczne. Decydujące słowo będzie jednak należało do tych stron, które miałyby przyjąć międzynarodową obecność na swoim terytorium - powiedział.

Ławrow zadeklarował także, że Rosja gotowa jest do normalizacji stosunków z NATO. - Relacje te wymagają remontu. Jesteśmy do tego gotowi. Jednak normalizować stosunki można wyłącznie przez powrót do źródeł, do dokumentów, które dały życie Radzie Rosja-NATO - oświadczył.

Schwarzenberg oświadczył natomiast, że UE uważa Rosję za kluczowego partnera w rozwiązywaniu międzynarodowych problemów. Wyraził też nadzieję, iż strony zdołają dojść do porozumienia w sprawie nowej umowy o partnerstwie i współpracy (ang. PCA) między UE i Rosją.

Solana ocenił po spotkaniu z Ławrowem, że w rozmowach na temat nowego PCA nastąpił postęp. - Jeśli chodzi o rozdział dotyczący bezpieczeństwa zewnętrznego, to osiągnęliśmy dzisiaj znaczący postęp. Liczba (spornych) kwestii się zmniejsza; jest ich już niewiele - powiedział.

Wśród głównych tematów rozmów Ławrowa z "unijną trojką" były problemy Południowego Kaukazu, sytuacja w Afganistanie, na Bliskim Wschodzie, w Iranie i Somalii, a także zagadnienia bezpieczeństwa europejskiego.

W spotkaniu uczestniczył również minister spraw zagranicznych Szwecji Carl Bildt. Kraj ten w drugiej połowie 2009 roku będzie przewodniczyć w UE.

Spotkanie odbyło się w niespełna tydzień po wizycie szefa Komisji Europejskiej Jose Manuela Barroso w Moskwie, podczas której konferował on z prezydentem Dmitrijem Miedwiediewem i premierem Władimirem Putinem.

Szef KE przyjechał do rosyjskiej stolicy w towarzystwie czterech swoich zastępców i pięciorga innych komisarzy, odpowiedzialnych za takie kluczowe resorty jak gospodarka, handel, energetyka, przemysł, transport, ochrona środowiska oraz stosunki zewnętrzne.

Jerzy Malczyk