Irak na "osi zła" - kalendarium wydarzeń

1. 24 maja 2002 - Prezydenci USA i Rosji podpisują deklarację „o współpracy antyterrorystycznej”.

1. 12 czerwca 2002 - ONZ, NATO, Unia Europejska i kraje Wspólnoty Niepodległych Państw zebrane w Lizbonie pod egidą Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie potwierdzają zgodnie swoje oddanie sprawie walki z terroryzmem.

1. 1 sierpnia 2002 - USA podpisują porozumienie o wspólnej walce z terroryzmem z organizacją Asuan. (Stowarzyszenie Narodów Południowo-Wschodniej Azji). Strony zobowiązały się do wymiany informacji na temat terroryzmu, blokowania źródeł jego finansowania i do uszczelnienia granic.

1. 1 sierpnia 2002 - W tym samym dniu Bush przedłuża o rok sankcje USA wobec Iraku i informuje Kongres, że rząd Saddama Husajna jest nadal zaangażowany w działalność wrogą wobec interesów Stanów Zjednoczonych. Waszyngton, w tym sam prezydent, coraz częściej otwarcie mówi o konieczności zaatakowania Iraku, zastrzegając jednak, że ostateczna decyzja jeszcze nie zapadła. Sankcje zostały nałożone na Irak 12 lat wcześniej, gdy iracki dyktator wysłał swoje wojska do Kuwejtu.

1. 2 sierpnia 2002 - Nadżi Sabri, szef dyplomacji Iraku zaprosił do Bagdadu głównego inspektora ONZ ds. kontroli rozbrojenia Iraku Hansa Blixa (UNMOVIC) na rozmowy techniczne. Irak byłby skłonny zgodzić się na powrót inspektorów ONZ ds. uzbrojenia, którzy wyjechali z tego kraju w roku 1998. Mieli tam sprawdzać, czy Bagdad na dobre zrezygnował z produkcji broni masowego rażenia.

1. 3 sierpnia 2002 - Kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder opowiada się przeciwko atakowi na Irak. Schroeder odrzucił także możliwość finansowego udziału Niemiec w ewentualnym ataku NATO na Irak.

1. 12 września 2002 - Prezydent George W. Bush wygłosił na forum Zgromadzenia Ogólnego NZ przemówienie ws. Iraku. Zadeklarował wolę współpracy USA z ONZ w celu likwidacji zagrożenia dla pokoju ze strony Iraku, ale dał do zrozumienia, że w razie czego jego rząd jest gotów do samodzielnej akcji przeciw reżimowi Saddama Husajna.

1. 1 października 2002 - ONZ i Irak ustaliły warunki powrotu inspektorów. Irak zgodził się na powrót międzynarodowych inspektorów rozbrojeniowych za dwa tygodnie - poinformowali we wtorek w Wiedniu negocjatorzy ONZ i Iraku. Szef międzynarodowych inspektorów Hans Blix oświadczył, że osiągnięto porozumienie w sprawie rozpoczęcia inspekcji pod auspicjami Rady Bezpieczeństwa ONZ. Inspektorzy będą mieli dostęp do wszystkich budynków i miejsc w Iraku. Irak zaakceptował wszystkie ich uprawnienia.

1. 3 października 2002 - Prezydent Francji Jacques Chirac oświadczył w środę po zakończeniu w Paryżu nieformalnego spotkania z kanclerzem Niemiec Gerhardem Schroederem, że francuskie i niemieckie stanowiska są jednakowe wobec sprawy Iraku. Oba kraje są przeciwne „automatycznemu” zastosowaniu siły wobec Bagdadu.

1. 11 października 2002 - Obie izby amerykańskiego Kongresu upoważniły formalnie prezydenta Geoerge'a W. Busha do użycia siły militarnej przeciwko Irakowi. Po czwartkowej decyzji Izby Reprezentantów, także Senat w nocy z czwartku na piątek (czasu waszyngtońskiego) przyjął prezydencki projekt rezolucji. W izbie niższej układ głosów wynosił 296-133; w zdominowanym przez Demokratów Senacie natomiast za projektem rezolucji głosowało 77 senatorów; przeciwnych było 23 obecnych. Przyjęta przez obie izby Kongresu USA rezolucja nie uzależnia ewentualnego amerykańskiego ataku na Irak od aprobaty Rady Bezpieczeństwa ONZ.

