Artykuł 5 Traktatu NATO. Co właściwie oznacza "święty obowiązek"?

Pod koniec marca, z wizytą w Polsce przebywał prezydent Stanów Zjednoczonych. Podróż Joe Bidena do naszego kraju związana była z wojną, która toczy się za wschodnią granicą. Amerykański prezydent oprócz oficjalnych spotkań z władzami rozmawiał także z amerykańskimi żołnierzami oraz uchodźcami z Ukrainy.

"Za wolność naszą i waszą"

- Artykuł 5. jest naszym świętym obowiązkiem i dotyczy każdego członka NATO - powiedział na Zamku Królewskim w Warszawie, Joe Biden.

W swoim przemówieniu, które wygłosił pod koniec swojej dwudniowej wizyty w Polce, amerykański prezydent nawiązał do swojej wizyty sprzed 25 lat na Uniwersytecie Warszawskim.

- Po tym, jak dokładaliśmy starań, by Polska wstąpiła do NATO, zacząłem od słów "za wolność naszą i waszą". Powiedziałem to wtedy, mówię to teraz. Najważniejszą rzeczą, która sprawia, że stoimy razem, są wartości. Wolność, wolność prasy, działanie w przejrzysty sposób, dawanie głosu obywatelom - podsumował prezydent USA.

Artykuł 5 Traktatu NATO. Co on oznacza?

NATO, to Sojusz Północnoatlantycki, który utworzony został w Waszyngtonie 4 kwietnia 1949 r. Na początku celem istnienia NATO była militarna obrona przed atakiem ze strony Związku Radzieckiego i jego sojuszników. Następnie Traktat stał się organizacją, która zapewniała równowagę pomiędzy Wschodem i Zachodem. Krajami założycielskimi Sojusz Północnoatlantycki było 12 państw.

Dokument ten jest umową składającą się z 14 artykułów, z czego najważniejszy - pod względem obronności i bezpieczeństwa - jest Artykuł 5.

Artykuł 5. Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie, jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania, jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.

Polska wstąpiła do NATO 12 marca 1999 roku, razem z Czechami i Węgrami. Organizacja obecnie liczy 30 państw członkowskich.

Czy Artykuł 5 NATO już był kiedyś w użyciu?

Obronne działania zbrojne Państw Członkowskich Traktatu NATO, czyli Artykuł 5 jak dotąd został wykorzystany tylko raz. Było to 11 września 2001 roku, w związku z zamachami terrorystycznymi na World Trade Center i Pentagon.

Sojusz Północnoatlantycki podjął decyzję o jego uruchomieniu, pomimo tego, że bezpośredni atak nie odnosił się do całej treści stanowiącej Artykuł 5 i gwarancji bezpieczeństwa, jakie zostały w nim zawarte. W obecnych czasach członkostwo w Sojuszu pozwala także lepiej reagować na nowe zagrożenia, takie jak:

• terroryzm,
• proliferacja broni masowego rażenia,
• te związane z bezpieczeństwem energetycznym, cybernetycznym, kosmicznym czy epidemicznym.

W czasach zimnej wojny zakładano, że użycie Artykułu 5 będzie miało wymiar masowego ataku, a celem politycznym będzie nie tylko pokonanie, ale także zniszczenie drugiej strony.

NATO gwarancją bezpieczeństwa

Jednym z głównych filarów polskiej polityki bezpieczeństwa jest członkostwo w Sojuszu Północnoatlantyckim. NATO stanowi gwarancję bezpieczeństwa w przypadku napaści na którekolwiek z państw członkowskich. Artykuł 5 Traktatu Waszyngtońskiego mówi o pomocy pozostałym sojusznikom w przypadku napaści.

Polska nie tylko korzysta z gwarancji bezpieczeństwa NATO, ale także zapewnia bezpieczeństwo innym państwom poprzez wypełnianie swoich sojuszniczych zobowiązań i zgodnie z zasadą sojuszniczej solidarności.