historia(strona 2/147)

Sarmackie spotkania były głośne, huczne oraz suto zakrapiane. W tym czasie chłopi harowali. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wyznacznikiem klasy gospodarza było samo zastawienie stołu. Podstawę w dawnej Polsce stanowił chociażby obrus. Gości sadzano według starszeństwa oraz rangi. Goście nie zdejmowali nakryć głowy na wejściu i przy stole. Odruch "czapkowania" uchodził za chłopski. Unoszenie ręki ku czołu kończyło się brakiem równego traktowania. Każdy pił z kielicha do toastu, który przekazywano z rąk do rąk. Ostatni rozbijał naczynie o ziemię, swoje ciało lub strzelał do niego. Ta praktyka szokowała obcokrajowców. Była dla nich pokazem zupełnie zbędnej rozrzutności polskiej szlachty. Szlachecka biesiada obejmowała aż 8-10 dań. Trwała do późnej nocy. Według zwyczaju gości nie wolno było wypraszać. Obowiązkiem gospodarza było natarczywie zmuszać gości do jedzenia i picia bez umiaru. Jeśli tego zabrakło, goście jedli skromnie.

Zachodnie skrzydło Wawelu prawdopodobnie powstało jeszcze w czasach średniowiecznych, jednak w XVI wieku dokonano przebudowy, której skutki mogą dziwić nas jeszcze dziś. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. To właśnie wtedy dobudowano drugie piętro, na pierwszym z kolei zamurowano wszystkie okna od strony dziedzińca. Zamurowane okna mogą wydawać się czymś dziwnym, jednak wtedy miały one na celu ukrycie “zakazanych pokojów”. To za nimi znajdował się fraucymer, czyli żeński dwór królowej. Mieszkało tam na stałe kilkanaście kobiet z dobrych domów, których zadaniem było umilanie czasu królowej Bonie Sforzy, ponadto nabierały one ogłady towarzyskiej. Do ich części mieszkalnej prowadziły Schody Senatorskie, znajdujące się między skrzydłem zachodnim i północnym. Zdaniem prof. S. Mossakowskiego zamurowane okna miały “uchronić fraucymer od niedyskrecji męskiego dworu”. Dzięki temu można było uniknąć nieprzystojnych kontaktów, w tym nawet przypadkowych spojrzeń. W skład damskiego fraucymeru wchodziły między innymi dwie sypialnie, a także toaleta i obszerna jadalnia, służąca również za pokój do zabaw i przyjmowania gości. Jedna z sypialni, większa, była przeznaczona dla panien z bardziej znaczących domów. Świadczyć o tym mogą choćby trzy dodatkowe okna, z których można było obserwować okolice Katedry. Te nie zostały zamurowane. Choć może się wydawać, że panny miały do dyspozycji ogromną przestrzeń mieszkalną, bo wynoszącą około 260 metrów kwadratowych, to warto zwrócić uwagę na to, że ich warunki były raczej bliższe akademikom. Jak podaje wielkahistoria.pl, w każdej sypialni spało około pięciu kobiet, a każda z nich miała do dyspozycji około 20 m kwadratowych powierzchni mieszkalnej.

Czy podczas wizyty Wołodymyra Zełenskiego w Polsce możemy liczyć na konkretne deklaracje prezydenta Ukrainy i przełom w polityce historycznej? Między innymi o te kwestie w programie "Tłit" Wirtualnej Polski był pytany wiceszef MSZ. Paweł Jabłoński przyznał w rozmowie z Patrykiem Michalskim, że nasze kraje "łączy teraz wspólny interes bezpieczeństwa, ale pewne kwestie wciąż wymagają rozliczenia". Minister wyjaśnił też, na czym polega różnica perspektyw historycznych. - My jednoznacznie podkreślamy, że kwestia zbrodni wołyńskiej zostanie rozwiązana pozytywnie. Nie ma mowy o zapomnieniu tej sprawy. Te rozmowy z Ukrainą są wciąż prowadzone i myślę, że będą ważnym elementem spotkania w środę - przyznał przedstawiciel MSZ. - Kwestia zbrodni wołyńskiej wciąż nie została rozliczona. Mamy tu na myśli upamiętnienie tej sprawy. Kwestia Wołynia nie zostanie przemilczana. Próbuje nam się wmawiać, że zapominamy o tej sprawie. Jeśli ktoś takie rzeczy opowiada, to pomaga propagandzie rosyjskiej - mówił na antenie Wirtualnej Polski Paweł Jabłoński. Minister przyznał, że "jest przekonany, iż będziemy poruszali się dobrym kierunku, jeśli chodzi o wyjaśnienie wielu historycznych spraw" - Musimy pracować na rzecz edukacji i myślę, że tego będą dotyczyły też rozmowy z prezydentem Zełenskim i jego administracją - ocenił.

