wielka historia

Eliza Orzeszkowa to jedna z najwybitniejszych przedstawicielek pozytywizmu. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Za "Nad Niemnem" Orzeszkowa otarła się nawet o Nagrodę Nobla. Zanim zyskała sławę przypięto jej jednak łatkę skandalistki. To, co robiła nie mieściło się w normach epoki. Orzeszkowa wyszła za mąż zaledwie w wieku 17 lat. Jej mąż był dwukrotnie straszy od niej. Małżeństwo było nieudane. W 1863 r. mąż Orzeszkowej został aresztowany i skazany na zsyłkę na Syberię. Żona nie pojechała za nim, zajęła się planowaniem rozwodu. Pisarka wdała się wtedy w romans z lekarzem, a wkrótce z żonatym adwokatem, co wywołało prawdziwy skandal. Oba związki mocno zaszkodziły pisarce. Takie zachowanie Orzeszkowej w tamtych czasach uznawano za "niegodne". Piętno skandalistki towarzyszyło pisarce już niemal przez całe życie. To wszystko przez rozwód i związek z żonatym mężczyzną. Materiał powstał na podstawie książki "Wielkie Księstwo Litewskie. Podróż po bliskich Kresach" S. Kopra.

Dekalog żony polskiego szlachcica to zbiór zaskakujących porad sprzed 400 lat dedykowany kobietom. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. "Dziesięcioro przykazań mężowskich" Bartłomieja Paprockiego wznawiano w XVI i XVII wieku aż osiem razy. Okazuje się, że każda edycja tego poradnika schodziła jak ciepłe bułeczki. Podstawą pierwszego przykazania była pobożność. "Kobieta bogobojna miała być posłuszna panu, zgodnie z niebiańskim nakazem". Po drugie, żona miała miłować męża, "jak własne ciało", dochowując zawsze w tajemnicy niesnaski małżeńskie. Po trzecie, zakaz słuchania porad od matek lub innych krewnych, a jedynie od męskiej głowy rodziny. Żona ma przyjmować wyłącznie dobre wartości męża. Jeśli ten "zboczył z drogi", jej nie wolno było. Piąte przykazanie to cnota milczenia. Żona miała odzywać się wyłącznie w sytuacji uzasadnionej potrzeby. Kolejne trzy zasady dotyczyły dbania o dom i trzymania się z daleka od tzw. spraw mężczyzn. Dziewiąte przykazanie to skromność ubioru. Stroić się miał szlachcic, a jego żona ubiorem nie powinna obrażać Boga. Ostatnie polecenie dotyczyło tego, by nie doprowadzać mężów do gniewu. Kobieta winna być spokojną. Autor poradnika sprzed 400 lat tak pouczał kobiety, że zabrakło mu na to miejsca. Część treści znalazła się więc w posłowiu. Tekst powstał na podstawie książki Kamila Janickiego "Warcholstwo. Prawdziwa historia polskiej szlachty".

Badacze nie są zgodni co do tego, kiedy do piramidy w Gizie pierwszy raz wdarli się intruzi. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. O wizycie starożytnych rabusiów krążą tylko domysły. Otwór, którym dziś wchodzi się do piramidy, miał zostać wykuty dopiero w średniowieczu. Prawdopodobnie pierwszą ekspedycję zrealizowano po roku 800, za rządów kalifa Bagdadu Al-Mamuna. Możliwe jednak, że tunel był już obecny w epoce faraonów, a słudzy kalifa tylko oczyścili go i poszerzyli. O projekcie Al-Mamuna krąży wiele opowieści, o dyskusyjnym charakterze. Miały jednak powracające motywy. Przede wszystkim Al-Mamun nie odnalazł w piramidzie skarbów. Komory króla i królowej były pozbawione kosztowności. Jako władca oświecony myślał raczej o zdobyciu sekretów dawnej nauki, niż o srebrze i złocie. Plotki głosiły także o mumiach w komorze królowej. Zostały wyniesione albo istnienie ich zmyślone. Wbrew powszechnym wyobrażeniom w żadnej piramidzie ze Starego Państwa nie odnaleziono nigdy mumii faraona. Baśnie krążyły też o następcach Al-Mamuna. Powstał wtedy mit o niezwykłym kubku z piramidy Cheopsa.

