wielka historia(strona 3/4)

W XIX wieku wewnątrz piramidy Cheopsa odkryto prowizoryczne napisy. Nie były to jedyne inskrypcje. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Kilkaset lat wcześniej także na zewnętrznych ścianach Wielkiej Piramidy widniało o wiele więcej znaków i symboli. Przez wieki uważano, że piramidy w Gizie nie posiadały zewnętrznych napisów. Przeczą temu jednak relacje. W XIII w. historyk Abd al-Latif napisał, że piramidy w Gizie są pokryte bardzo licznymi znakami. Ich stan był wówczas niemal idealny. Do zniszczeń doprowadziły dopiero kataklizmy i lokalni mieszkańcy. Można przyjąć, że na piramidach w Gizie faktycznie znajdowały się napisy. Dotyczyły one kultu Cheopsa. Napisy na zewnątrz były głównie imionami pielgrzymów i ich wrażeniami na widok Wielkiej Piramidy. Jak podaje wielkahistoria.pl. należy sądzić, że badacz al-Latif zauważył na piramidzie właśnie takie gryzmoły pielgrzymów, jednak wykonane różnymi technikami. Zapisane w językach egipskim i greckim były niezrozumiałe dla wielu ówczesnych badaczy. Jednak ślad po zapisanych blokach zaginął. Z czasem zewnętrzna część bloków Wielkiej Piramidy po prostu przepadła.

Paweł II zasłynął opinią najbogatszego papieża w historii Kościoła. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Zasiadł na tronie Piotrowym w 1464 roku, choć jako dziecko raczej widział siebie zajmującego się handlem. Karierę duchowną rozwinął dzięki wsparciu wpływowych krewnych. Już sama jego rezydencja, Palazzo Venezia, była niezwykle okazała. Od zewnątrz przypominała fortecę, w środku zaś urządzona była w antycznym stylu. Papież posiadał liczne, bardzo wartościowe kolekcje starożytnych medali, monet, posągów czy klejnotów. Ale największe wrażenie robiła ogromna, zajmująca całą komnatę, ptaszarnia. Paweł II miał papugi, które nauczyły się sprytnej sztuczki. Gdy papież przyjmował gości, dawał papugom dyskretny znak, a te zaczynały skrzeczeć: “Nie mówisz prawdy”, by na końcu, gdy rozmówca już bardzo się przeraził dziwnymi głosami, wołały: “Zabierzcie go, bo nie mówi prawdy”. Do zamiłowań duchownego zaliczały się też maskarady, widowiska, karnawał oraz makaron, którym wręcz zachłannie się objadał. Rzymianom, nawet tym najbiedniejszym, organizował pełne przepychu igrzyska i widowiska, z darmowym winem, chlebem i zabawą. Nic dziwnego, że lud kochał Pawła II, który na kartach historii zapisał się w sposób wyjątkowy.

Zachodnie skrzydło Wawelu prawdopodobnie powstało jeszcze w czasach średniowiecznych, jednak w XVI wieku dokonano przebudowy, której skutki mogą dziwić nas jeszcze dziś. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. To właśnie wtedy dobudowano drugie piętro, na pierwszym z kolei zamurowano wszystkie okna od strony dziedzińca. Zamurowane okna mogą wydawać się czymś dziwnym, jednak wtedy miały one na celu ukrycie “zakazanych pokojów”. To za nimi znajdował się fraucymer, czyli żeński dwór królowej. Mieszkało tam na stałe kilkanaście kobiet z dobrych domów, których zadaniem było umilanie czasu królowej Bonie Sforzy, ponadto nabierały one ogłady towarzyskiej. Do ich części mieszkalnej prowadziły Schody Senatorskie, znajdujące się między skrzydłem zachodnim i północnym. Zdaniem prof. S. Mossakowskiego zamurowane okna miały “uchronić fraucymer od niedyskrecji męskiego dworu”. Dzięki temu można było uniknąć nieprzystojnych kontaktów, w tym nawet przypadkowych spojrzeń. W skład damskiego fraucymeru wchodziły między innymi dwie sypialnie, a także toaleta i obszerna jadalnia, służąca również za pokój do zabaw i przyjmowania gości. Jedna z sypialni, większa, była przeznaczona dla panien z bardziej znaczących domów. Świadczyć o tym mogą choćby trzy dodatkowe okna, z których można było obserwować okolice Katedry. Te nie zostały zamurowane. Choć może się wydawać, że panny miały do dyspozycji ogromną przestrzeń mieszkalną, bo wynoszącą około 260 metrów kwadratowych, to warto zwrócić uwagę na to, że ich warunki były raczej bliższe akademikom. Jak podaje wielkahistoria.pl, w każdej sypialni spało około pięciu kobiet, a każda z nich miała do dyspozycji około 20 m kwadratowych powierzchni mieszkalnej.

