unia europejska(strona 4/163)

- Negocjacje akcesyjne z Ukrainą formalnie rozpoczęły się w czerwcu 2024 r., czyli dosłownie trzy miesiące temu. Ukraina tutaj wykonała bardzo szybko bardzo dużą pracę. Coś, co Polsce zajęło 4 lata Ukraina zrobiła w 4 miesiące – tłumaczył dr hab. Tomasz Kubin, prof. Uniwersytetu Śląskiego z Instytutu Nauk Politycznych. - Wiadomo, że po agresji Rosji czynnik polityczny miał tutaj decydujące znaczenie i decyzja o nadaniu statusu kandydata przez Unię Europejską była wsparciem politycznym Ukrainy walczącej o zachowanie niepodległości. Teraz zaczęły się schody – wyjaśnił ekspert. - O ile nadanie statusu kandydata i rozpoczęcie negocjacji jest decyzją polityczną, o tyle przebrnięcie procesu negocjacji akcesyjnych, ponad 30 rozdziałów, to jest to wyzwanie dla Ukrainy, nawet gdyby była ona państwem stabilnym i bezpiecznym. Prowadzenie jednocześnie wojny i negocjacji akcesyjnych jest czymś, z czym jeszcze nigdy nie mieliśmy do czynienia – przyznał dr hab. Kubin. Prowadzący Patrycjusz Wyżga zapytał, co Ukraina musiałaby zrobić, żeby wejść do Unii Europejskiej. - Żeby Ukraina mogła wejść do UE musi utrzymać swoją państwowość, niepodległość i pełną niezależność polityki zagranicznej. Ukraina jest dużym państwem w wymiarze demograficznym, ale i dużym wyzwaniem pod względem gospodarczym i politycznym. Ukraina do UE nie wejdzie ani za rok, ani za 3 lata. To jest jednak odległa perspektywa – podsumował ekspert. Więcej o Ukrainie w UE w dalszej części wideo. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.

Pierwszego lipca Węgry objęły prezydencję w Radzie Europejskiej. Zaraz po tym Viktor Orban wyruszył w samozwańczą "misję pokojową" do Kijowa, a następnie do Moskwy. Wówczas przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel, oświadczył, że "rotacyjna prezydencja, którą obecnie sprawują Węgry, nie ma mandatu do nawiązywania kontaktów z Rosją w imieniu UE". - Myślę, że wszyscy muszą wyciągnąć lekcje w Unii co zrobić, żeby taka sytuacja się nie powtarzała - mówiła w programie ministra ds. europejskich Magdalena Sobkowiak-Czarnecka. Podkreśliła, że prezydencja reprezentuje Unię Europejską na zewnątrz, ale w tych kontaktach zawsze robi to w porozumieniu z Komisją Europejską. - Victor Orban ewidentnie nie dostosował się do reguł - oceniła Sobkowiak-Czarnecka.

W 2025 roku rozpocznie się prezydencja Polski w Radzie Europejskiej. Drugi raz w historii. Pierwszy raz objęliśmy przywództwo w 2011 roku. W programie "Tłit" WP ministra ds. europejskich Magdalena Sobkowiak-Czarnecka podkreśliła, że w tym czasie odbędzie się dyskusja związana z budżetem unijnym. - To w połączeniu z tym, że Piotr Serafin, miejmy nadzieję, obejmie tekę komisarza ds. budżetu sprawi, że Polska będzie miała bardzo duży wpływ na podział unijnych pieniędzy - powiedziała ministra. Prowadzący Michał Wróblewski dopytywał, na ile jest pewne, że Serafin obejmie to stanowisko. - Z tego co słyszę, mamy bardzo duże szanse na objęcie tej teki - odparła Sobkowiak-Czarnecka, jednocześnie zastrzegając, że ostatnie zdanie ma przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen. - Zresztą Piotr Serafin uczestniczył w konstruowaniu poprzednich unijnych budżetów, więc myślę, że nie ma osoby bardziej kompetentnej na te stanowisko - podsumowała.

27 państw członkowskich liczy obecnie Unia Europejska po wystąpieniu ze wspólnoty Wielkiej Brytanii. Lista chętnych do wspólnoty kandydatów jest długa. Jakie kraje znajdują się w "poczekalni"? - Zaczynając od największych państw to Turcja i Ukraina. Turcja negocjuje swoje członkostwo już prawie 20 lat. Ten proces jest obecnie zamrożony ze względu na sytuację polityczną w Turcji i brak chęci przyjęcia wartości Unii Europejskiej – tłumaczył dr hab. Tomasz Kubin, prof. Uniwersytetu Śląskiego z Instytutu Nauk Politycznych. - Ukraina formalnie rozpoczęła negocjacje w czerwcu 2024 r. ze względu na wojnę z Rosją i sytuację w kraju negocjacje będą trwały. Te dwa państwa to największy problem i jednocześnie największe wyzwanie ze względu na potencjał demograficzny, uwarunkowania polityczne i gospodarcze – tłumaczył rozmówca Patrycjusza Wyżgi. Jak dodał ekspert, mamy również kilka państw "łatwiejszych do przyjęcia". Chodzi o kraje bałkańskie. - Albania i Macedonia Płn. rozpoczęły swoje negocjacje w 2020 r. Od 11 lat członkostwo w UE formalnie negocjuje Serbia. Na liście są też Mołdawia oraz Czarnogóra. Status państwa kandydującego ma również Gruzja oraz Bośnia i Hercegowina – wyliczał prof. Kubin. Więcej w kandydatach dalszej części rozmowy. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.