W zdominowanym przez mężczyzn świecie nauki Maria Skłodowska-Curie stała się ewenementem. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Gdy jednak wyszło na jaw, że związała się z żonatym mężczyzną wybuch skandal, o którym mówiła cała Francja. Dążono nawet do deportacji Polki, która po śmierci Pierre’a Curie wdała się w romans. Wcześniej przez cztery lata Maria w samotności, przeżywała żałobę, będąc kompletnie pochłonięta pracą. W pewnym momencie w jej życiu pojawił się Paul Langevin. Uczeń Pierre’a i przyjaciel rodziny Curie. Żalił się Marii, że jego żona dopuszcza się aktów przemocy, a ich miłość już dawno przeminęła. W 1911 roku między Marią a Paulem wybuchł płomienny romans. Paul obiecywał rozstać się z żoną, nawet wyprowadził się z domu, ale nie podobało się to pani Langevin. Ta groziła Polce śmiercią i wynajęła detektywa, który wykradł korespondencję kochanków. Wówczas o skandalu mówiła cała Francja, zarzucając Marii rozbicie rodziny. Gazety rozpisywały się o kolejnej emigrantce, szkodzącej narodowi francuskiemu i wzywały do jej deportacji. Rozpętała się nagonka, a wybitna Polka była obrażanie na każdym kroku. Komitet Noblowski myślał nawet o absencji Marii, obawiając się, że obecność laureatki źle wpłynie na prestiż wydarzenia. Skłodowska-Curie oczywiście po Nagrodę Nobla pojechała, lecz skandal odbił się na niej m.in. problemami zdrowotnymi. Po aferze, pozostała jej jedynie praca, której oddała się bez reszty.

Podczas pobytu w uzdrowisku 33-letnia Maria Konopnicka napisała cykl wierszy, który zdecydował o jej dalszych losach. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Pochlebna recenzja Sienkiewicza przyczyniła się do decyzji Marii o zmianie życia. Czas w Szczawnicy spędzała z dwoma amantami, nie mężem. Uskrzydlona miłością napisała cykl W górach. Nie był to debiut poetki. Jej pierwsze wiersze ukazały się w druku jeszcze przed wyjazdem do Szczawnicy. Poetką i jej cyklem zachwycił się Henryk Sienkiewicz. W recenzji z 1876 napisał: "Ta panna lub pani ma prawdziwy talent". Opinia Sienkiewicza stała się dla Konopnickiej stemplem probierczym legitymującym jej twórczość. Związek z Jarosławem umierał śmiercią naturalną. W 1877 postanowiła przeprowadzić się z Gusin do Warszawy.Zabrała ze sobą dzieci i rozpoczęła życie jako poetka. Wykazała się odwagą, narażając na towarzyski ostracyzm. Maria nie wystąpiła o unieważnienie związku. Formalnie do końca życia pozostała mężatką. Utrzymywała z mężem kontakt i wspomagała go finansowo. Ten jednak do końca życia dokuczał żonie. Koszty utrzymania dzieci spadły na Konopnicką. Zarabiała korepetycjami i pisaniem. Kariera poetki nie należała do łatwych, zwłaszcza dla kobiet. W pozytywizmie poezja była pogardzanym gatunkiem.