Od tysięcy lat jest podziwiana, badana i mierzona. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Przez wieki wygląd Wielkiej Piramidy zmienił się. Niewiele osób wie, skąd wziął się tajemniczy obiekt wieńczący dzisiejszy symbol Egiptu. Jak podaje wielkahistoria.pl, 4500 lat temu słynna piramida Cheopsa w Gizie wyglądała inaczej niż obecnie. Jedna z nierozwiązanych zagadek piramidy Cheopsa to to, czym była ona pierwotnie zwieńczona. Eksperci są tu podzieleni. Pod uwagę brano m.in. wapienne bloki do samej góry, a także spiczasty czubek z metalu – nawet ze złota. Obecnie na szczycie znajduje się wypłaszczona platforma, którą od setek lat traktowano jako taras. Na czubku znajduje się też drewniany obiekt - maszt wsparty trzema palami. Nie jest to część konstrukcyjna. Nie jest to także element dekoracyjny. To pozostałość po badaniach i wymiarowaniu piramidy Cheopsa. Na przełomie XIX i XX w. masa badaczy dokonywała pomiarów tej niezwykłej budowli. Maszt miał to ułatwiać. Zainstalowany w tym czasie pozostał tak do dziś. Materiał powstał na podstawie fragmentu książki Szymona Zdziebłowskiego pt. "Wielka Piramida. Tajemnice cudu starożytności".

W 1878 r. Waynman Dixon dokonał ciekawego odkrycia w Wielkiej Piramidzie w Gizie. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. W komorze królowej znalazł tajemniczy szyb wentylacyjny, a w nim trzy przedmioty: miedziany rozdwojony hak, piłeczkę z dolerytu oraz fragment cedrowego drewna. Hak i piłkę można oglądać dziś w Muzeum Brytyjskim w Londynie, drewienko zaś zaginęło dawno temu. Pojawiły się w związku z tym teorie spiskowe. Ich zwolennicy twierdzą, że na podstawie analizy drewna można określić wiek piramidy. Wówczas mogłoby okazać się, że egiptolodzy nie mówią nam całej prawdy. Druga z teorii głosiła, że przedmiot ten, pozbawiony wartości kolekcjonerskiej, po prostu zgubił się. Przełom nastąpił w 2020 r., gdy przypadkowo odnaleziono drewienko w pudełku po cygarach w muzeum Uniwersytetu w Aberdeen w Szkocji. Okazało się, że przeleżał tak około 70 lat. Trafił tam przypadkiem, po śmierci Jamesa Granta – znajomego Dixona. On również był obecny podczas badania piramidy w 1878 r. i to do niego trafił wówczas kawałek drewna. Nie wiadomo tylko, dlaczego znalazł się on w szwedzkim muzeum w “kolekcji azjatyckiej”. Wreszcie wykonano potrzebne badania. Okazało się, że drewno jest starsze od Wielkiej Piramidy o około 500 lat. Skąd ta rozbieżność? Okazuje się, że można to wyjaśnić na dwa sposoby. Albo drewno pochodzi z centralnej części bardzo starego drzewa, albo ten trudny do identyfikacji drewniany przedmiot został wykonany z recyklingu. W Egipcie zawsze brakowało drewna i ponowne przetwarzanie go było powszechną praktyką. Niestety ze względu na kiepski stan drewnianego przedmiotu, nie da się dziś ustalić, czym dokładnie był oraz jakie znaki znajdowały się na jego powierzchni.

