Najważniejsze przepisy nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Sejm uchwalił nowelizację, autorstwa PiS, po burzliwych obradach we wtorek późnym wieczorem. Przeciwko zmianom protestowała opozycja. PO zapowiedziała zaskarżenie noweli do TK. W środę złożyła do Trybunału wniosek o tzw. zabezpieczenie - tak, by nowelizacja nie weszła w życie, dopóki TK nie wyda orzeczenia w sprawie.

W środę nowelizacją zajmował się Senat. Najpierw przez ponad siedem godzin nowe przepisy omawiały senackie komisje. Następnie - od godz. 18.00 w środę do 3.20 w czwartek - trwała senacka debata. W przeprowadzonym przed godz. 4.00 rano głosowaniu Senat przyjął nowelizację bez poprawek. Oto najważniejsze przepisy:

Nowelizacja stanowi, że TK co do zasady ma orzekać w pełnym składzie, liczącym co najmniej 13 na 15 sędziów TK (dziś pełny skład to co najmniej 9 sędziów). W składzie 7 sędziów będą zaś badane m.in. skargi konstytucyjne i pytania prawne sądów. Orzeczenia pełnego składu będą zapadać większością 2/3 głosów, a nie - jak dziś - zwykłą.

Terminy rozpatrywania wniosków wyznaczane będą w TK według kolejności wpływu. W postępowaniu wszczętym, a niezakończonym przed wejściem w życie noweli, rozprawa nie może odbyć się wcześniej niż po 45 dniach od doręczenia uczestnikom zawiadomienia o jej terminie, a w sprawie, w której orzeka pełny skład - po 3 miesiącach.

Co do zasady rozprawa w TK nie mogłaby się odbyć wcześniej niż po 3 miesiącach od doręczenia uczestnikom postępowania zawiadomienia o jej terminie, a w pełnym składzie - po 6 miesiącach.

Prezes TK mógłby skrócić te terminy o połowę m.in. w przypadku skargi czy pytania prawnego odnoszących się do bezpośredniego naruszenia wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela.

Przyjęto, że Zgromadzenie Ogólne TK nie będzie już stwierdzać wygaśnięcia mandatu sędziego (jak dziś), lecz przygotowywać dla Sejmu wniosek o jego złożenie "w szczególnie rażących przypadkach".

Postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego TK można będzie wszczynać na wniosek prezydenta lub ministra sprawiedliwości (dziś nie mają takiego prawa), a nie tylko na wniosek Zgromadzenia Ogólnego TK.

Nowi sędziowie TK ślubowanie będą składać - jak dziś - przed prezydentem. W pierwotnym przedłożeniu przygotowanym przez PiS zakładano ślubowanie przed marszałkiem Sejmu. Wnioskodawcy wycofali się z tego pomysłu.

W ustawie ostatecznie pozostawiono zaś zapis, że siedzibą TK jest Warszawa. W pierwotnym projekcie wykreślono ten przepis, umożliwiając przeniesienie siedziby TK poza stolicę Polski.

Nowelizacja ma wejść w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nie przewidziano okresu vacatio legis.