W 1386 r. Jagiełło został koronowany na Wawelu na króla Polski. Całe swoje rządy unikał Wawelu jak ognia. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. U schyłku średniowiecza krakowskie wzgórze nie było centrum władzy i najważniejszym punktem w kraju. Jagiełło nie cierpiał Wawelu, ale także nie odpowiadało mu położenie samego Krakowa – daleko od Litwy. Z kolei kolejny król, Władysław Warneńczyk, szybko wyjechał na Węgry. Wówczas komnaty na Wawelu także świeciły pustkami. Kazimierz Jagiellończyk również po ojcu odziedziczył awersję do królewskiego i stołecznego wzgórza. W trakcie niemal półwiecznych rządów na Wawelu spędził tylko 2000 dni. To tylko 12 proc. całego czasu. Na skutek tej niechęci w XV w. gmachy zamkowe nie były remontowane i przebudowywane. W 1455 roku w Krakowie wybuchł pożar, który strawił ponad 100 domów. Sam Wawel mocno nie ucierpiał, ale i tak niszczał od lat. O pracach na zamku donoszą rachunki z roku 1461. Król nie miał pieniędzy i woli, by wszystko reperować. W chwili śmierci Kazimierza Jagiellończyka zdawano sobie sprawę z opłakanego stanu naczelnej rezydencji. Justus Decjusz, Niemiec na polskim Dworze, pisał, że zamek wawelski "był wszędzie tak silnie zniszczony, że był niegodny miana siedziby monarszej".

W 1909 r. ludźmi wstrząsnęła informacja, że trzej paulini zbrukali klasztor na Jasnej Górze. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Jak podaje serwis, duchowni okradli obraz Matki Boskiej z kosztowności i wotów. Szybko ustalono sprawców. Lista grzechów zakonników okazała się być dłuższa, a ponury epizod zaczął wychodzić na jaw. Wśród popełnionych na Jasnej Górze grzechów znalazły się także oszustwo, przekupstwo, fałszerstwo, a nawet morderstwo dokonane za murami sanktuarium. Najpierw zniknęły dwie korony, sukienka z perłami i dary od wiernych – złote zegarki, pierścionki, bransoletki i krzyże. Media i śledczy ustalili, że sprawcy musieli doskonale znać klasztor. W 1910 r. odbyła się ponowna koronacja obrazu. Niedługo po tym w rzece we wsi Zawady pod Częstochową wyłowiono sofę z ciałem mężczyzny. Ofiara zginęła od uderzeń siekierą, na ciele zamordowanego ujawniono także ślady po uduszeniu. W wyniku śledztwa okazało się, że zapakowaną w matę sofę przewoził z dorożkarzem po zakupie paulin Damazy Macoch. Sofę zatopiono w Warcie. Zakonnik poprosił, by dorożkarz milczał o tym nietypowym zleceniu i incydencie "dla dobra wiary chrześcijańskiej". Ofiarą ukrytą we wnętrzu sofy był Wincenty Macoch, brat stryjeczny ojca Damazego. Zakonnik uciekł z klasztornym służącym, ale szybko obaj zostali pojmani w Krakowie. W toku śledztwa okazało się, że Damazy korespondował z wdową po ofierze – Heleną Krzyżanowską. Policja połączyła wątki i również złapała ukrywającą się kobietę. Zeznania zatrzymanych pozwoliły policji na ujawnienie prawdy i rozwiązanie mrocznej zagadki z Jasnej Góry.

Wczesne relacje Piastów z wikingami są owiane tajemnicą. W połowie X w. zawarto przymierze z Duńczykami. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Pakt wpłynął na losy Słowian mieszkających na zachód od Odry. Germańskie plemiona dążyły do podporządkowania sobie żyjących tu licznych plemion słowiańskich. Podbój słowiańskiego Połabia hamowała niechęć rycerstwa saskiego do ekspansji na wschód na rzecz króla. Z kolei Polan i wikingów duńskich łączyły więzy wspólnych walk, małżeństw i zdobyczy wojennych. Wikingowie łupili klasztory, kościoły i miasta w Saksonii, biorąc ludność Saksonii i Połabia jako niewolników. Polanie pozwalali na to i sami również łupili ludność Połabia, rozszerzając swoje terytoria Pomorza Zachodniego. O zazębianiu się interesów między Duńczykami i Polakami świadczą dwie istotne dla obu państw daty. W 965 r. Dania przyjmuje oficjalnie chrześcijaństwo, a niecały rok później Mieszko I robi to dla państwa Polan. W 972 r. Mieszko I wygrywa z Niemcami pod Cedynią, a niecały rok później król Danii i Norwegii Harald Sinozęby najeżdża Saksonię. Dopóki sekretny pakt Polan z Duńczykami trwał, Niemcy nie mieli szans na zagarnięcie Połabia.