Zagadka o skradzionym skarbie z Wawelu przez Prusaków dekadami nurtowała Austriaków i krakowian. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wszystko dlatego, że w 1794 r. w Berlinie padł rozkaz, by odnaleźć miejsce przechowywania skarbów koronnych, które przez stulecia należały do polskich monarchów. Najpierw armia Prus natknęła się na złote ozdoby i rzeczy chowane przez Stanisława Augusta Poniatowskiego i dopiero potem weszła do skarbca. Po roku okupacji miasta okazało się, że do Krakowa wkrótce wejdą Austriacy w ramach traktatu rozbiorowego Rosji, Prus i Austrii. Wtedy zadecydowano, aby pod osłoną nocy zabrać łupy do Berlina. O tym, gdzie mogą się dokładnie znajdować powstawały legendy. Dopiero po dłuższym czasie potwierdzono, że w 1811 r. Fryderyk Wilhelm III przetopił polskie korony, berła i jabłka królewskie. Natomiast z pozyskanego srebra i złota wybito pruskie monety, a kamienie szlachetne sprzedano. Ze wszystkich skarbów odnaleziono jedynie miecz koronacyjny i kopia włóczni, którą Bolesław Chrobry otrzymał od cesarza Ottona w 1000 r.

Groby na Wawelu kojarzone są głównie z podziemnymi kryptami. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Okazuje się, że do schyłku średniowiecza królów chowano pod posadzką świątyni. Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki spoczęli obok głównego ołtarza. Jako pierwszy w osobnej kaplicy spoczął Kazimierz Jagiellończyk. Męskie groby królów od śmierci Łokietka wyróżniały bogato rzeźbione kamienne sarkofagi z baldachimami. Te dzieła sztuki nie zawsze były umieszczane nad ciałem zmarłego. Przykładem jest grób Jana Olbrachta i odkrycie z 2022 r. Groby kobiece były skromne i niemal niewidoczne. Jadwiga Andegaweńska spoczęła w marmurowym sarkofagu dopiero w XX w. Obyczaje zmieniły się w XVI w. wraz ze wzniesieniem słynnej kaplicy Zygmuntowskiej w katedrze. Powstała podziemna krypta, a ciała Jagiellonów i Wazów umieszczano w dwóch trumnach - z drewna, cyny lub miedzi. W XVII w. Stanisław August Poniatowski zadecydował o remoncie prastarej krypty św. Leonarda. Krypty nie były ze sobą połączone. Dopiero w XIX w. przebito ściany między trzema z nich. Podziemne pochówki królewskie stały się wtedy atrakcją turystyczną. W dwudziestoleciu międzywojennym dołączono kolejne dwie komory. Całość zespolono i poszerzono tak umiejętnie, by wszyscy wierzyli, że przed wiekami Wawel mógł się poszczycić prawdziwymi katakumbami.

Ada Mucha nie była komunistką. Była żołnierką Wojska Polskiego, wywiezioną na Sybir w 1940 r. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wyrwała się jednak z tego piekła, wróciła do Warszawy i dalej służyła wojsku. 20 stycznia 1945 r. wraz z innymi kobietami z armii została wezwana do sądu. Żołnierki powołano w charakterze ławniczek w procesie dezertera. Rozprawa trwała 20 minut. Wyrok? Kara śmierci. Ada razem z żołnierkami złożyła jeden podpis i po chwili wyszła. Wojna kończy się kilka miesięcy później, ale ta konkretna sprawa wróciła do niej po 57 latach w 2002 roku. Okazało się, że skazanym w 1945 r. pod pretekstem dezercji był Edward Nowicki, stryj innej żyjącej żołnierki Armii Krajowej. 21-letnia Ada w 1945 r. wzięła więc nieświadomie udział w procesie, który sam w sobie był przestępstwem, skazując polskiego bohatera na śmierć. "Byłam najgłębiej przekonana, że uczestniczę w procesie dezertera" - tłumaczyła po latach nieświadoma swojego czynu żołnierka. To była rzecz, której najbardziej żałowała.