Upadek Arkony, ostatniego bastionu słowiańskiego pogaństwa, nastąpił w 1168 roku. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Atak na Rugię przeprowadzili Duńczycy, przy wsparciu Niemców i Słowian z Pomorza i Połabia. Po zwycięstwie Waldemar Wielki, król Danii, odmówił podzielenia się łupami. Spotkał się za to z odwetem Słowian. Jak podaje portal wielkahistoria.pl, odwet Słowian nadbałtyckich w latach 1168–1170 był straszny. Nie zachowało się wiele informacji. Wiadomo, że od Wagrii po Pomorze ruszyły okręty siejące postrach i śmierć. Wściekli Słowianie burzyli całe osady, kościoły, a stawiających opór zabijali. Pozostałych uprowadzali w niewolę na targ. Tylko w Mechlinie (Meklenburg) w ciągu jednego dnia na sprzedaż trafiło 700 duńskich niewolników. Słowianie zajęli wówczas znaczą część łupów Danii po upadku Rugii. Król zareagował praktycznie po dwóch latach. Dopiero w 1070 r. Waldemar zajął się obroną wybrzeży i wysp, a w dalszej kolejności uderzeniem na Pomorze. Materiał powstał na podstawie książki Roberta F. Barkowskiego pt. "Pomorze Zachodnie 1185".

Pierwotna historia smoka wawelskiego zaczyna się… bez smoka. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Legendę spisał Wincenty zwany Kadłubkiem. Kronikarz opisał historię słynnego króla Kraka. Jego panowaniu zagroziła żarłoczna bestia. "Był w załomach pewnej skały okrutnie srogi potwór, którego niektórzy zwać zwykli całożercą" – pisał Kadłubek. Bestia szybko sterroryzowała Polaków, a króla ośmieszyła. Była bardzo bystra, oczekiwała od ludzi konkretnej liczby bydła. Jeśli bydła zabrakło – całożerca zjadał tyle osób, ile brakło wołów. Król Krak miał już tego dosyć. Synowie Kraka wielokrotnie atakowali bestię, ale bez sukcesów. W końcu królewicze wpadli na pomysł. Zamiast bydląt ustawili skóry wypchane zapaloną siarką. Bestia "zadusiła się od buchających płomieni". Po sukcesie zasadzki, młodszy syn Kraka zabił swojego brata. Wykorzystał okazję, tłumacząc ojcu, że ten zginął w walce z potworem. Dopiero po śmierci Kraka intryga i zbrodnia wyszły na jaw. Z kolei na skale całożercy założono słynne miasto. Według Kadłubka osada pierwotnie miała otrzymać nazwę "Gracchovia" od "imienia Grakcha". Kronikarz podał, że osadę nazywano też Krakowem od krakania kruków, które zleciały się do truchła bestii.