Po rozstaniu z mężem oraz przeprowadzce do Warszawy w 1876 r. Maria Konopnicka została z szóstką dzieci. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Dorosła z czasem gromadka sprawiała poetce tak duże problemy, że ta chciała uciec za granicę przed jedną z córek. Jak podaje serwis wielkahistoria.pl, to Helena przysporzyła Marii Konopnickiej najwięcej zmartwień. Poetka zadbała, by zachowało się jak najmniej informacji o średniej córce. Konopnicka pozbyła się córki z domu, gdy ta zaszła w ciążę ok. 1887 roku. Z czasem córka poetki zaczęła zdradzać objawy zaburzeń umysłowych. Doszło do licznych kradzieży i aresztowania. Matka jej nie pomogła, a Helena w ramach zemsty zażyła strychninę, pozorując otrucie. Wybuchł skandal. Ruszył proces Heleny, którego kwestię stanowiło jej ubezwłasnowolnienie. W 1890 r. uznano ją za niepoczytalną. Helena trafiła do zakładu psychiatrycznego w Drewnicy. Losy jej i dziecka są nieznane. Poetka uciekła z kolei przed problemami za granicę. Ostatni raz wspomniała o Helenie w liście w 1903 roku.

Wnętrze piramidy Cheopsa nie zostało nigdy w pełni przebadane. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wiadomo, że w słynnej budowli sprzed ok. 4500 lat umieszczono trzy komory. Jedna z nich nosi nazwę Komory Królowej, co jest błędne – podaje serwis wielkahistoria.pl. Dlaczego? Faraon Cheops miał kilka małżonek. Dla królowych faraon wzniósł trzy mniejsze piramidy, a wielką – wyłącznie dla siebie. Pozostałe dwie komory to Komora Króla oraz Podziemna Komora, która ciągnie się pod piramidą na głębokości 27 m. Po co wybudowano Komorę Królowej? Niemiecki egiptolog Ludwig Borchardt twierdził, że to efekt dwukrotnej zmiany planów pracy. Komora Królowej ma kształt bliski kwadratu (5,7 m długości, 5,2 m szerokości). Swoją teorię o niej opisał w książce Mark Lehner. Według niego to zapieczętowane pomieszczenie, do którego trafić miała ka - jedna z dusz faraona. Prawdopodobnie służyła do tego figura umieszczona w niszy. Została ona jednak skradziona przez rabusiów. Ten zaginiony i bezcenny skarb mógłby rzucić nowe światło m.in. na praktyki pogrzebowe sprzed 4500 lat i pozwolić lepiej poznać funkcjonowanie piramid.

W 1798 r. po trzecim rozbiorze Polski władze austriackie podjęły decyzję ws. Wawelu. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Pałac i wzgórze zamkowe trafiły w ręce armii. Gen. Johann Chasteler chciał przerobienia Wawelu na koszary. Chodziło mu o "złamanie patriotycznych nadziei". Przylegający do terenu kościół miał być zwykłą świątynią garnizonową. Austriacki generał chciał, by królewskie groby trafiły do barokowej świątyni Piotra i Pawła przy ulicy Grodzkiej. Władze zaproponowały kapitule katedralnej 1,5 mln złotych reńskich za zorganizowanie przenosin. Kwota ta była 11 razy wyższa od kosztu przebudowy całego wzgórza do funkcji koszar. Oferta miała spodobać się kanonikowi Sebastianowi Sierakowskiemu, który nalegał na przyjęcie propozycji Austriaków. Finalnie miała ona wzbudzić "ogólną niechęć" pozostałych kanoników, dlatego i ks. Skierakowski wycofał się z jej poparcia. Nacisków ze strony austriackich władz miało być jednak więcej. Postawa kapituły opóźniła rozwiązania siłowe. Dlaczego tej sprawy nie rozwiązano? Ponieważ zanim pierwsza okupacja austriacka dobiegła końca, wzgórze wawelskie na krótko znalazło się pod kontrolą Napoleona Bonaparte.