1. 12 października 2002 - Władze w Bagdadzie gotowe są usunąć wszelkie przeszkody, stojące na drodze do powrotu inspektorów rozbrojeniowych ONZ do Iraku - zadeklarował doradca Saddama Husajna, generał Amir al-Saadi. Obietnicę tę al-Saadi złożył w zrelacjonowanym w sobotę przez agencję Reutera liście to szefa misji rozbrojeniowej ONZ w Iraku Hansa Blixa i dyrektora Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) Mohameda El Baradeia. List al-Saadiego stanowi odpowiedź na list Blixa z 8 października, w którym ten przedstawił stronie irackiej szczegóły planowanej inspekcji ONZ. Decyzja o powrocie międzynarodowych inspektorów rozbrojeniowych do Iraku zapadła podczas spotkania wysłanników Husajna z Blixem i El Baradei w Wiedniu (30 września-1 października).

1. 18 października 2002 - Prezydent Iraku Saddam Husajn złożył w czwartek przysięgę na konstytucję. Dyktator wyraził pogląd, że od poprzedniego referendum w 1995 roku sytuacja zmieniła się i obecnie „problem Iraku stał się problemem całego narodu arabskiego”. Podczas referendum z 15 bm. 100% Irakijczyków opowiedziało się za pozostaniem Husajna przez dalszych siedem lat na stanowisku prezydenta.

1. 8 listopada 2002 - Rezolucja "ostatniej szansy" dla Iraku. Rada Bezpieczeństwa ONZ jednomyślnie uchwaliła w piątek rezolucję, nakazującą Irakowi rozbrojenie. Dokument wyznacza Irakowi tydzień na zaakceptowanie postawionych mu warunków i zobowiązanie się do ich spełnienia. Rezolucję przyjęto po ośmiu tygodniach trudnych negocjacji nad jej tekstem. Rozpoczęły się one po tym, gdy prezydent USA George Bush wezwał 12 września ONZ, by zmusiła Irak do zastosowanie się do ONZ-owskich rezolucji, nakazujących mu rozbrojenie się.

1. 12 listopada 2002 - Iracki parlament jednogłośnie odrzucił we wtorek rano piątkową rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1441 w sprawie rozbrojenia Iraku. Deputowani postanowili jednocześnie, że ostateczną decyzję w sprawie dokumentu ONZ podejmie sam prezydent Saddam Husajn jako przewodniczący Rady Rewolucyjnego Dowództwa Iraku.

1. 13 listopada 2002 - Husajn bez żadnych warunków zaakceptował rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ.

1. 18 listopada 2002 - Do Bagdadu przybyła w poniedziałek - pierwsza po czteroletniej przerwie - misja ONZ na czele z szefem odpowiedzialnej za rozbrojenie Iraku komisji ONZ Hansem Bliksem i sekretarzem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) Mohammedem El Baradei. Ekipa ONZ, w skład której wchodzi też 24 techników - specjalistów od logistyki i łączności, ma przygotować grunt przed misją rozbrojeniową ONZ, podejmowaną na mocy przyjętej 8 listopada rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1441.

1. 25 listopada 2002 - Inspektorzy rozbrojeniowi ONZ przylecieli do Bagdadu, by wznowić przerwane w 1998 r. inspekcje, mające wykazać, czy Irak ma broń masowego rażenia.

1. 8 grudnia 2002 - Irak przyznał się do posiadania dokładnych planów budowy broni nuklearnej oraz innej broni masowego rażenia - wynika z dokumentacji przekazanej przez Bagdad międzynarodowym inspektorom rozbrojeniowym. Informację podał niemiecki tygodnik "Bild am Sonntag", powołując się na źródła w ONZ.

1. 22 grudnia 2002 - Irak wyraził gotowość wpuszczenia na swe terytorium agentów amerykańskiej CIA, żeby wskazali inspektorom rozbrojeniowym ONZ obiekty, w których - według Waszyngtonu - prowadzone są prace nad bronią masowego rażenia.

1. 30 grudnia 2002 - Rada Bezpieczeństwa ONZ rozszerzyła listę cywilnych towarów, których import do Iraku jest zakazany ze względu na ich potencjał militarny. Wśród nowych towarów objętych embargiem znalazły się wyroby przemysłu chemicznego i elektronicznego, a także lekarstwa, łodzie i samochody.

1. 6 stycznia 2003 - Prezydent Iraku Saddam Husajn oskarżył w poniedziałek inspektorów rozbrojeniowych ONZ o "prowadzenie działalności szpiegowskiej". Zapewnił też, że Irak jest przygotowany do odparcia amerykańskiego ataku. Przywódca iracki wygłosił przemówienie "do narodu i bohaterskich sił zbrojnych Iraku" z okazji 82. rocznicy utworzenia armii irackiej.

1. 15 stycznia 2003 - Stany Zjednoczone zwróciły się w środę z formalną prośbą do państw NATO o udzielenie ograniczonej pomocy w przypadku wybuchu wojny z Irakiem.