Królowa Jadwiga była osobą bardzo religijną. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. O wielu aspektach życia świętej nie mówi się głośno. Jednym z pomijanych tematów była jej relacja z hierarchią kościelną. Okazuje się, że Jadwiga wolę papieża traktowała z dystansem. Jej ślub z Jagiełłą odbył się w 1386 r. Dla papieża Urbana VI długo nie był to "prawdziwy chrześcijanin". Oberwało się i samej Jadwidze za dotychczasowy konkubinat z poganinem. Głosy niechęci docierały nad Wisłę. Nie dziwi więc dystans królowej. Nastoletnią i religijną Jadwigę otaczali ludzie także o antyklerykalnych poglądach. W końcu królowa nie wytrzymała. W 1389 r. skierowała do papieża list. Nie wiadomo czy go wysłała, ale zachowała się jego kopia robocza. Jeśli dotarł do Rzymu to, jak podaje wielkahistoria.pl, musiał wprawić ojca świętego w osłupienie lub nawet wpędzić we wściekłość. 15-latka zbeształa bowiem Urbana VI. Działania papieskich urzędników określiła jako "nieludzkie i absurdalne". Jadwiga zarzuciła papieżowi także łamanie tradycji, popełnianie "wielkich błędów" i szkodzenie "prestiżowi papiestwa". Nie zachowała się odpowiedź papieża. Nie wiemy czy Urban VI przeczytał ten list i czy chciał odpisać. Niedługo po tym zmarł. Materiał powstał na podstawie książki Kamila Janickiego pt. "Damy Władysława Jagiełły" (Wydawnictwo Literackie 2021).

Władysław Jagiełło długo czekał na pierwszego legalnego potomka, który mógłby po nim objąć tron. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Do tego nad Wisłą roiło się od plotek, z których wynikało, że król ma wiele nieślubnych dzieci. Wizerunek Jagiełły był nadszarpnięty, jednak po długich latach związku z Anną Cylejską, jego druga żona nagle zaszła w ciążę. Początkowo władca twierdził, że kobieta nosi pod sercem bękarta, co zmieszało z błotem dobre imię Anny. Na Wawelu wybuchł skandal i dopiero po pewnym czasie wszystko wróciło do normy, kiedy to w 1408 r. na świat przyszła dziewczynka. Jagiełło nazwał ją Jadwiga Jagiellonka na cześć dawnych piastowskich królowych. Zarazem nosiła ona imię po pierwszej żonie Jagiełły, Jadwidze Andegaweńskiej. Gdy w pewnym momencie król musiał zdecydować, kto stanie na czele kraju, wybrał Jadwigę. W marcu 1413 roku, z okazji piątych urodzin dziewczynki, uczestnicy zjazdu w Jedlni obwołali małą ją swoją panią, zapewniając jej dwór i własnych urzędników. W kolejnych latach nie myślano o jej koronacji, ale rozpoczęły się poszukiwania właściwego męża. Oficjalnie stał się nim Fryderyk II z dynastii Hohenzollerów. Przed koronacją Jadwigi, Jagiełło zapewnił Fryderyka, że przejmie po nim tron, lecz był jeden mały wyjątek. Gdyby na koniec życia Jagiełły urodził się mu syn, wówczas to on odziedziczy po nim miano króla. Później Jadwiga nieoczekiwanie zmarła w wieku 23-lat, a Jagiełło w jesieni życia doczekał się nawet nie jednego, a trzech synów, z których dwaj dożyli dorosłości i zasiedli na tronie.

Gród wawelski w czasach pierwszych Piastów był nie tylko siedzibą władców, ale także gęsto zaludnioną osadą. Cały artykuł przeczytasz na wielkahistoria.pl. Gród za panowania Mieszka I (X w.) musiał już posiadać przynajmniej namiastkę pałacu. Istnieje kilka teorii. Badacze twierdzą, że rezydencja mogła przylegać do rotundy Najświętszej Marii Panny – jednego z pierwszych kamiennych kościołów na wzgórzu. Dopiero po zburzeniu pałacu kościółek miał się stać samodzielnym budynkiem. Wątpliwości budzi jednak m.in. rzeźba terenu. Na wschód od katedry znaleziono ślady kamiennej budowli z XI wieku. To pozostałości po pałacu biskupim lub właśnie pałac książąt i królów. W XX w. pod dziedzińcem odkryto ściany małej konstrukcji zagłębionej w skale z pomieszczeniem o wielkości ok. 25 m/kw. Powszechnie twierdzono, że to mennica lub basen chrzcielny. Jednak to mógł być spichlerz - element części zabudowy pałacowej. Był on fragmentem pałacu lub stał na jego tyłach i był używany nawet po rozbiórce kurii książęcej w XI w.

