Eskalacja na linii USA‑Iran. Trump powstrzymuje wojenne zapędy doradców?

Do narastających napięć i otwarcie wojowniczej retoryki ze strony administracji Donalda Trumpa można było się już przyzwyczaić. Jednak w przeciwieństwie do kryzysów z Koreą Północną i Wenezuelą, to nie prezydent jest głównym czynnikiem nakręcającym napięcia z Iranem. Jak doniosły w czwartek amerykańskie media, Trump miał wyraźnie powiedzieć szefowi Pentagonu i swoim doradcom, że nie chce wojny z Islamską Republiką.

Wcale nie jest jasne, czy to samo można powiedzieć o jego kluczowych doradcach. Po tym, jak z administracji Trumpa odszedł szef Pentagonu generał James Mattis - ostatni z umiarkowanych i doświadczonych "dorosłych w pokoju", którzy blokowali najbardziej radykalne zapędy Trumpa, odpowiedzialność za politykę zagraniczną spadła głównie na dwóch ludzi: doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego Johna Boltona i sekretarza stanu Mike'a Pompeo. I to oni formułowali dotąd najbardziej złowieszcze groźby w stronę Iranu.

Jak doniósł "New York Times", europejscy dyplomaci obawiają się, że Bolton i Pompeo pchają nieświadomego niczego Trumpa na wojenną ścieżkę. Wątpliwe jest jednak, by prezydent był tego nieświadomy. W końcu Bolton jest od lat znany jako najbardziej wojowniczy z jastrzębi, od dawna domagający się zbombardowania Iranu i zmiany reżimu w Teheranie. To też częsty gość irańskich Ludowych Mudżahedinów, irańskiej sekty - do niedawna uznawanej za terrorystyczną - zmierzającego do przewrotu w Iranie.

Przeczytaj również: Ludowi Mudżahedini w Warszawie. Tajemnicza grupa ma wpływowych orędowników

Z kolei ewangelikanin Pompeo znany jest ze swojej gorącej wiary w apokaliptyczną wizję tzw. "porwania Kościoła" ("The rapture"). Podobnie jak wielu innych współwiernych, Pompeo wierzy, że ponowne przyjście Chrystusa dokona się dopiero , kiedy na wzgórzu świątynnym odbudowana zostanie Świątynia Jerozolimska (obecnie mieści się tam kopuła na Skale i meczet al-Aksa). Pompeo zasłynął też stwierdzeniem, że to "z pewnością możliwe", że Donald Trump został zesłany przez Boga, by tak jak biblijna królowa Estera ochronił lud żydowski przed perskim (irańskim) zagrożeniem.

Napięcia z Iranem osiągnęły najwyższy dotąd poziom po tym, jak USA zdecydowały się wysłać w region Zatoki Perskiej swój lotniskowiec, bombowce B-52 oraz baterię Patriotów. Pojawiły się też pogłoski, że Pentagon planuje wysłać w region dodatkowe 120 tys. żołnierzy. Trump zdementował te doniesienia, ale jednocześnie zapewnił, że "mógłby tak zrobić".

Powodem tych ruchów miały być dane amerykańskiego wywiadu mówiące o irańskich planach ataku na amerykańskie wojska. Ale nie brakuje głosów, że informacje służb zostały celowo "podkręcone". Jednym z kluczowych dowodów miało być zdjęcie przedstawiające rakiety balistyczne znajdujące się na pokładzie drewnianych irańskich łódek. Ale zdaniem ekspertów rakiety były prawdopodobnie w ten sposób szmuglowane do Jemenu i nie mogły być wystrzeliwane z łódek.

Co znamienne, w zapewnienia Waszyngtonu nie chcą w nie wierzyć nawet najbliżsi sojusznicy Ameryki. Brytyjski generał i wicedowodzący koalicją anty-ISIS Christopher Ghika stwierdził, że nie dostrzega zwiększonego zagrożenia ze strony Iranu. Jego opinia została błyskawicznie "skorygowana" przez Pentagon. Jeszcze bardziej sceptyczni są inni europejscy partnerzy USA - nawet jeśli irańskie zapowiedzi wznowienia programu nuklearnego także i u nich budzą coraz większe obawy.

W tym kontekście Waszyngton ważną rolę upatruje w Polsce, która w lutym gościła szczyt bliskowschodni, poświęcony w głównej mierze koordynacji stanowisk sojuszników wobec Iranu.

- Polska naprawdę widziana jest przez tę administrację jako jeden z niewielu już sojuszników, na których USA mogą polegać. Nie ma wątpliwości, że jeśli USA będą pilnie potrzebowały na kontynencie pomocy - dyplomatycznej, czy innego rodzaju - udadzą się do Warszawy. Należy mieć tylko nadzieję, że skończy się jednak na tej dyplomatycznej - mówi WP Michał Baranowski, dyrektor warszawskiego biura German Marshall Fund, amerykańskiego think-tanku.

Jak jednak twierdzi ekspert, wbrew alarmistycznym doniesieniom, celem administracji Trumpa USA nie jest wojna. Tłumaczy, celem działań Białego Domu - wysłania wojsk jest wywarcie na Iranie maksymalnej presji i zapewnienie, by Teheran nie mógł pozwolić sobie na odpowiedź militarną i by zgodził się na wynegocjowanie porozumienia atomowego, lepszego niż to wynegocjowane w 2015 roku.

- Oczywiście inna kwestia to to, czy z tej postawy nie wynikną nieprzewidziane konsekwencje - podsumowuje Baranowski.

Przeczytaj również: Konferencja w Warszawie miała być pokojowa. W rzeczywistości Amerykanie wskazali wroga

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl