kosmos(strona 2/39)

Teleskop NASA uchwycił największy od lat rozbłysk słoneczny, który tymczasowo zakłócił komunikację radiową na Ziemi. Agencja AP udostępniła właśnie nagranie wyjątkowego zjawiska, do którego doszło 14 grudnia. Widać na nim, jak teleskop NASA uchwycił moment w ultrafioletowym świetle, w którym Słońce wypluwa potężny rozbłysk. Jak wyjaśnili amerykańscy naukowcy, był to największy rozbłysk słoneczny od 2017 r. W niektórych stanach w USA z tego powodu odnotowano nawet dwugodzinne zakłócenia radiowe. Problemy mieli zgłaszać m.in. piloci samolotów pasażerskich. Moment nagrania tego zjawiska nie udałby się, gdyby nie wystrzelenie w 2010 r. specjalnego statku kosmicznego, znajdującego się na niezwykle wysokiej orbicie wokół Ziemi, gdzie stale monitoruje Słońce. Według informacji przekazanych przez NASA, Słońce właśnie zbliża się do szczytu swojego 11-letniego cyklu słonecznego. Maksymalna aktywność plam słonecznych przewidywana jest na rok 2025.

Nowo odkryta kometa C/2023 P1 przemierza nasze kosmiczne sąsiedztwo po raz pierwszy od ponad 400 lat. W ostatnim czasie została nagrana nad Włochami, gdzie jeden ze świadków nocą zauważył coś na niebie i od razu chwycił za telefon. Nagranie mieszkańca Włoch udostępniła agencja Reutera. Widać na nim, że po niebie mknie tajemniczy obiekt, aż nagle dochodzi do jasnego rozbłysku. Jak się okazało to kometa C/2023 P1 Nishimura, nazwana na cześć japońskiego astronoma-amatora, który odkrył ją w sierpniu tego roku. Według informacji przekazanych przez NASA, kometa ma rozmiar kilometra i bezpiecznie minie Ziemię, przelatując najbliżej 12 września w odległości 125 milionów kilometrów. Włoski astronom Gianluca Masi, założyciel Virtual Telescope Project przedstawił też na fotografii, jak kometa wygląda w kosmosie. "Kometa wygląda teraz niesamowicie, z długim, wysoce ustrukturyzowanym ogonem, który można z przyjemnością sfotografować za pomocą teleskopu" - przekazał Masi na Facebooku. Zdaniem eksperta ostatni raz kometa była tak blisko Ziemi ok. 430 lat temu. Oglądanie komety Nishimura widocznej gołym okiem może być jedyna taką okazją. Jeśli obiekt przetrwa bliskie spotkanie ze Słońcem i nie ulegnie zniszczeniu ok. 17 września to i tak zniknie na kolejne ponad 400 lat.

Kolejny kraj ma szansę dołączyć do elitarnego grona państw, które mogą pochwalić się udanym lądowaniem ich statku kosmicznego na Księżycu. Po USA, ZSRR czy Chinach mogą dokonać tego Indie. Wszystko za sprawą sondy Chandrayaan-3 należącej do indyjskiej agencji kosmicznej, która w środę powinna wylądować na powierzchni Srebrnego Globu. Agencja AP udostępniła nagrania przesłane w ostatnich dniach przez Chandrayaan-3, na których widać m.in. dokładne miejsca, gdzie niegdyś lądowały statki kosmiczne wyżej wymienionych krajów. Chandrayaan-3 wyposażony w lądownik i łazik wystartował 14 lipca z południowych Indii. Lądowanie ma nastąpić w miejscu Srebrnego Globu, którego do tej pory nie odwiedzano, w rejonie bieguna południowego, który cieszy się obecnie bardzo dużym zainteresowaniem. Przyszłe misje księżycowe mogłyby korzystać z nich zarówno dla zaopatrzenia załogi w tlen i wodę, jak i produkcji paliwa. Co ciekawe, w ten sam rejon zmierzała w weekend rosyjska sonda Łuna-25, ale jej misja zakończyła się niepowodzeniem i roztrzaskaniem lądownika.

Czarna dziura i jej tajemnice od dekad fascynują astronomów. Obiekty te znajdują się w sporej części galaktyk i słyną z tego, że pochłaniają materię ze swojego bezpośredniego otoczenia czy wystrzeliwują w kosmos potężne dżety, czyli strumienie materii. Międzynarodowy zespół kierowany przez chińskich astronomów ujawnił pierwszy w historii obraz supermasywnej czarnej dziury M87* w centrum galaktyki eliptycznej Messier 87, która rzuca cień i jednocześnie wyrzuca potężny strumień materii. Nowym odkryciem pochwalili się naukowcy Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO). Przełomową obserwację opisano w czasopiśmie "Nature". Najnowsze zdjęcie po raz pierwszy dokładnie pokazuje związek pomiędzy dyskiem akrecyjnym otaczającym czarną dziurę a dżetem. Gołym okiem widać to na udostępnionym nagraniu agencji Associated Press. Dysk składa się z jasnych i szybko obracających się cząstek orbitujących wokół czarnej dziury. Tymczasem dżet to przyspieszone cząstki oddalające się od czarnej dziury z prędkością niemal równą prędkości światła. Wyniki analizy sugerują, że najnowszy obraz ujawnia jeszcze więcej materii, która spada w stronę czarnej dziury niż kiedykolwiek przedtem. Przełomową fotografię porównano do smoka ziejącego ogniem. Dzięki najnowszemu odkryciu naukowcy są w stanie określić skąd dżet jest wyrzucany i jak powstaje. Potężna galaktyka eliptyczna Messier 87 jest domem czarnej dziury M87* aż 6,5 miliarda razy masywniejszej niż Słońce. Messier 87 znajduje się w odległości 55 mln lat świetlnych od Ziemi.