Współczesna dieta śródziemnomorska jest hitem i ma wielu zwolenników. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Antyczna wersja diety starożytnych Greków może wywoływać dziś częściowe obrzydzenie. Tylko dwa posiłki dziennie, tylko mięso, ryby i warzywa. Oprócz tego miód, chleb, jajka, oliwa z oliwek i wino – to smaczna podstawa codziennej diety sprzed wieków. Nie było cukru, pomarańczy, czekolady, cytryn, innych przypraw, ziemniaków czy pomidorów. Jedyną przyprawą była sól. Największymi przysmakami w starożytnej Grecji były za to ptaki, owoce morza i solone ryby. Brzmi smacznie, ale w rzeczywistości ówczesna żywność mogła wywoływać mdłości. Najwięcej kontrowersji wybudza czarna polewka ze Sparty. To fasola, sól, ocet i świńska noga. Całość wywaru gotowana we krwi. Obrzydzenie może wywoływać również brak higieny i warunki, w których przygotowywano posiłki. Warzyw nie myto, a mięso szybko się psuło i śmierdziało. To jednak nie przeszkadzało w jego obróbce i spożywaniu. Gotowano na ogniu, często pieczono. Używano węgla drzewnego lub dużej ilości suchych gałęzi. Co jeśli chodzi o napoje? Nie było herbaty, kawy, soków. Antyczni Grecy pili głównie rozcieńczone wino.

Pierwotna historia smoka wawelskiego zaczyna się… bez smoka. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Legendę spisał Wincenty zwany Kadłubkiem. Kronikarz opisał historię słynnego króla Kraka. Jego panowaniu zagroziła żarłoczna bestia. "Był w załomach pewnej skały okrutnie srogi potwór, którego niektórzy zwać zwykli całożercą" – pisał Kadłubek. Bestia szybko sterroryzowała Polaków, a króla ośmieszyła. Była bardzo bystra, oczekiwała od ludzi konkretnej liczby bydła. Jeśli bydła zabrakło – całożerca zjadał tyle osób, ile brakło wołów. Król Krak miał już tego dosyć. Synowie Kraka wielokrotnie atakowali bestię, ale bez sukcesów. W końcu królewicze wpadli na pomysł. Zamiast bydląt ustawili skóry wypchane zapaloną siarką. Bestia "zadusiła się od buchających płomieni". Po sukcesie zasadzki, młodszy syn Kraka zabił swojego brata. Wykorzystał okazję, tłumacząc ojcu, że ten zginął w walce z potworem. Dopiero po śmierci Kraka intryga i zbrodnia wyszły na jaw. Z kolei na skale całożercy założono słynne miasto. Według Kadłubka osada pierwotnie miała otrzymać nazwę "Gracchovia" od "imienia Grakcha". Kronikarz podał, że osadę nazywano też Krakowem od krakania kruków, które zleciały się do truchła bestii.

Bona Sforza kochała swoje dzieci, ale tylko te najstarsze. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Zygmunt August był oczkiem w głowie Bony. Królowa w 1527 r. straciła tragicznie drugiego syna - Olbrachta. Dla swoich pozostałych pociech stała się po tym oziębła i obojętna. Bona miała też trzy młodsze córki - Zofię, Annę i Katarzynę. Młode Jagiellonki mieszkały razem. Cała uwaga matki była skupiona na najstarszej córce Izabeli i ukochanym synu Zygmuncie. Z czasem królowa bardziej angażowała się w wychowanie dzieci swoich dwórek, niż własnych córek. Były dla niej balastem. W 1533 r. Bona wyjechała na Litwę, porzucając dziewczynki na Wawelu. Matka długo nie okazywała im zainteresowania. Zainteresowała się nimi dopiero, gdy stały się już młodymi damami. Długo też skazywała je na staropanieństwo. Dlaczego Bona nie kochała córek? Według historyków jedna z przyczyn to rosnące z wiekiem skąpstwo. Utrzymanie trzech panien było kosztowne. Powodem mogła być także trauma po tragicznej stracie syna, która przerodziła się z niechęć do córek. Ostatecznie Bona nie porzuciła niekochanych córek – były jej namiastką rodziny, mimo że nie okazywała im uczuć.

