Nobel z literatury. Znamy nazwisko laureata
Akademia Szwedzka zdecydowała. Laureatem literackiej Nagrody Nobla 2023 został norweski pisarz i dramaturg Jon Fosse.
"Literacką Nagrodę Nobla przyznano norweskiemu pisarzowi Jonowi Fosse 'za jego innowacyjne sztuki i prozę, które dają głos temu, co niewypowiedziane'" - wskazano w komunikacie opublikowanym na Twitterze.
Trwa ładowanie wpisu: twitter
Więcej informacji podamy za chwilę
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Nowy cel ataków. "Kaczyński był okłamywany przez sztab"
Nagroda Nobla w dziedzinie literatury. Sylwetka laureata
Nazwisko Jona Fosse pojawiło się już w typowaniach bukmacherskich na wysokich miejscach.
Laudację na cześć tegorocznego noblisty wygłosił pisarz i profesor Anders Olsson, który podkreślił, że Jon Fosse "łączy zakorzenienie w języku i naturze swojego norweskiego pochodzenia a jego twórczość, pisana w języku nynorsk obejmuje bogactwo sztuk teatralnych, powieści, tomików poezji, esejów, książek dla dzieci i tłumaczeń. Chociaż jest dziś jednym z najczęściej wystawianych dramaturgów na świecie, zyskuje coraz większe uznanie dzięki swojej prozie".
Jon Fosse urodził się w 1959 r. w norweskim mieście Haugesund. Wychował się na zachodnim wybrzeżu Norwegii - tam właśnie rozgrywa się wiekszość jego utworów. W 1983 r. zadebiutował powieścią "Raudt, svart" (Czerwone, czarne), dwa lata później wydał książkę "Stengd gitar" (Zamknięta gitara), a w 1986 r. tomik poezji "Engel med vatn i augene" (Anioł z wodą w oczach). Rozgłos przyniosły mu dramaty. Po polsku drukowano je na łamach "Dialogu", ukazały się także "Sztuki teatralne".
W 2019 r. ukazały się pierwsze dwa tomy "Septologii" - prozatorskiego opus magnum Fossego. Kolejne trzy części (3-5) ukazały się w 2020 r., dwie ostatnie (6-7) rok później. To historia dwóch mężczyzn noszących to samo imię - Asle. Pierwszy tom tej książki ukazał się właśnie po polsku w tłumaczeniu Iwony Zimnickiej nakładem wydawnictwa ArtRage.
Wśród typowanych do otrzymania Nagrody Nobla w dziedzinie literatury byli też m.in. Can Xue, Haruki Murakami, László Krasznahorkai i Thomas Pynchon.
Nagroda Nobla 2023
W tym tygodniu komitety noblowskie w Sztokholmie i Oslo ogłaszają laureatów Nagród Nobla w sześciu dziedzinach.
Nazwa tego tygodnia - "Nobel Calling" - nawiązuje do zwyczaju telefonicznego informowania laureatów o werdykcie tuż przed jego upublicznieniem. Bywa, że mieszkający w innej strefie czasowej naukowcy, pisarze czy obrońcy praw człowieka są budzeni w środku nocy.
Jak podał Norweski Komitet Noblowski, w tym roku napłynęło 305 nominacji dotyczących 212 osób oraz 93 organizacji. To najmniejsza liczba zgłoszeń od 2019 roku. W rekordowym 2016 roku przyjęto aż 376 propozycji.
W tym roku wartość słynnej nagrody wzrosła do najwyższego w historii poziomu 11 mln koron szwedzkich (ok. 4,41 mln zł).
Historia Nagrody Nobla
Literacka Nagroda Nobla jest przyznawana przez Akademię Szwedzką od 1901 roku. Akademia składa się z 18 członków, wśród których znajdują się szwedzcy pisarze, poeci, filolodzy i historycy.
Nad wyborem laureata pracuje Komitet Noblowski, w tym roku składający się z sześciu osób. Każdego roku nazwiska kandydatów do nagrody mogą być zgłaszane nie tylko przez członków Akademii Szwedzkiej, ale także członków innych podobnych instytucji, profesorów literatury i filologii, laureatów literackiej Nagrody Nobla oraz przewodniczących stowarzyszeń literackich. Nominacje są tajne i zostają ujawnione dopiero po upływie pięćdziesięciu lat od przyznania nagrody.
W liczącej 122 lata historii literackiego Nobla polscy autorzy byli wyróżniani - w zależności od przyjętego kryterium - 5 lub 6 razy. Wśród laureatów najważniejszej nagrody świata znaleźli się Henryk Sienkiewicz (1905), Władysław Reymont (1924), Czesław Miłosz (1980), Wisława Szymborska (1996) i Olga Tokarczuk (2018), a także Isaac Bashevis Singer (1978) - amerykański pisarz będący z pochodzenia polskim Żydem.
