Adwokatka: "Nawalny nie wie, co dzieje się na zewnątrz". WYWIAD

Ludzie w całej Rosji wyszli na ulice, mimo braku pozwoleń na demonstracje i częściowo - bezpośrednich ostrzeżeń rosyjskich służb bezpieczeństwa. Najsłynniejszy opozycjonista i krytyk Kremla został zatrzymany tuż po swoim powrocie z Niemiec 17 stycznia i na razie pozostanie w areszcie do 15 lutego.

Władze Rosji chcą z mocą wsteczną zamienić na karę więzienia wyrok w zawieszeniu wydany wobec opozycjonisty. Chodzi o sprawę firmy "Yves Rocher”. Nawalny i jego brat Oleg zostali oskarżeni o oszustwo wobec rosyjskiej firmy-córki francuskiego koncernu kosmetycznego. Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał jednak w 2017 roku, że proces był niesprawiedliwy, a wyrok rosyjskich sędziów samowolny.

Pod koniec grudnia 2020 r. wszczęto przeciwko Nawalnemu nową sprawę karną. Tym razem chodziło o rzekome sprzeniewierzenie datków na jego "Fundację Walki z Korupcją" (FBK). DW rozmawiała z jego obrończynią Olgą Michajłową* na dzień przed manifestacjami poparcia dla opozycjonisty.

Deutsche Welle: Kiedy ostatnio widziała Pani Aleksieja Nawalnego i jak on się czuje?

Olga Michajłowa: Ostatni raz widziałam go wczoraj (21 stycznia, przyp. red.) w areszcie śledczym. Jego stan jest zupełnie normalny. Narzeka tylko na próżnię informacyjną, bo nie wie, co dzieje się na zewnątrz. Ma wprawdzie telewizor, ale liczba dostępnych programów jest ograniczona, a poza tym nie informują one o tym, co naprawdę dzieje się w kraju. Jego warunki więzienne - wiele się o tym mówiło - są jak na razie normalne.

Czy Nawalny przebywa w izolatce czy dzieli z kimś celę?

Przebywa w specjalnym oddziale moskiewskiego więzienia Matrosskaja Tishina (co oznacza "odpoczynek marynarzy"). Jest sam w celi i przez około dwa tygodnie będzie przebywał na kwarantannie. Cela jest ciepła i czysta. Warunki są z grubsza w porządku.

Czy po otruciu w sierpniu 2020 roku, Nawalny potrzebuje pomocy medycznej?

Przeszedł już w zasadzie całą fizjoterapię i wszystkie inne zabiegi. W tej chwili nie potrzebuje żadnej specjalnej pomocy medycznej. Jedyną rzeczą jest to, że pojawiły się u niego problemy z widzeniem. Dlatego domagamy się przeprowadzenia badania okulistycznego.

Postawiono mu kilka zarzutów. Który z nich może mieć najpoważniejsze konsekwencje?

Ze względu na to, że jeszcze wiele może się wydarzyć, nie chcę spekulować. Na kolejnej rozprawie dotyczącej "Yves Rocher" ma zostać zamieniony wyrok trzech i pół roku w zawieszeniu na karę więzienia. Ma zostać wzięte pod uwagę, że Aleksiej przebywał w tej sprawie w areszcie domowym przez prawie rok. Grozi mu kara pozbawienia wolności na okres dwóch i pół lat.

Czy oprócz Pani, Nawalny współpracuje z zagranicznymi, może niemieckimi prawnikami?

W tym przypadku zagraniczni prawnicy nie mogą działać na terytorium Federacji Rosyjskiej. W tej chwili ma dwóch prawników - mnie i Wadima Kobziewa.

W sądzie Nawalny wezwał ludzi do wyjścia na ulice. Nie ma jednak pozwolenia na manifestacje 23 stycznia. Czy władze zareagowały na to w jakiś sposób?

Nic mi na ten temat nie wiadomo.

Czy Nawalny wie, że obecnie w całym kraju jego zwolennicy są zastraszani na dużą skalę, a wielu z nich jest zatrzymywanych?

Mówiłam mu o tym. W czasie mojej wizyty u niego, jego filmik o "pałacu Putina" na kanale YouTube miał już ponad 44 miliony wyświetleń. To też mu powiedziałam. Był zaskoczony i bardzo szczęśliwy z tego powodu.

Czy kwarantanna oznacza, że nie może być przesłuchiwany i nie można wobec niego prowadzić żadnych czynności śledczych?

W tej chwili nic nie jest prowadzone. Siedzi jedynie w swojej celi. Nie jest nigdzie odprowadzany i nikt też do niego nie przychodzi - poza psychologiem i osobami, które odwiedzają więźniów w pierwszych dniach.

Czy docierają do niego w więzieniu jakieś informacje z zewnątrz?

Nie otrzymał ani jednego listu. O ile mi wiadomo, więzienie to nie przyjmuje żadnych listów. Nie są tam dostarczane. Również listy od krewnych, wysłane w pierwszych dniach po aresztowaniu, do niego nie dotarły.

Czy żona lub krewni będą mogli go odwiedzić po zakończeniu kwarantanny?

Nie, poza prawnikiem nikt nie będzie mógł go odwiedzić. W czasie pandemii jest to generalnie zabronione. Jeśli obostrzenia związane z pandemią zostaną zniesione, być może zostanie udzielona zgoda na to, by odwiedzali go krewni. W tej chwili jednak jest to zabronione we wszystkich więzieniach w Moskwie.

* Olga Michajłowa jest adwokatką Aleksieja Nawalnego. Była na pokładzie samolotu, którym opozycjonista wracał z Berlina do Moskwy. Kilkakrotnie reprezentowała Nawalnego przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Rozmowę przeprowadził Wiacheslaw Jurin