Albański dyktator Enver Hoxha (Hodża) zabiegał o uznanie Stalina. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielkahistoria.pl. Przywódcy odbyli ze sobą łącznie pięć spotkań. W ich trakcie Stalin dzieł się absurdalnymi poradami. Radziecki zbrodniarz, odpowiedzialny za śmierć milionów, doradzał, by Albańczyk nie działał wzorem komunistów. Stalin po II wojnie światowej wykazywał małe zainteresowanie czymkolwiek związanym z Albanią. Na spotkaniach był miły, dla podtrzymania rozmowy pytał o pochodzenie Albańczyków, o kwestie wyznań, krajobrazu, geografii, konflikty z sąsiadami. Były to informacje, które mógł uzyskać w chwilę od swoich urzędników. Władcy najmniejszej wówczas dyktatury w Europie radził, by nie walczyć tak z religią i nie okazywać zbyt mocno wrogości USA i całemu Zachodowi. Stalin miał też sugerować dyktatorowi Albanii, by łagodniej karać przeciwników politycznych – choć sam działał zupełnie odwrotnie. Porady czołowego despoty zaskakiwały. Świadczyły bardziej o tym, jak bardzo obojętna Stalinowi była wtedy Albania.

Pobożny, cnotliwy, wykształcony, poliglota – tak zachwalano Michała Korybuta Wiśniowieckiego. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielkahistoria.pl. Kraj popadł w ruinę. Brakowało silnego lidera. Król, którego wybrano w 1669 r. zupełnie nim nie był. Michał Korybut Wiśniowiecki został wcześniej wychowany na filozofa. Nie był przygotowany do bycia żołnierzem, politykiem, a co dopiero królem. Był stale pod opieką troskliwej matki, sponsorowany i doglądany. Brakowało mu ambicji i siły woli. Okazało się, że jego kandydaturę wysunięto ze względu na bierność i podatność na wpływy. Potężni magnaci woleli mieć "nijakiego króla", a nie takiego, który bardziej umocni monarchię. Pomysł "wyboru z przypadku" jako pierwszy rzucił podkanclerz koronny Andrzej Olszowski. Dostojnik liczył, że zajmie pozycję wszechwładnego pierwszego ministra i szarej eminencji. Osiągnął swój cel.

Rewolucja w higienie i opiece zdrowia – to uratowało miliony dzieci w Polsce ponad 100 lat temu. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielkahistoria.pl. Przedwojenna Polska nie znała powszechnej, darmowej służby zdrowia. Dodatkowo przedślubne dzieci traktowano z pogardą, chcąc się ich pozbyć. Problemem był też brak higieny. W 1930 r. w pierwszym roku życia umierało średnio 143 dzieci na 1000. To 37 razy więcej niż współcześnie. W Warszawie, która miała najlepszą opiekę medyczną, odsetek zgonów niemowląt wynosił aż 11,8 proc. Dla porównania odsetek zgonów niemowląt w Holandii wynosił wtedy 4,1 proc., a w Wiedniu 7,1 proc. Śmiertelności dzieci w Polsce była jedną z najwyższych w Europie. Co czwarty Polak umierał przed 15. rokiem życia. W dwudziestoleciu międzywojennym higiena i służba zdrowia poprawiły się. Dopiero wtedy odsetek zgonów niemowląt spadł.

Wstydliwy czas dla Europy miał miejsce na przełomie XVI i XVII w. Cały artykuł przeczytasz na portalu Wielkahistoria.pl. Wówczas mało kto przejmował się higieną, ponieważ panowało ogólne przekonanie, że częste mycie prowadzi do osłabienia organizmu. Tym samym na Starym Kontynencie nie brakowało chorób. Mieszkańcy Zachodu musieli walczyć z powracającą dżumą, ale nie mieli też żadnych wzorców do naśladowania. Elżbieta I kąpała się raz w tygodniu, a Ludwik XIV często chwalił się, że w swoim życiu kąpał się całe trzy razy. Zamiast kąpieli, twierdzono, że zmiana bielizny pomoże w utrzymaniu czystości. Wszystko dlatego, że miała ona wchłaniać pot i eliminować przykry zapach. W pewnym momencie pałace i wille projektowane były też bez łazienek, jednak w końcu nadszedł czas wielkich zmian. Tak też dopiero w XVIII w. nastąpił przełom w sferze życiowej i zaczęto wówczas bardziej dbać o higienę i schludny wizerunek.