Organizacja Narodów Zjednoczonych jest organizacją międzynarodową, która ma charakter powszechny i szeroki zakres działania. Główną misją ONZ jest utrzymanie pokoju międzynarodowego, zapewnienie bezpieczeństwa, organizowanie międzynarodowej współpracy i nadzorowanie przestrzegania praw człowieka.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – historia

ONZ jest organizacją, która 24 października 1945 roku przejęła obowiązki Ligii Narodów. Do głównych pomysłodawców i założycieli należeli Franklin Delano Roosevelt i Winston Churchill. Początkowo do ONZ należało 51 państw znanych jako członkowie pierwotni, wśród których znalazła się Polska. Siedziba główna organizacji od 1951 roku mieści się w Nowym Jorku. Liczba państw członkowskich na rok 2017 wynosi 193.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – główne organy

Wśród głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych znajdują się:

• Zgromadzenie Ogólne ONZ, które nadzoruje całość działań organizacji i podejmuje uchwały, które zawierają zalecenia dla państw członkowskich.
• Rada Bezpieczeństwa ONZ, która odpowiada za bezpieczeństwo narodowe i utrzymanie pokoju na świecie. Rada posiada pięciu członków stałych i dziesięciu niestałych, wybieranych na dwa lata,
• Rada Gospodarcza i Społeczna ONZ odpowiada za kwestie społeczne, gospodarcze, kulturowe oraz za prawa człowieka, zajmuje się też ustalaniem wytycznych dla organizacji wyspecjalizowanych i projektami konwencji. Wybierana jest raz na trzy lata.
• Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości ONZ jest organem sądowym, którego reprezentuje 15 sędziów. Zadaniem MTS jest rozstrzyganie sporów między państwami i wydawanie opinii doradczych.
• Sekretariat ONZ jest organem administracyjnym, który nadzoruje prace bieżące i informuje Radę Bezpieczeństwa o zagrożeniach dotyczących pokoju na świecie. Od 2017 roku fukncję sekretarza generalnego ONZ pełni António Guterres.
• Rada Powiernicza ONZ była odpowiedzialna za kontrolę terytoriów powierniczych do uzyskania przez nich niepodległości. Odkąd w 2004 roku członkiem ONZ została Republika Palau, Rada Powiernicza zawiesiła działalność.

Do organizacji wyspecjalizowanych ONZ należą m.in. WHO, UNESCO, IAEA, UNIDO, Bank Światowy czy Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W ramach ONZ działa też Rada Praw Człowieka, różne komisje, a także stałe organy pomocnicze jak UNICEF, UNCTAD czy UNEF.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – zakres odpowiedzialności

Do zadań ONZ należy utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa przy wykorzystaniu wspólnych pokojowych wysiłków, praca nad zachowaniem przyjaznych stosunków międzynarodowych, wsparcie w kwestiach gospodarczych, kulturalnych, społecznych, humanitarnych, kontrola przestrzegania praw człowieka, a także działanie mające na celu zapewnienie przestrzegania wolności i równego traktowania ras, wyznań, języków i płci.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) – operacje pokojowe

ONZ niejednokrotnie przeprowadzał operacje pokojowe, które miały na celu przywracanie bezpieczeństwa na terenach objętych konfliktami międzynarodowymi. Chociaż Organizacja Narodów Zjednoczonych nie posiada stałych sił zbrojnych, może mobilizować siły pokojowe lub zbrojne, w których skład wchodziły kontyngenty międzynarodowe.

Wiele akcji ONZ nie wymaga użycia siły i może mieć charakter obserwacyjny, polegać na nadzorowaniu rozejmów czy rozdzielaniu wojsk. Do przykładowych operacji pokojowych ONZ należało utrzymanie podziału na obszarze Półwyspu Koreańskiego w latach 1950–1953, co umożliwiło powstrzymanie ekspansji komunizmu, a także operacja w Kambodży w latach 1992–1993, która doprowadziła do zaprowadzenia w kraju demokracji.