Wystosowane 18 listopada 1965 r. orędzie, którego inicjatorem był metropolita wrocławski kardynał Bolesław Kominek, głosiło, że należy położyć kres wielowiekowym konfliktom Niemiec i Polski oraz wybaczyć sobie wzajemnie własne winy. Jest zwane też "orędziem pojednania" m.in. z powodu zawartego w nim zdania: "przebaczamy i prosimy o przebaczenie".
Książka "Pojednanie narodów przeciw Jałcie" została wydana w czterech językach: polskim, niemieckim, francuskim i angielskim we współpracy Miasta Wrocławia, Ośrodka "Pamięć i Przyszłość" oraz posłów do Parlamentu Europejskiego Kazimierza Ujazdowskiego i Jana Olbrychta.
Jak mówił w poniedziałek podczas premiery publikacji na konferencji prasowej Kazimierz Ujazdowski, to pierwsze międzynarodowe wydawnictwo na ten temat i wielojęzyczne wydanie książki jest sposobem "wniesienia wkładu orędzia do dziedzictwa intelektualnego Europy".
- Orędzie jest też rekapitulacją wkładu Polski w historię kultury europejskiej, jest to jeden z niewielu skondensowanych tekstów, który pokazuje piękno, wielkość i intensywność relacji kulturalnych pomiędzy Polską a Europą - podkreślił europoseł.
Ujazdowski poinformował, że książka będzie promowana wśród europejskich elit m.in. trafi do każdego europosła. - Tę publikację i jej promocję traktuję jako pierwszy krok, a finałem akcji będzie trwałe upamiętnienie postaci inicjatora orędzia kardynała Bolesława Kominka, nazywanego nieznanym ojcem zjednoczonej Europy - powiedział europoseł.
Publikacja zawiera nie tylko tekst orędzia, ale również omówienie tła politycznego okresu, w którym powstało i przybliża postać kard. Kominka.
Dla polskiego episkopatu wystosowanie listu - orędzia oznaczało w 1965 r. konfrontację z władzami komunistycznymi, które zarzuciły Kościołowi ingerencję w polską politykę zagraniczną.
Opracowanie treści orędzia było wynikiem konsultacji z biskupami niemieckimi. Z ramienia episkopatu niemieckiego uczestniczyli w nich biskupi Franz Hensback, Joseph Schroeffer i Otto Spuelbeck, zaś ze strony episkopatu polskiego arcybiskupi Bolesław Kominek i Karol Wojtyła oraz bp Jerzy Stroba. W trakcie tych narad tekst listu był wielokrotnie przerabiany.
Biskupi, nawiązując do tysiąclecia chrztu Polski, jej historii i doświadczeń narodu polskiego, napisali: "W tym ogólno-chrześcijańskim, a zarazem bardzo humanitarnym duchu wyciągamy do Was nasze dłonie z ław kończącego się soboru, przebaczamy i prosimy o przebaczenie. Jeśli Wy - biskupi niemieccy i ojcowie soboru - ujmiecie po bratersku nasze wyciągnięte dłonie, wówczas dopiero będziemy mogli z czystym sumieniem obchodzić w Polsce nasze Millenium na sposób całkowicie chrześcijański. Zapraszamy Was po to serdecznie do Polski".
Biskupi niemieccy w odpowiedzi napisali: "Ze wzruszeniem i radością odebraliśmy Wasze 'Orędzie' oraz Wasze zaproszenie do wzięcia udziału w obchodzie tysiąclecia chrztu narodu polskiego. Możliwość wystosowania do nas tych słów uważamy za cenny owoc naszej współpracy soborowej. Z wdzięcznością podejmujemy Wasze 'Orędzie' i żywimy nadzieję, iż rozpoczęty między nami dialog znajdzie swój dalszy ciąg w Polsce i w Niemczech".
Obchody rocznicy 50-lecia wystosowania orędzia rozpoczęły się w kwietniu tego roku i potrwają do jesieni 2016 r. Zaplanowano wystawy m.in. w Watykanie, Wrocławiu, Berlinie i Brukseli oraz objazdową po wielu miastach w Polsce. Odbędą się również panele naukowe i dyskusyjne.
