Znamy laureatów Pokojowej Nagrody Nobla

Taką informację przekazał Thorbjorn Jagland, przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego.

W uzasanieniu Komitetu Noblowskiego napisano, że Kailash Satyarthi skupia się na walce z wykorzystywaniem dzieci dla korzyści finansowych. W przeszłości przyczynił się również do rozwoju ważnych konwencji międzynarodowych w zakresie praw dziecka. W swoich działaniach kontynuuje tradycję Gandhiego - spokojnej i wyważonej formy protestów. Z kolei o 17-letniej Pakistance napisano, ze już od kilku lat walczyła o prawo do edukacji dziewcząt, i daje przykład, że dzieci i młodzież, również mogą przyczynić się do poprawy własnej sytuacji.

Thorbjorn Jagland podkreślił, że obydwoje laureaci przyczyniają się do realizacji idei braterstwa między narodami - jedną z tych, które przyświecały Alfredowi Noblowi.

Malala Yousafzay

Malala Yousafzay zasłynęła jako autorka bloga prowadzonego dla BBC, w którym krytycznie wypowiadała się o próbie talibów ustanowienia szariatu w miejscowości Swat, gdzie mieszkała. Domagała się również prawa kobiet do oświaty, ponieważ talibowie nie uznają edukacji dziewcząt. W październiku 2012 roku 14-letnia wówczas Malala została zaatakowana przez talibów z drodze powrotnej ze szkoły. Przeżyła postrzały w głowę i szyję, po intensywnej rehabilitacji w Anglii kontynuuje tam edukację. Jest najmłodsza laureatką Nagrody Nobla.

Kailash Satyarthi

Kailash Satyarthi ma 60 lat, pochodzi z Indii. Jest znany ze swojej działalności przeciwko wyzyskowi dzieci, jako siły roboczej. Obecnie na całym świecie 168 milionów dzieci są zmuszane do ciężkiej pracy ponad ich siły.

Tegoroczne rozdanie było wyjątkowe pod kilkoma względami. Po pierwsze nominowano aż 213 osób i 47 organizacji, a jest to liczba bezprecedensowa. Po drugie w kontekście najnowszych wydarzeń na Ukrainie, Syrii czy Iraku, Komitet Noblowski starał się być jak najmniej kontrowersyjny i spróbować wysłać wyraźny sygnał dla świata, iż utrzymanie pokoju jest podstawowym zadaniem każdego człowieka.

Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana od 1901 roku i stanowi wyraz najwyższego uznania dla polityków i organizacji działających na rzecz pokoju. Zostanie wręczona 10 grudnia w ratuszu w Oslo.

Wśród laureatów Pokojowej Nagrody Nobla są między innymi Matka Teresa z Kalkuty, Dalajlama, Jimmy Carter, Nelson Mandela, Barack Obama i Liu Xiaobo.

W tym gronie znajduje się też jedyny Polak Lech Wałęsa, uhonorowany w 1983 roku. Pierwszy przywódca "Solidarności" w wywiadzie udzielonym Polskiemu Radiu mówił, jak wielkie znaczenie miała ta nagroda nie tylko dla niego, ale dla wszystkich Polaków

Spekulacje wokół kandydatów

Podobnie jak w zeszłym roku papież Franciszek był jednym z najczęściej wymienianych kandydatów. Oficjalna lista była utajniona, ale spekulacji mediów i ekspertów nie brakowało.

Tak jak rok temu dużo mówiło się o siedemnastoletniej Malali Yousafzai z Pakistanu. Chciała ona chodzić szkoły, wbrew talibskim ekstremistom, którzy nie pozwalają kobietom na edukację i została przez nich postrzelona. Kongijski ginekolog Denis Mukwege mógł dostać nagrodę za pomaganie ofiarom gwałtów. Typowany był też sekretarz generalny ONZ, Ban Ki-moon, amerykański demaskator Edward Snowden, niezależna rosyjska "Nowaja Gazieta" czy japońscy pacyfiści.

Duże szanse na dostanie Pokojowej Nagrody Nobla dawano działaczom pochodzenia arabskiego. Po wybuchu Arabskiej Wiosny, na szerokie wody światowej polityki wypłynęło wielu polityków i aktywistów między innymi z Tunezji. Obecny Tunezyjski prezydent Monsif Marzuki stał się ważnym symbolem, który zachód będzie chciał wykorzystać by pokazać krajom arabskim drogę do demokracji, wolności i reform.

Faworytem bukmacherów był jednak papież Franciszek, pierwszy papież Kościoła katolickiego spoza Europy w czasach współczesnych. Komentatorzy mówią, że tchnął on w Kościół nowe życie. W tym roku liczba kandydatów była rekordowa - o nagrodę ubiega się 278 osób i organizacji.

Pokojowy Nobel zwykle wzbudza wiele kontrowersji - pięć lat temu, na początku swojej prezydentury nagrodę otrzymał Barack Obama. W tym roku bukmacherzy płacili nawet sto do jednego za wygraną prezydenta Władimira Putina.

Koniec noblowskiego tygodnia

Wraz z ogłoszeniem w piątek nazwiska laureata Pokojowej Nagrody Nobla niemal dobiega końca doroczny noblowski tydzień. Znani są już laureaci z dziedziny medycyny, fizyki, chemii i literatury.

W poniedziałek, 13 października, ogłoszony zostanie jeszcze zwycięzca w dziedzinie nauk ekonomicznych. Tej nagrody nie ustanowił jednak Alfred Nobel; jej fundatorem jest od 1968 roku Bank Szwecji.

Dwa ostatnie lata pod rząd pokojowego Nobla otrzymały organizacje: w 2013 roku - Organizacja ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW), a w 2012 - Unia Europejska.

W poniedziałek 6 października ogłoszono nazwiska tegorocznych noblistów w dziedzinie medycyny i fizjologii. Są nimi: John O'Keefe oraz małżeństwo May-Britt Moser i Edvard I. Moser, nagrodzeni za odkrycie w mózgu neuronów, które umożliwiają orientację w przestrzeni.

Dzień później Szwedzka Akademia Nauk wskazała zwycięzców w dziedzinie fizyki. Zostali nimi wynalazcy niebieskiej diody LED - Isamu Akasaki, Hiroshi Amano i Shuji Nakamura. W środę, 8 października poinformowano, że Nobla w dziedzinie chemii otrzymali: Eric Betzig, Stefan W. Hell oraz William E. Moerner za opracowanie mikroskopu fluorescencyjnego o bardzo wysokiej rozdzielczości.

Literackiego Nobla otrzymał w tym roku Francuz Patrick Modiano - poinformowano w czwartek.

Od 1901 roku laureaci Nagród Nobla są wybierani co roku w dziedzinie: literatury, fizyki, chemii oraz medycyny lub fizjologii. Równie długo przyznawana jest też Nagroda Pokojowa. Nagrodę w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznaje komitet Instytutu Karolinska w Solnej pod Sztokholmem. Laureatów w fizyce i chemii wskazuje Królewska Szwedzka Akademia Nauk, ona wyłania też zwycięzców - fundowanego przez Bank Szwecji Nobla w dziedzinie ekonomii. Zwycięzcę pokojowej Nagrody Nobla wskazuje Norweski Komitet Noblowski, a literackiego - Akademia Szwedzka.