Pomoc funduszy unijnych w kryzysie bezdomności
Bezdomność to sytuacja, w której osoba nie ma stałego miejsca do życia ani podstawowych warunków do normalnego funkcjonowania. Bezdomność często wiąże się z trudnościami finansowymi, problemami zdrowotnymi i brakiem wsparcia. A to jeszcze utrudnia wyjście z tego kryzysu. Choć problem ten nie dotyczy bardzo dużej liczby osób, jest szczególnie istotny, bo stanowi zagrożenie dla ich zdrowia i życia. Fundusze unijne oferują wsparcie bezpośrednio dla bezdomnych oraz dla organizacji pomagających osobom dotkniętym tym problemem.
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
Ilu bezdomnych jest w Polsce?
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej koordynuje Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych. W jego wyniku w 2024 r. zdiagnozowano 31 042 osoby w kryzysie bezdomności. Najwięcej osób bezdomnych przebywa w województwie pomorskim, śląskim oraz mazowieckim. Większość (76 proc.) osób korzysta z pomocy placówek instytucjonalnych, ale ponad 20 proc. bezdomnych przebywa w przestrzeni publicznej i miejscach niemieszkalnych. To właśnie oni potrzebują szczególnej pomocy. Zbliża się zima, kiedy takie osoby są szczególnie zagrożone.
Jakiej pomocy potrzebują bezdomni?
Osoby bezdomne potrzebują przede wszystkim bezpiecznego miejsca do spania, gdzie mogą schronić się przed zimnem czy deszczem. Ważna jest też pomoc w zapewnieniu im ciepłych posiłków i dostępu do wody. Przydatne są również środki higieniczne oraz podstawowe lekarstwa, dzięki którym mogą zadbać o czystość i zdrowie. Osoby w kryzysie bezdomności potrzebują opieki medycznej, zwłaszcza jeśli mają choroby przewlekłe lub problemy zdrowotne wynikające z trudnych warunków życia. Bardzo ważne jest także wsparcie psychologiczne, które pomaga im poradzić sobie ze stresem i poczuciem wykluczenia.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Katalog korzyści UE dla Polski. "My cały czas gonimy"
Często osoby bezdomne potrzebują także asysty prawnej, aby uregulować sprawy związane z dokumentami czy długami. Kluczowa jest pomoc w znalezieniu pracy, bo zatrudnienie daje szansę na samodzielność i powrót do normalnego życia. Programy wsparcia mogą też obejmować kursy i szkolenia zawodowe, aby zdobyć nowe umiejętności i zwiększyć szanse na rynku pracy.
Bardzo ważna w przypadku osób bezdomnych jest pomoc w znalezieniu stałego mieszkania, co daje im stabilność i poczucie bezpieczeństwa. Całościowa pomoc, która łączy wsparcie materialne, psychologiczne i zawodowe, może pomóc wyjść z bezdomności i zacząć życie na nowo.
Jakie działania finansują fundusze unijne?
Finansowanie działań wspierających osoby bezdomne jest przewidziane w programach regionalnych w poszczególnych województwach. Dzięki pieniądzom unijnym instytucje pomagające bezdomnym mogą zaoferować usługi o charakterze społecznym mające na celu przeciwdziałanie bezdomności (m.in. w postaci doradztwa, terapii uzależnień, streetworkingu, pomocy prawnej i psychologicznej).
Kluczowe jest wsparcie mieszkaniowe. Oferują je m.in. projekty unijne. Jest dostępne w dwóch formach – mieszkań treningowych i mieszkań wspomaganych. Mieszkanie treningowe jest to forma czasowego wsparcia, gdzie osoby uczą się samodzielnego życia, np. gotowania, sprzątania, zarządzania budżetem.
Celem jest przygotowanie mieszkańców do pełnej samodzielności. W mieszkaniu wspomaganym osoby bezdomne mogą przebywać dłuższy czas i otrzymują wsparcie, które pomaga im funkcjonować w społeczności. Pomoc jest bardziej dostosowana do codziennych potrzeb, ale niekoniecznie jej celem jest dążenie do pełnej samodzielności.
Nabory wniosków dotyczących wsparcia osób w kryzysie bezdomności są skierowane do jednostek pomocy społecznej oraz organizacji pozarządowych działających w tym obszarze. Konkursy obejmują m.in. program Fundusze Europejskie dla Warmii i Mazur (wnioski były przyjmowane do 4.12.2024 r.) oraz w programie Fundusze Europejskie dla Podlaskiego (termin upływa 17.01.2025 r.). Trwają też oceny już złożonych wniosków oraz realizacja już wybranych projektów w innych województwach.
Dotarcie z informacją o dostępnych możliwościach do osób bezdomnych gwarantują streetworkerzy. To osoby, które pracują bezpośrednio na ulicach, niosąc pomoc osobom bezdomnym w ich codziennym środowisku. Ich zadaniem jest docieranie do osób potrzebujących wsparcia. Streetworker pomaga w dostarczeniu podstawowych rzeczy, takich jak jedzenie, odzież, środki higieniczne, a także udziela informacji o możliwościach schronienia, pomocy medycznej czy programach wyjścia z bezdomności.
Czym jest pomoc żywnościowa?
Szczególną pomoc skierowaną w szczególności do osób bezdomnych oferuje Program Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową (FEPŻ). Za jego realizację odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Aby dotrzeć do jak największej liczy potrzebujących Ministerstwo korzysta z sieci partnerów. To wybrane w konkursie organizacje o zasięgu ogólnopolskim lub ponadregionalnym, które odpowiadają za dystrybucję żywności.
Rozdawanie pożywienia zapewniają placówki tych organizacji działające lokalnie lub regionalnie. W trwającej edycji FEPŻ (na lata 2023 i 2024) partnerami zostali: Federacja Polskich Banków Żywności, Polski Komitet Pomocy Społecznej, Caritas Polska, Polski Czerwony Krzyż oraz Kościół Starokatolicki w RP. Ministerstwo prowadzi wybór organizacji partnerskich na okres 2025-2027. Budżet całego programu wynosi 2,5 mld zł.
Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego
