kosmos(strona 2/39)

Nowo odkryta kometa C/2023 P1 przemierza nasze kosmiczne sąsiedztwo po raz pierwszy od ponad 400 lat. W ostatnim czasie została nagrana nad Włochami, gdzie jeden ze świadków nocą zauważył coś na niebie i od razu chwycił za telefon. Nagranie mieszkańca Włoch udostępniła agencja Reutera. Widać na nim, że po niebie mknie tajemniczy obiekt, aż nagle dochodzi do jasnego rozbłysku. Jak się okazało to kometa C/2023 P1 Nishimura, nazwana na cześć japońskiego astronoma-amatora, który odkrył ją w sierpniu tego roku. Według informacji przekazanych przez NASA, kometa ma rozmiar kilometra i bezpiecznie minie Ziemię, przelatując najbliżej 12 września w odległości 125 milionów kilometrów. Włoski astronom Gianluca Masi, założyciel Virtual Telescope Project przedstawił też na fotografii, jak kometa wygląda w kosmosie. "Kometa wygląda teraz niesamowicie, z długim, wysoce ustrukturyzowanym ogonem, który można z przyjemnością sfotografować za pomocą teleskopu" - przekazał Masi na Facebooku. Zdaniem eksperta ostatni raz kometa była tak blisko Ziemi ok. 430 lat temu. Oglądanie komety Nishimura widocznej gołym okiem może być jedyna taką okazją. Jeśli obiekt przetrwa bliskie spotkanie ze Słońcem i nie ulegnie zniszczeniu ok. 17 września to i tak zniknie na kolejne ponad 400 lat.

Przełomowy moment w obserwacjach kosmosu. Amerykański zespół astronomów z Canaveral ogłosił swoje najnowsze wyniki badań, z których wynika, że w przeszłości doszło do pochłonięcia planety podobnej do Jowisza lub większej przez jej własną gwiazdę podobną do Słońca. Animację tego zdarzenia udostępniła agencja Associated Press. Na nagraniu widać, jak gwiazda puchła z wiekiem przez eony, aż w końcu stała się tak duża, że połknęła otaczającą planetę jednym haustem. Naukowcy stwierdzili, że gdy planeta schodziła z otworu gwiezdnego w pobliżu konstelacji Orła, nastąpił gwałtowny rozbłysk światła, po którym nastąpił długotrwały strumień pyłu lśniący w chłodnej energii podczerwonej. Co więcej, eksperci szacują że to samo stanie się z Ziemią za ok. 5 miliardów lat. Podobne zjawisko na niebie, choć dość mniej spektakularne zauważył w 2020 r. badacz z MIT Kechalai D, który wówczas opisał je jako "jasny rozbłysk". Po niecałych trzech latach badań okazało się, że i w tym przypadku gwiazda pochłonęła własną planetę.

Czarna dziura i jej tajemnice od dekad fascynują astronomów. Obiekty te znajdują się w sporej części galaktyk i słyną z tego, że pochłaniają materię ze swojego bezpośredniego otoczenia czy wystrzeliwują w kosmos potężne dżety, czyli strumienie materii. Międzynarodowy zespół kierowany przez chińskich astronomów ujawnił pierwszy w historii obraz supermasywnej czarnej dziury M87* w centrum galaktyki eliptycznej Messier 87, która rzuca cień i jednocześnie wyrzuca potężny strumień materii. Nowym odkryciem pochwalili się naukowcy Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Przełomową obserwację opisano w czasopiśmie "Nature". Najnowsze zdjęcie po raz pierwszy dokładnie pokazuje związek pomiędzy dyskiem akrecyjnym otaczającym czarną dziurę a dżetem. Gołym okiem widać to na udostępnionym nagraniu agencji Associated Press. Dysk składa się z jasnych i szybko obracających się cząstek orbitujących wokół czarnej dziury. Tymczasem dżet to przyspieszone cząstki oddalające się od czarnej dziury z prędkością niemal równą prędkości światła. Wyniki analizy sugerują, że najnowszy obraz ujawnia jeszcze więcej materii, która spada w stronę czarnej dziury niż kiedykolwiek przedtem. Przełomową fotografię porównano do smoka ziejącego ogniem. Dzięki najnowszemu odkryciu naukowcy są w stanie określić skąd dżet jest wyrzucany i jak powstaje. Potężna galaktyka eliptyczna Messier 87 jest domem czarnej dziury M87* aż 6,5 miliarda razy masywniejszej niż Słońce. Messier 87 znajduje się w odległości 55 mln lat świetlnych od Ziemi.

Radioteleskop FAST znów pozwolił chińskim naukowcom na wielkie odkrycie. Tym razem zespół badaczy odkrył ok. 740 pulsarów, czyli rotujących gwiazd neutronowych, emitujących wiązkę promieniowania elektromagnetycznego. Agencja Reutera udostępniła nagranie, na którym widać radioteleskop FAST o powierzchni równej 30 boiskom piłkarskim. Jiang Peng, główny inżynier FAST, powiedział, że wraz ze wzrostem liczby odkryć pulsarów, naukowcy mogą wykorzystać tablice badawcze pulsarów do badania dowodów na istnienie fal grawitacyjnych, do poznawania tajemnic czarnych dziur czy weryfikacji teorii względności Einsteina. -To, czego bardziej oczekujemy, to znalezienie specjalnego rodzaju pulsara, takiego jak układ podwójny gwiazd sparowany z czarną dziurą. Wtedy będziemy mogli, w warunkach bardziej ekstremalnego pola grawitacyjnego, zweryfikować teorię względności Einsteina - zdradził dla Reutersa Jiang. FAST powstał dzięki wizji chińskiego astronauty Nana Rendonga. Budowę radioteleskopu zlecono w dolinie Dawodang w południowo-zachodnich Chinach, a prace zakończyły się w 2020 r.

Na brytyjskim niebie, na wysokości hrabstwa Kent zarejestrowano niezwykłe zjawisko. Zaobserwowanym obiektem ma być wyjątkowo rzadka i zachwycająca swoim charakterystycznym wyglądem zielona kometa, czyli C/2022 E3 (ZTF). Nagranie zostało wykonane w mieście Sheerness, w niedzielny wieczór 30 stycznia. Już wkrótce, bo 1 lutego, ciało niebieskie ma osiągnąć pozycję znajdującą się najbliżej Ziemi - odległość od naszej planety ma wówczas wynieść 42 miliony kilometrów. Zielona kometa jest wyjątkowym zjawiskiem, które prędko nie pojawi się ponownie w zasięgu ludzkiego wzroku. Ostatni raz można było zaobserwować ją z naszej planety około 50 tysięcy lat temu. C/2022 E3 została odkryta 2 marca 2022 roku za pomocą teleskopu kalifornijskiego Obserwatorium Palomar. Jej wyjątkowość polega także na niezwykłej barwie. Łatwo ją rozpoznać po zielonym świetle. A już lada dzień, wyłącznie w odpowiednich warunkach, będzie można podziwiać ją na niebie.