ZUS się ugiął. Publikuje raport

"Po 24 godzinach od publikacji WP prezes ZUS zmienił zdanie i trzymany przez ponad pół roku w szufladzie raport opublikowano na stronie internetowej zakładu" - pisze Patryk Słowik.

Chodzi o raport, którego wnioski poznał wcześniej dziennikarz WP, a nie były ujawnione do tej pory przez ZUS. Wynika z niego, że "ludzie prowadzący dziesięcioleciami biznesy nie uzbierają nawet na emeryturę minimalną".

Z naszych informacji wynika, że ZUS nie miał w planach opublikowania raportu oraz nie pozwalał autorom na samodzielną publikację. Teraz jednak pojawił się na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ukryty dotąd raport ZUS wskazuje, że większość samozatrudnionych w Polsce płaci minimalne składki, co prowadzi do groźby emerytalnego ubóstwa dla milionów Polaków, zwłaszcza kobiet. Państwo będzie musiało dopłacać do minimalnych świadczeń emerytalnych wielu z nich.

Raport zatytułowany "Dobrowolne ubóstwo. O konsekwencjach dobrowolnego ZUS dla samozatrudnionych", przygotowany przez Polską Sieć Ekonomii, omawia problematykę systemu ubezpieczeń społecznych dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Autorzy, w tym Janina Petelczyc i Tomasz Lasocki, przedstawiają kluczowe dane i wnioski dotyczące obecnej sytuacji w Polsce.

Główne wnioski raportu:

1. Liczba samozatrudnionych w Polsce jest wysoka

W 2023 roku w Polsce samozatrudnionych było 2,25 mln osób, co stanowiło 12,7% ogółu zatrudnionych. Pod tym względem Polska zajmuje 4. miejsce w Unii Europejskiej, po Grecji i Włoszech.

2. Mała liczba samozatrudnionych korzysta z dodatkowych ubezpieczeń

Zaledwie co czwarty samozatrudniony zgłasza się do ubezpieczenia innego niż zdrowotne. Na przykład jedynie 7 promili samozatrudnionych dobrowolnie przystępuje do ubezpieczenia emerytalnego.

3. Niskie podstawy składek

Większość samozatrudnionych deklaruje minimalne podstawy wymiaru składek, co skutkuje niskimi świadczeniami w przyszłości. "99,18% samozatrudnionych w analizowanej próbie nie deklarowało podstawy wyższej niż minimalna" – czytamy w raporcie.

4. Perspektywa niskich emerytur

Wysoki odsetek osób prowadzących działalność gospodarczą jest zagrożony ubóstwem na emeryturze, zwłaszcza kobiety. Samozatrudnione kobiety osiągają średnio o 40% niższe dochody niż mężczyźni, co jeszcze pogłębia problem niskich świadczeń.

5. Zwolnienia z obowiązkowych składek

W 2022 roku 22% samozatrudnionych nie płaciło składek na ubezpieczenie społeczne. Raport podkreśla, że liczba korzystających z ulg, takich jak "ulga na start" czy "mały ZUS plus", jest wysoka, co może ograniczać przyszłe świadczenia.

6. Problemy systemowe w UE

Polska, podobnie jak inne kraje Unii Europejskiej, zmaga się z problemem zabezpieczenia społecznego samozatrudnionych. Jedynie w Niemczech ubezpieczenie społeczne samozatrudnionych jest w pełni obowiązkowe.

Raport wskazuje, że obecny system wymaga zmian, aby zapobiec wzrostowi ubóstwa wśród osób samozatrudnionych, zwłaszcza w perspektywie ich przyszłych emerytur.