kosmos(strona 4/38)

Astronomowie z Massachusetts Institute of Technology w Cambridge odkryli niezwykły rodzaj kosmicznych “czarnych wdów”. Pod nazwą tą kryją się pulsary, czyli wysoce zmagnetyzowane, rotujące gwiazdy neutronowe emitujące wiązkę promieniowania elektromagnetycznego. Wyjątkowość “czarnych wdów” polega na tym, że, podobnie jak pająki o tej samej nazwie, utrzymują się przy życiu pożerając towarzyszące im mniejsze gwiazdy. Nowo odkryty obiekt, nazwany ZTF J1406+1222, obiega towarzysząca mu gwiazdę w rekordowym czasie zaledwie 62 minut i znajduje się w odległości około 3000 lat świetlnych od Ziemi. To sprawia, że jest to najszybszy i najbliższy, z dotychczas odkrytych tego typu obiektów. Dodatkowo zauważono, że układ zawiera trzecią, odległą gwiazdę, której okrążenie pozostałych dwóch zajmuje około 12 000 lat, z czym także wcześniej się nie spotkano. Po raz pierwszy do badania “czarnych wdów” wykorzystano światło widzialne wychodzące ze zjadanej gwiazdy. Nowo odkryta “czarna wdowa” może być jedną z najbardziej ekstremalnych i prawdopodobnie najdziwniejszych przykładów tego zjawiska, jakie kiedykolwiek odkryto.

Według najnowszych badań przeprowadzonych przez naukowców z kilku amerykańskich uniwersytetów, rozrastający się od niemal 13,8 mld lat Wszechświat, może wkrótce stanąć w miejscu, a następnie powoli zacząć się kurczyć. Jest to odkrycie przełomowe, ponieważ dotychczas wśród badaczy istniała teza, że Wszechświat będzie rozszerzał się w nieskończoność. W nowym artykule opublikowanym w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences naukowcy próbowali modelować naturę ciemnej energii. To tajemnicza siła, która wydaje się powodować coraz szybsze rozszerzanie się Wszechświata. Według badań, ekspansja może gwałtownie zakończyć się w ciągu następnych 65 milionów lat, a w ciągu 100 milionów lat Wszechświat może całkowicie przestać się rozszerzać i zamiast tego może wejść w erę powolnego kurczenia się, która zakończy się śmiercią lub odrodzeniem czasu i przestrzeni. Jeśli przypuszczenia badaczy okażą się prawdziwe, to nasz obecny Wszechświat może nie być pierwszym ani jedynym Wszechświatem, ale po prostu najnowszym z nieskończonej serii Wszechświatów, które rozszerzyły się i skurczyły przed naszym.

Mały śmigłowiec-dron o nazwie Ingenuity, wysłany na Marsa przez NASA w 2020 roku, zarejestrował zjawisko rodem z filmów science-fiction. Na powierzchni Czerwonej Planety sfotografował wrak sprzętu do lądowania użyty podczas przybycia na Marsa łazika Perseverance w lutym 2021 roku. Zdjęcia ze szczegółami pokazują spadochron i tylną skorupę w kształcie stożka, które chroniły pojazd wielkości samochodu podczas lotu w kosmosie, a także podczas jego schodzenia w kierunku powierzchni Marsa. Wejście, zejście i lądowanie na Marsie jest szybkie i stresujące, nie tylko dla inżynierów na Ziemi, ale także dla pojazdów wytrzymujących siły grawitacyjne, wysokie temperatury i inne ekstremalne warunki, które towarzyszą wejściu w atmosferę Marsa przy prawie 20 000 km/h. Śmigłowiec Ingenuity jest obecnie zwiadowcą łazika Perseverance, który poszukuje pradawnego życia mikrobiologicznego na Czerwonej Planecie, i będzie nadal testował własne możliwości, aby wesprzeć projektowanie przyszłych statków powietrznych na Marsa.

Minęło 50 lat od wylądowania na Księżycu załogi Apollo 16. 21 kwietnia 1972 roku o godzinie 03:23 czasu polskiego John Young, Charles Duke i Thomas Mattingly stanęli na Srebrnym Globie. Była to piąta i przedostatnia misja w ramach programu Apollo realizowanego przez NASA. Z okazji rocznicy Andy Saunders, specjalista od obrazu i autor nadchodzącej książki Apollo Remastered, starannie odrestaurował i poprawił zdjęcia wykonane przez załogę podczas 11-dniowej misji. Wśród nich są obrazy przedstawiające księżycowy horyzont, wschód Ziemi, rodzinne portrety astronautów pozostawione na księżycowym regolicie oraz “wielki skok” Johna Younga. Misja nie odbyła się bez problemów technicznych, jednak astronauci po 11 dniach bezpiecznie powrócili na Ziemię. Dziś, Charles Duke wspomina: - Księżyc był naprawdę pięknym otoczeniem. Opustoszały, ale miał w sobie piękno.Różne kontrasty i góry, które widzieliśmy. Czerń przestrzeni na powierzchni księżyca i odcienie szarości. To było po prostu bardzo urzekające. Książka Apollo Remastered ma zostać wydana we wrześniu, przed 50. rocznicą ostatniej misji, Apollo 17.

