władysław gomułka

• Czerwiec '56 nazywa się niekiedy ''ostatnim polskim powstaniem narodowym''
• Wydarzenia poznańskie stały się katalizatorem procesu destalinizacji Polski
• Czerwiec '56 otworzył w PRL epokę wiary w ''socjalizm z ludzką twarzą''

W 1959 r. ktoś próbował zabić przebywającego z wizytą w Polsce Nikitę Chruszczowa, a dwa lata później I sekretarza KC PZPR, Władysława Gomułkę. Okazało się, że za obydwoma zamachami stał bezrobotny samouk i piroman-amator - Stanisław Jaros.

- W propagandzie gierkowskiej chwalono się wszystkim. Na przykład tym, że litrowa butelka Coca-Coli ma już zakrętkę, a nie kapsel. Z czasem to wszystko zaczęło być coraz bardziej śmieszne – mówi dr hab. Marcin Zaremba z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Jednym z powodów, dla których w październiku 1956 roku władze ZSRR nie zdecydowały się na interwencję zbrojną w Polsce był sprzeciw komunistycznych Chin – powiedział w programie ''Tajemnice PRL'' prof. Paweł Machcewicz, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej.

- Kampania antysyjonistyczna to był temat zastępczy. Zamiast mówić o istocie buntu, o protestach intelektualistów, których przyczyną były przede wszystkim ograniczenia cenzuralne, polityka kulturalna i zdjęcie "Dziadów" ze sceny Teatru Narodowego, mówiono o temacie zastępczym, czyli o "zagrożeniu syjonistycznym" w Polsce - mówi prof. Jerzy Eisler, dyrektor oddziału IPN w Warszawie, w programie "Tajemnice PRL". Wyjaśnia w ten sposób antysemicką nagonkę zapoczątkowaną przez PZPR w marcu 1968 roku.

"Władysław Gomułka postanowił z oskarżonych w aferze uczynić przykład i przestrogę. Kary miały być surowsze niż zwykle"

Władysław Gomułka przez wiele godzin przekonywał Rosjan, że Polska pozostanie w sojuszu z ZSRR, a proces zmian nie wymknie się spod kontroli partii komunistycznej. Jego argumenty okazały się na tyle przekonywujące, że Chruszczow wydał polecenie przerwania marszu wojsk na Warszawę. Zatrzymały się one w odległości około 150 km od stolicy, docierając do linii Włocławek-Łęczyca - pisze prof. Antoni Dudek w artykule dla WP.PL.

- Szabrowanie fabryk, hurtowni czy magazynów było na porządku dziennym, dlatego Gomułka kłócił się i argumentował, że nie można w ten sposób postępować z sojusznikami. Pisał skargi do dowódców wojskowych i groził, że jeśli proceder będzie kontynuowany, polscy żołnierze będą sprawdzać zawartość rosyjskich ciężarówek. Ba, nie wykluczał nawet użycia broni - mówi autorka mającej się niebawem ukazać biografii Władysława Gomułki, profesor Anita Prażmowska, w rozmowie z Piotrem Gulbickim, korespondentem WP.PL z Londynu.

Polscy komuniści, na czele z Bolesławem Bierutem, powołali Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, pod przewodnictwem Edwarda Osóbki Morawskiego. Pierwszym wicepremierem został Władysław Gomułka. Stanowisko drugiego wicepremiera przyjął lider Polskiego Stronnictwa Ludowego Stanisław Mikołajczyk. Rząd został uznany przez ZSRR, Stany Zjednoczone, Wielką Brytanię, Francję i inne państwa, przeciwko jego powołaniu protestował rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie.

Kiedy w niedzielę 20 grudnia 1970 r. miliony Polaków zobaczyły w telewizji Edwarda Gierka, wybranego właśnie na nowego I sekretarza KC PZPR, powszechne było poczucie ulgi. Po czternastu latach rządów dawno już zapomniano o entuzjazmie, jaki budził w przeszłości Władysław Gomułka. Jego upadek był równoznaczny nie tylko z przerwaniem przelewu krwi na Wybrzeżu, ale i nadzieją na poprawę położenia milionów Polaków, którzy z oburzeniem przyjęli podwyżkę cen żywności na kilkanaście dni przed Bożym Narodzeniem.

Urodził się Edward Gierek, polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR. Po wydarzeniach w grudniu 1970 roku przejął władzę z rąk ekipy Władysława Gomułki. Gierek obiecywał intensywny rozwój kraju. Jego polityka otwarcia na Zachód i niemal nieograniczonego korzystania z kredytów gwarantowanych przez państwo doprowadziła do gigantycznego zadłużenia kraju bez spodziewanych efektów gospodarczych. Gierek został odsunięty z urzędu 28 sierpnia 1980 roku w wyniku strajków, które wybuchły na Wybrzeżu i ogarnęły cały kraj. Zmarł 29 lipca 2001 roku.

W nocy z 31 grudnia na 1943 na 1 stycznia 1944 roku w Warszawie powstała Krajowa Rada Narodowa - instytucja utworzona przez polskich komunistów, która miała administrować zajętymi przez Niemców terenami II RP po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej (kresów wschodnich zrzeczono się na rzecz ZSRR). Inicjatorem powołania KRN był Władysław Gomułka, funkcję przewodniczącego objął Bolesław Bierut. Decyzję o utworzeniu KRN podjęto bez konsultacji z Moskwą, wykorzystując brak łączności spowodowany aresztowaniem łączniczki Małgorzaty Fornalskiej. Tego samego dnia utworzono Armię Ludową - zbrojne ramię organizacji. Rada zakończyła działalność 19 stycznia 1947 roku po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego.

I sekretarz PZPR Władysław Gomułka w wystąpieniu telewizyjno-radiowym poinformował o podwyżce cen żywności. Spowodowało to wybuch protestów społecznych na Wybrzeżu. Był to początek tragicznych wydarzeń, które rozegrały się w Gdańsku, Gdyni, Elblągu, Szczecinie i Słupsku. Milicja i wojsko użyły broni wobec protestujących robotników. W starciach śmierć poniosły co najmniej 44 osoby, a ponad tysiąc zostało rannych. Aresztowano blisko 3 tysiące robotników.