1. 21 stycznia 2003 - Minister spraw zagranicznych Włodzimierz Cimoszewicz powiedział, że Polska jest gotowa poprzeć Stany Zjednoczone nawet gdyby jednostronnie, bez zgody ONZ, użyły siły wobec Iraku. Dodał, że byłoby to poparcie nie tylko polityczne.

1. 27 stycznia 2003 - Poważne luki w irackiej deklaracji, ale dowodów brak. Iracka deklaracja, dotycząca broni masowego rażenia, nie rozwiązuje istotnych problemów - powiedział Radzie Bezpieczeństwa szef ONZ-owskich inspektorów Hans Blix. Szef Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej Mohamed El Baradei powiedział, że Irak nadal musi wyjaśnić kwestie swoich programów zbrojeniowych sprzed 1991 roku.

1. 28 stycznia 2003 - orędzie Busha o stanie państwa. Prezydent USA George W. Bush daje do zrozumienia, że wojna z Irakiem jest możliwa. Bush zaproponował zwołanie Rady Bezpieczeństwa ONZ na 5 lutego dla wysłuchania informacji sekretarza stanu Colina Powella na temat irackiego programu broni masowego rażenia. Bush powiedział, że jeśli dojdzie do wojny, USA będą walczyć z użyciem całej potęgi i siły, aż do zwycięstwa.

1. 30 stycznia 2003 - Irak dzieli Europę. Ośmiu przywódców europejskich popiera USA. Premierzy Polski, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Włoch, Portugalii, Węgier, Danii oraz prezydent Czech Vaclav Havel podpisali artykuł, w którym wyrażają solidarność ze Stanami Zjednoczonymi, przygotowującymi się do konfrontacji z Irakiem. Artykuł został opublikowany brytyjskim "The Times", włoskim "Il Giornale", "Gazecie Wyborczej" oraz kilku innych gazetach europejskich.

1. 5 lutego 2003 - Amerykański sekretarz stanu Colin Powell zarzuca Irakowi w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, że posiada broń masowego rażenia i utrzymuje związki z organizacjami terrorystycznymi. Jako dowody przedstawia podsłuchy telefoniczne i zdjęcia satelitarne.

1. 14 lutego 2003 - Blix i El Baradei ogłaszają w Radzie Bezpieczeństwa ONZ drugi raport. Podają, że nadal nie znaleziono dowodów na posiadanie przez Irak broni masowego rażenia i opowiadają się za kontynuowaniem inspekcji.

1. 24 lutego 2003 - Wielka Brytania poparta przez USA i Hiszpanię zgłasza projekt nowej rezolucji, uznający, że "Irak nie wykorzystał ostatecznej sposobności, jaką dała mu rezolucja 1441". Francuska kontrpropozycja, poparta przez Rosję i Niemcy, przewiduje przedłużenie inspekcji do końca czerwca.

1. 1 marca 2003 - Irak rozpoczyna niszczenie pocisków rakietowych Al-Samud 2, które według inspektorów przekraczają ustalony przez ONZ dopuszczalny zasięg 150 km.

1. 7 marca 2003 - W kolejnym raporcie dla Rady Bezpieczeństwa Blix mówi, że Bagdad poczynił pewien postęp w rozbrajaniu się, ale nie wyjaśnił kluczowych spraw dotyczących programów broni chemicznej i biologicznej.

1. 7 marca 2003 - USA, W. Brytania i Hiszpania przedstawiają zmieniony projekt rezolucji. Stawia on Saddamowi ultimatum: jeśli do 17 marca nie spełni wszystkich rozbrojeniowych nakazów ONZ, musi liczyć się z inwazją. Francja, przewodząca w Radzie grupie krajów przeciwnych wojnie, oświadczyła, że nie może zaakceptować takiego ultimatum.

1. 16 marca 2003 - Bush naradza się na Azorach z premierami W. Brytanii i Hiszpanii, jak prowadzić dalej konfrontację z Irakiem wobec impasu w staraniach o uzyskanie zgody Rady Bezpieczeństwa na wojnę z Saddamem. Ogłasza, że w poniedziałek 17 marca nastąpi "moment prawdy dla świata" - ostatnia próba uchwalenia rezolucji.

1. 17 marca 2003 - Przeciwnicy rezolucji nadal mają większość, wobec czego USA, W.Brytania i Hiszpania wycofują swój projekt. Biały Dom ogłasza, że starania dyplomatyczne dobiegły końca i USA są zdecydowane rozbroić Irak siłą bez akceptacji Rady, na podstawie mandatu wynikającego z rezolucji 1441. Bush daje Saddamowi 48 godzin na opuszczenie kraju, jeśli chce uniknąć wojny.

1. 18 marca 2003 - Saddam Husajn i iracka Rada Dowództwa Rewolucji drzucają ultimatum Busha. Inspektorzy ONZ opuszczają Irak.

(aka)