- Byłoby bardzo dobrze, ponieważ taniej jest naprawić stary sprzęt zamiast kupować nowy – skomentowała mieszkanka Białegostoku. – Dobry pomysł, bo będzie trochę taniej, niż kupować za każdym razem nowe, a nie mamy takiego portfela, żeby co chwilę wymieniać – stwierdziła inna seniorka. Unia Europejska wprowadziła nową dyrektywę dla kupujących - prawo do naprawy. Ma ona na celu promowanie naprawy sprzętów RTV i AGD, a nie wymianę czy wyrzucanie popsutej elektroniki. Teraz kraje członkowskie mają dwa lata na wdrożenie nowego prawa. Przepisy zwiększą dostępność części wymiennych, wzrosnąć ma również liczba punktów naprawczych. Z kolei zmaleje sama liczba elektrośmieci. Obowiązek narzuci też na producentów konieczność naprawy urządzeń w rozsądnej cenie. Reporter WP Marek Gorczak zapytał mieszkańców Białegostoku, co sądzą o tej konsumenckiej rewolucji. - Świetnie! Uważam, że bardzo mało jest już takich punktów. Ja mieszkam w Augustowie i w tym momencie nie wiedziałabym gdzie zadzwonić, żeby cokolwiek naprawić - przyznała kolejna rozmówczyni WP. - Światło niech obniżą, ja mam małą emeryturę, niech zajmą się tym, co trzeba – rzuciła inna emerytka. - Świetny pomysł. Za dużo jest śmieci na świecie, powinniśmy jak najwięcej odzyskiwać z tego, co jeszcze nadaje się do użycia – usłyszeliśmy dalej na ulicy. - Kiedyś tak było, kiedyś te sprzęty były długotrwałe i lepsze. W tej chwili dają gwarancję 2-5 lat i po tym czasie faktycznie te sprzęty się psują. Na pewno będzie to mniej kosztowało, niż kupić nowe – skomentowała kolejna białostoczanka. - Lubię Unię i uważam, że ta współpraca jest nam bardzo potrzebna, bo my sami sobie nie poradzimy – podsumowała projekt seniorka z Podlasia. Więcej w materiale wideo. Treść powstała we współpracy z Parlamentem Europejskim.

- Ja mam w domu cztery kosze i jestem absolutnie za segregowaniem śmieci - przyznała seniorka. Bruksela rozprawia się z kolejnymi śmieciami. Od 1 stycznia 2025 r. Polska będzie wdrażała przepisy Unii Europejskiej dotyczące segregacji kolejnej gałęzi odpadów - tekstyliów. Do wyrzucania zniszczonych ubrań ma przydać się osobny kosz. Będzie można je oddać także w gminnym punkcie selektywnego zbierania odpadów komunalnych (PSZOK). Ministerstwo Środowiska pracuje nad wdrożeniem nowych przepisów. Reporter WP Marek Gorczak zapytał mieszkańców Białegostoku, co sądzą nowym pomyśle Brukseli. Większość naszych rozmówców jest zdecydowanie zadowolona. - Jestem za. Gdzieś ci ludzie muszą te zużyte i nienadające się już do noszenia ubrania wyrzucać – przyznała mieszkanka miasta. – A nie lepiej wszystko do jednego? – zapytał reporter. – Ależ nie, absolutnie nie, absolutnie, bo można je powtórnie wykorzystać. Trzeba segregować – odpowiedziała kobieta. - Jeżeli wszyscy będą wspólnie zaangażowani to myślę, że to może pracować, ale czy naprawdę potrzebujemy kolejnego pojemnika? Segregujemy już wszystko, dodatkowy pojemnik będzie uciążliwy – przyznała kolejna rozmówczyni WP. - Ja jestem w ogóle za segregacją, także popieram ten pomysł. Bo te wszystkie ubrania się poniewierają – usłyszeliśmy od kolejnej kobiety. - Myślę, że to dobry pomysł – tak, jak do tej pory działa segregacja. Uważam też, że nie będzie za dużo pojemników – dodała inna białostoczanka. - To jest oczywiste i prawidłowe. Tak, trzeba segregować śmieci – rzuciła kolejna seniorka. Więcej o nowym pomyśle w wideo. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.