To może być przełomowe odkrycie. Nowe badania ujawniły, że pierwsze ślady życia na Ziemi pojawiły się co najmniej 3,75 miliarda lat temu. To około 300 milionów lat wcześniej, niż dotychczas sądzono. Odkrycie opiera się na badaniach mikroskamieniałości w skale wielkości pięści, którą znaleziono w Quebecu w Kanadzie. Dzięki szczegółowej analizie jej wiek oszacowano w przedziale od 3,75 do 4,28 miliarda lat. W trakcie badań zespół z University College London (UCL) odkrył we wnętrzu skały złożoną strukturę – łodygę z równoległymi gałęziami po jednej stronie, mającą prawie centymetr długości. Naukowcy twierdzą, że chociaż niektóre struktury mogły powstać w wyniku przypadkowych reakcji chemicznych, "podobny do drzewa" pień z równoległymi gałęziami był najprawdopodobniej pochodzenia biologicznego. - Oznacza to, że życie mogło rozpocząć się zaledwie 300 milionów lat po uformowaniu się Ziemi. Z geologicznego punktu widzenia jest to szybkie, około jednego obrotu Słońca wokół galaktyki - zaznaczył główny autor badań, dr Dominic Papineau z wydziału Nauk o Ziemi UCL. To sensacyjne doniesienia, bo jeżeli życie pojawiło się na naszej planecie stosunkowo szybko, w odpowiednich warunkach, to zwiększa to prawdopodobieństwo istnienia życia także na innych planetach.

Zespół naukowców z John Hopkins University i z Utah Valley University odkrył odległą od Ziemi o 1360 lat świetlnych egzoplanetę. Jest ona tak blisko swojej gwiazdy, że znajdujące się na niej skały parują, tworząc chmury. WASP-178b orbituje wokół WASP-178 o masie dwa razy większej od Słońca. Krąży na szalenie krótkiej orbicie, przez co jej temperatury gwałtownie rosną. Jest tak gorąca, że klasyfikuje się ją jako “bardzo gorący Jowisz”, prawdopodobnie najbardziej ekstremalny typ egzoplanety, jaki znamy. WASP-178b ma masę około 1,4 razy większą od Jowisza i jest około 1,9 razy większy od niego. Nowe badanie, z użyciem teleskopu Hubbla, po raz pierwszy zidentyfikowało tlenek krzemu w atmosferze egzoplanety, dając nowy wgląd w te obce światy. - Kiedy patrzysz na Ziemię, wszystkie nasze prognozy pogody są nadal precyzyjnie dostosowane do tego, co możemy zmierzyć. Ale kiedy udajesz się na odległą egzoplanetę, masz ograniczone możliwości przewidywania, ponieważ nie zbudowałeś ogólnej teorii o tym, jak wszystko w atmosferze idzie w parze i reaguje na ekstremalne warunki - powiedział astrofizyk David Sing z Johns Hopkins University. Tego typu egzoplanety stanowią zagadkę: nie mogły powstać na ich obecnej orbicie, ponieważ grawitacja, promieniowanie i intensywne wiatry gwiazdowe powinny zapobiegać zlepianiu się gazu. Jednak do tej pory wykryto ponad 300 gorących Jowiszów. Astronomowie uważają, że tworzą się one dalej od swoich gwiazd i migrują do wewnątrz.

Mars huczy od tajemniczych trzęsień ziemi. Bezzałogowy lądownik InSight, wysłany przez NASA, wykrył dziesiątki wstrząsów na Marsie. Miały one miejsce głównie w regionie Cerberus Fossae, w którym pełno jest uskoków oraz szczelin. Do tej pory naukowcy uważali, że we wnętrzu Marsa nie dzieje się nic wyjątkowego. Eksperci z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego po analizie 47 zarejestrowanych wstrząsów doszli do innych wniosków. Okazuje się, że nie są one wynikiem ruchów tektonicznych, jak to ma miejsce np. na Ziemi. Powodem występowania trzęsień na Czerwonej Planecie miałaby być aktywność wulkaniczna na tej planecie. Chodzi dokładnie o ruch magmy w skorupie Marsa. - To oznacza, że Mars jest bardziej aktywny sejsmicznie, niż do tej pory sądziliśmy – powiedział prof. Hrvoje Tkalčić z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego. Co ciekawe, obecne wstrząsy zostały zarejestrowane tylko podczas dnia. W przeszłości NASA informowała już o wstrząsach, lecz w czasie nocy na Marsie, gdy planeta jest ''spokojniejsza''. To również zdaniem badaczy dowodzi, że powodem wstrząsów nie są ruchy płyt tektonicznych, a ruch roztopionych skał pod powierzchnią Marsa. Wiedza o aktywności marsjańskiego płaszcza może być kluczowa do zrozumienia ewolucji Marsa jako planety. Badania mogą też pomóc dowiedzieć się, dlaczego na Marsie praktycznie nie ma pola magnetycznego. Chroni ono przed promieniowaniem kosmicznym i dzięki temu możliwe jest powstanie życia. Tak jest właśnie na Ziemi. - Zrozumienie zjawiska pola magnetycznego Marsa, jak ono ewoluowało i na jakim etapie historii planety zanikło, ma kluczowe znaczenie w odkryciu życia na Marsie. Kiedy życie na tej planecie skończyło się oraz jakiego rodzaju ono było – stwierdził prof. Hrvoje Tkalčić. Szczegółowe wyniki badań opublikowano w czasopiśmie "Nature Communications".