Bona Sforza kochała swoje dzieci, ale tylko te najstarsze. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Zygmunt August był oczkiem w głowie Bony. Królowa w 1527 r. straciła tragicznie drugiego syna - Olbrachta. Dla swoich pozostałych pociech stała się po tym oziębła i obojętna. Bona miała też trzy młodsze córki - Zofię, Annę i Katarzynę. Młode Jagiellonki mieszkały razem. Cała uwaga matki była skupiona na najstarszej córce Izabeli i ukochanym synu Zygmuncie. Z czasem królowa bardziej angażowała się w wychowanie dzieci swoich dwórek, niż własnych córek. Były dla niej balastem. W 1533 r. Bona wyjechała na Litwę, porzucając dziewczynki na Wawelu. Matka długo nie okazywała im zainteresowania. Zainteresowała się nimi dopiero, gdy stały się już młodymi damami. Długo też skazywała je na staropanieństwo. Dlaczego Bona nie kochała córek? Według historyków jedna z przyczyn to rosnące z wiekiem skąpstwo. Utrzymanie trzech panien było kosztowne. Powodem mogła być także trauma po tragicznej stracie syna, która przerodziła się z niechęć do córek. Ostatecznie Bona nie porzuciła niekochanych córek – były jej namiastką rodziny, mimo że nie okazywała im uczuć.

W XVII wieku szlachta przerzuciła się na produkcję wódki, która była masowo sprzedawana chłopom. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. W ostatnich latach przedrozbiorowych w Polsce aż cztery razy więcej kasowało się za przerobioną wódkę, niż za samo zboże. Wiele majątków szlacheckich skupiło całą działalność na produkcji wysokoprocentowego trunku. We wsiach chętnie stawiano kolejne karczmy. Często dla zysku w rozpijaniu poddanych pomagali sami księża. Aby urozmaicić zamiłowanie do wódki, picie łączono ze świętami religijnymi, by nabierało to nabożnego charakteru. Na drodze uzależnienia nie stał kler. Czasami karczmę stawiał sam proboszcz, zachęcając w trakcie kazań do picia. Tak miało być we wsi Sieniucha, gdzie proboszcz ponoć "nikomu ślubu dać nie chciał, jeśli ten w jego karczmie nie pił".

Jedna kobieta poślubiła dwóch polskich królów. To jedyny taki przypadek w historii. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Władysław IV Waza przed śmiercią pożyczył od żony, Francuzki Ludwiki Marii Gonzagi, równowartość 81 mln zł. Dług był gigantyczny. Po śmierci króla o tron ubiegali się dwaj jego bracia - Jan Kazimierz i Karol Ferdynand. Jan Kazimierz zgodził się poślubić wdowę po bracie, Ludwikę Marię, o ile ta pomoże mu zdobyć koronę. Polskie elity były przywiązane do tradycji. Nigdy dotąd ta sama kobieta nie była żoną dwóch królów. Jednak ślub Jana Kazimierza z wdową po bracie pozwoliłby uniknąć dodatkowych kosztów, zachowując układy z Francją. Wygrał argument oszczędnościowy i ślub odbył się.

Jan Kazimierz Waza dał się omotać żonie. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Ludwika Maria Gonzaga rzekomo tłamsiła króla. Przedstawia się ją jako podstępną sekutnicę. Rzeczywistość wyglądała inaczej. Korespondencja królewskiej pary przetrwała do dziś. Z listów wnioskować można niezwykłą więź między małżonkami. Jan Kazimierz nie wahał się współdzielić władzy z żoną. Gonzagówna miała wpływ na wiele podejmowanych przez niego decyzji. Kobieta przekonała go, by nie składać broni w czasie potopu szwedzkiego.

Skandale z udziałem Adama Mickiewicza. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Około 1820 roku Adam Mickiewicz był początkującym poetą, ale zachowywał się jak gwiazdor. Poeta w wieku 22 lat zawarł bliższą znajomość z Marylą Wereszczakówną. On był zbiedniałym nauczycielem, ona – córką zamożnej rodziny ziemiańskiej. Narzeczony Maryli był hrabią, człowiekiem zaradnym i majętnym. Mickiewicz nie miał szans z nim konkurować. Kiedy wyszedł na jaw, kobieta wybrała swojego narzeczonego. Gdy Mickiewicz wrócił do Kowna, wdał się w romans z żoną swojego przyjaciela, doktorową Karoliną Kowalską. Szybko doszło do skandalu. Doktor Kowalski wyzwał poetę na pojedynek. W ostatniej chwili Karolina przekonała męża, że to kłamstwo, a Adam nigdy nie nastawał na jej cześć.