- Byłoby bardzo dobrze, bo zamiast kupować nowy sprzęt, to można by było sobie go naprawić - przyznała jedna z naszych rozmówczyń, gdy zapytaliśmy ją o nowy pomysł UE. We wtorek (30 lipca), Unia Europejska wprowadziła nową dyrektywę znaną jako "prawo do naprawy". Ta inicjatywa Brukseli ma na celu ułatwienie naprawy wadliwych sprzętów domowych, a także promowanie naprawy urządzeń zamiast ich wymiany. Państwa członkowskie mają teraz dwa lata na wdrożenie tych przepisów do swojego prawa krajowego. Reporter WP Marek Gorczak zapytał, co sądzą o tym pomyśle mieszkańcy Białegostoku. - Bardzo dobrze, bo będzie trochę taniej. Zamiast kupować nowy sprzęt, a nie mam takiego portfela, by co chwilę coś nowego kupować - usłyszeliśmy. Inni też mówili, niemal jednym głosem: - Świetny pomysł, dlaczego nie. - Ciekawe, jak to będzie wyglądało w małych miastach, ale jak najbardziej dobry pomysł. - Trzeba odzyskiwać to, co się jeszcze da, pewnie. Choć pojawiły się również głosy krytykujące pomysł UE. - Prąd niech obniżą, niech zajmą się tym, co trzeba, a nie tym, co nie trzeba. - Kiedyś chyba już to było, kiedyś te sprzęty też były lepsze - usłyszeliśmy na Podlasiu. Obejrzyj cały materiał z Białegostoku, by poznać głos mieszkańców w tej sprawie.

- To jest autonomiczny system prawny, który jednocześnie przenika w system prawny państw członkowskich. Jest integralną częścią naszego systemu. Mamy traktaty, jako źródła pierwotne, ale również orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - tłumaczyła prof. Karolina Borońska-Hryniewiecka z Uniwersytetu Wrocławskiego. Dziennikarz WP Paweł Pawłowski zapytał gości debaty WP o moc prawa europejskiego względem kodeksów państw członkowskich. Jak zaznaczyła prof. Borońska-Hryniewiecka, prawo UE ma szczególny status w krajach członkowskich, który określany jest przez kilka zasad. Najważniejsze z nich to zasada pierwszeństwa (supremacji) prawa unijnego oraz zasada bezpośredniego skutku. Natomiast jak uzupełnił prof. Zbigniew Czachór, prezes Polskiego Towarzystwa Studiów Europejskich z UAM, jeśli dochodzi do konfliktu między prawem unijnym a prawem krajowym - "prawo unijne ma pierwszeństwo i musi być stosowane". Więcej w dalszej części rozmowy. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.

- Musimy dać ludziom możliwość złożenia dokumentów i aplikowania o status uchodźcy. Pytanie jest takie, jak skutecznie działają dyplomaci z krajów, skąd ci uchodźcy wyjeżdżali. Widać, że te wszystkie puzzle odsłoniły słabość państwa polskiego, ile musimy zrobić w kwestii polityki migracyjnej i integracyjnej. Wtedy będziemy bardziej atrakcyjnym krajem dla migrantów. Musimy usprawnić system państwa polskiego na różnych poziomach - wyjaśniła prof. Izabela Grabowska z Centrum Badań nad Zmianą Społeczną i Mobilnością z Akademii Leona Koźmińskiego. Jak zauważa ekspertka polska polityka wobec migrantów i uchodźców jest kształtowana przez kilka czynników, w tym politykę wewnętrzną, bezpieczeństwo narodowe, a także zobowiązania międzynarodowe i członkostwo w Unii Europejskiej. Na ten moment Warszawa nie jest jednak do końca gotowa. Dziennikarz WP Paweł Pawłowski zapytał swoich rozmówców, co musi się stać, by kraje członkowskie UE, takie jak Polska, były lepiej postrzegane przez migrantów. Według prof. Grabowskiej, Polska prowadzi różnorodne programy integracyjne, jednak skala i zakres tych programów są często krytykowane za niedostateczne. Więcej w dalszej części rozmowy. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.

- To co mamy dzisiaj, to jest dokument, który liczy dokładnie 43,5 tys. słów. To jest książka. To bardzo długi dokument i bardzo szczegółowy w niektórych miejscach. Jest napisany językiem prawniczym - przyznał prof. Paweł Boski z Uniwersytetu SWPS, komentując najnowszy pakt migracyjny UE. Pakt migracyjny odnosi się do różnych międzynarodowych porozumień, które mają na celu zarządzanie migracją na poziomie regionalnym lub globalnym. W studiu WP dziennikarz Paweł Pawłowski przeprowadził debatę z dwoma ekspertami na ten temat. Jak twierdzi prof. Boski, chociaż jego realizacja napotyka na różne wyzwania polityczne, celem paktu jest stworzenie bardziej uporządkowanego i humanitarnego podejścia do kwestii migracyjnych. Swoje zdanie w tym temacie ma też drugi rozmówca Pawła Pawłowskiego. Więcej w dalszej części debaty WP. Materiał powstał we współpracy z Parlamentem Europejskim.