kosmos(strona 3/39)

Do Ziemi zbliża się kometa C/2022 E3 (ZTF), która na przełomie stycznia i lutego ma potencjalne szanse być widoczna gołym okiem. Obecnie dostrzegalna jest przez teleskopy i lornetki. Zieloną kometę ostatni raz mieszkańcy Ziemi widzieli 50 tysięcy lat temu.

Miłośnicy rzadkich zjawisk astronomicznych już niebawem powinni spojrzeć w niebo. W stronę Ziemi nadlatuje kometa C/2022 E3, nazywana również "zieloną kometą". Obiekt osiągnie perygeum już 1 lutego. Jak informują eksperci, niezwykłe ciało niebieskie ostatni raz było widoczne w naszej części kosmosu 50 tysięcy lat temu.

W poniedziałek w jednym z warszawskich szpitali zmarł generał Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jak dotąd jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. Znane są już pierwsze szczegóły uroczystości pogrzebowych. Nie obyło się bez kontrowersji.

Generał Mirosław Hermaszewski zmarł w wieku 81 lat w jednym z warszawskich szpitali. Był pierwszym i jak dotąd jedynym Polakiem, który odbył lot w kosmos.

W niedzielę na wody Pacyfiku opadła bezzałogowa kapsuła Orion, wysłana przez NASA w podróży na Księżyc w ramach programu Artemis. - Ten program ma geopolityczne znaczenie i będzie początkiem wyznaczania międzynarodowych zasad w kosmosie - powiedział PAP były zastępca szefa NASA dr Scott Pace. Jak podkreślił, ważny w tym kontekście jest udział w projekcie innych państw, w tym Polski.

Słońce jest jedną z miliardów gwiazd tworzących większe skupisko, czyli galaktykę zwaną Drogą Mleczną. Droga Mleczna nie jest we Wszechświecie osamotniona, lecz tylko w naszym najbliższym kosmicznym sąsiedztwie otaczają ją dziesiątki innych galaktyk. Przyjrzymy się bliżej kilku z nich.

Na spokojnym zazwyczaj nocnym niebie nasi prapraprzodkowie sprzed setek i tysięcy lat mogli podziwiać kilkaset, może nawet ponad tysiąc jaśniejszych gwiazd, w niezmiennych układach okrążających każdej doby Ziemię. Tylko pięć spośród nich poruszało się inaczej, błąkając się pośród tych pozostałych, czyli "gwiazd stałych". Od greckiego określenia planetes asteres, co tłumaczy się jako "gwiazdy błądzące" (albo wędrujące), obiekty takie nazwano planetami. Co dziś wydawać się może wręcz absurdalne, aż do ostatecznego potwierdzenia pod koniec XVIII w. teorii heliocentrycznej, za planety krążące wokół Ziemi uważano również Słońce i Księżyc. Na tle tej z zasady regularnej scenerii co jakiś czas dostrzec można było odrywającą się od nieba, "spadającą gwiazdę", co miało świadczyć o czyjejś śmierci, a niekiedy nawet całą ich serię zapewne interpretowaną jako większy pomór.

Astronomowie za pomocą kamery Dark Energy odkryli trzy, nieznane dotąd asteroidy. Największa z nich, nazwana 2022 AP7 ma co najmniej kilometr średnicy, przez co jest zaliczana do obiektów "potencjalnie niebezpiecznych". Choć obecnie nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla Ziemi, w przyszłości może doprowadzić do unicestwienia życia na naszej planecie.

Ogromny 21-tonowy kawałek chińskiej rakiety, która została wystrzelona w kosmos w Halloween, ma w sobotę wrócić na Ziemię. Kłopot z tym powrotem jest taki, że nie sposób przewidzieć, w jakim rejonie gigantyczny odpad wejdzie w ziemską atmosferę i gdzie wypadnie miejsce jego lądowania.

Zespół astronomów zaobserwował czarną dziurę znajdującą się zaledwie 1550 lat świetlnych od nas. Obiekt ma masę około 12 razy większą od Słońca i jest elementem układu podwójnego, do którego należy też gwiazda podobna do Słońca. Nowo odkryty obiekt, jak zauważają naukowcy, jest najbliższą Ziemi znaną nam czarną dziurą.

Obserwatoria na całym świecie wykryły gigantyczny rozbłysk promieniowania gamma. Zdarzenie sklasyfikowane jako GRB221009A to prawdopodobnie jeden najbardziej energetycznych rozbłysków gamma, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Astronomowie sądzą, że źródłem zjawiska była eksplozja supernowej, w wyniku której powstała czarna dziura.

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu eksploracja kosmosu była tematem nadającym się jedynie na film. Z roku na rok marzenia stają się jednak rzeczywistością. NASA wraca na Księżyc, Elon Musk coraz głośniej mówi o podboju Marsa. Czy za naszego życia Układ Słoneczny przestanie skrywać przed nami tajemnice? - Za sprawą misji Artemis człowiek wróci na Księżyc. Wszyscy się na tym koncentrują. 2025 rok jest realny. Kolejny krok to stworzenie stałych baz księżycowych i pozyskiwanie tamtejszych zasobów - mówi w 20. odcinku "Moja, Twoja, Nasza... Podcast" dr hab. Grzegorz Brona, były prezes Polskiej Agencji Kosmicznej.

21 września z kosmodromu Bajkonur, znajdującego się na terenie Kazachstanu wystrzelono rakietę nośną Sojuz-2.1a z rosyjskim statkiem kosmicznym. Misja Sojuz MS-22 dostarczyła na Międzynarodową Stację Kosmiczną połowę załogi - dwóch Rosjan i jednego Amerykanina.

Zastanówmy się chwilę nad rozmiarem otaczającego nas wszechświata. Oczywiście, jest on tak wielki, że wyobrażenie sobie jego skali jest zadaniem czysto abstrakcyjnym. Jego wielkości nie jesteśmy w stanie dokładnie określić, lecz jedynie przybliżyć. Weźmy więc pod uwagę mniejszą część wszechświata, którą możemy obserwować. Jej średnica mierzy około 90 miliardów lat świetlnych. Znajduje się w niej około 100–200 miliardów galaktyk (a według niektórych przybliżeń nawet wielokrotnie więcej). W każdej galaktyce znajduje się natomiast od 100 milionów do 1000 miliardów gwiazd. Skoro więc otacza nas tak "astronomiczna" liczba galaktyk, gwiazd, a także planet, możliwe do przyjęcia wydaje się założenie, że gdzieś w kosmosie, poza Ziemią, istnieje również życie.

Miliardy dolarów, dziesiątki tysięcy zaangażowanych inżynierów i naukowców, niezliczone debaty, wiele lat planowania i konstrukcji. Tak wiele trzeba było, aby 25.12.2021 r. w przestrzeń kosmiczną wystrzelone zostało największe lustro, jakie kiedykolwiek człowiek tam posłał. Lustro, które ma tylko jedno zadanie – pokazać nam Wszechświat, jakim go jeszcze nigdy nie widzieliśmy.