Młody Stefan Żeromski był miernym uczniem. Trzykrotnie powtarzał klasę i nie zdał matury. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Żeromski urodził się w roku upadku powstania styczniowego i wzmożonej rusyfikacji w zaborze rosyjskim. Do szkoły chodził w Psarach koło Bodzentyna, a dalej do Męskiego Gimnazjum Filologicznego w Kielcach. Jego nauczycielami byli albo Rosjanie, albo zrusyfikowani Polacy. Żeromski miał wtedy duże problemy z nauką. Jak kłamliwie pisano, Żeromski nie zdał egzaminów wskutek nakazu Aleksandra Apuchtina, by "ścinać" abiturientów. Powodem miała być także choroba, o której szczegółach nie wspomniano. Tymczasem okazuje się, że po egzaminie pisemnym z rosyjskiego Stefan był u pracownicy seksualnej, gdzie nabawił się rzeżączki. Ze względu na silny ból i zażywanie leków przyszły pisarz zrezygnował wtedy z dalszych egzaminów. Młody Żeromski miał wyznać księdzu swoje "grzechy cielesne", a ten łamiąc tajemnicę spowiedzi, rozpowiedział o wszystkim w Kielcach. 7 maja 1886 roku zanotował: "Uciekaj, Stefeczku, z Kielc cnotliwych, albowiem ekskomunika ci grozi".

Sarmackie spotkania były głośne, huczne oraz suto zakrapiane. W tym czasie chłopi harowali. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wyznacznikiem klasy gospodarza było samo zastawienie stołu. Podstawę w dawnej Polsce stanowił chociażby obrus. Gości sadzano według starszeństwa oraz rangi. Goście nie zdejmowali nakryć głowy na wejściu i przy stole. Odruch "czapkowania" uchodził za chłopski. Unoszenie ręki ku czołu kończyło się brakiem równego traktowania. Każdy pił z kielicha do toastu, który przekazywano z rąk do rąk. Ostatni rozbijał naczynie o ziemię, swoje ciało lub strzelał do niego. Ta praktyka szokowała obcokrajowców. Była dla nich pokazem zupełnie zbędnej rozrzutności polskiej szlachty. Szlachecka biesiada obejmowała aż 8-10 dań. Trwała do późnej nocy. Według zwyczaju gości nie wolno było wypraszać. Obowiązkiem gospodarza było natarczywie zmuszać gości do jedzenia i picia bez umiaru. Jeśli tego zabrakło, goście jedli skromnie.

W XIX wieku wewnątrz piramidy Cheopsa odkryto prowizoryczne napisy. Nie były to jedyne inskrypcje. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Kilkaset lat wcześniej także na zewnętrznych ścianach Wielkiej Piramidy widniało o wiele więcej znaków i symboli. Przez wieki uważano, że piramidy w Gizie nie posiadały zewnętrznych napisów. Przeczą temu jednak relacje. W XIII w. historyk Abd al-Latif napisał, że piramidy w Gizie są pokryte bardzo licznymi znakami. Ich stan był wówczas niemal idealny. Do zniszczeń doprowadziły dopiero kataklizmy i lokalni mieszkańcy. Można przyjąć, że na piramidach w Gizie faktycznie znajdowały się napisy. Dotyczyły one kultu Cheopsa. Napisy na zewnątrz były głównie imionami pielgrzymów i ich wrażeniami na widok Wielkiej Piramidy. Jak podaje wielkahistoria.pl. należy sądzić, że badacz al-Latif zauważył na piramidzie właśnie takie gryzmoły pielgrzymów, jednak wykonane różnymi technikami. Zapisane w językach egipskim i greckim były niezrozumiałe dla wielu ówczesnych badaczy. Jednak ślad po zapisanych blokach zaginął. Z czasem zewnętrzna część bloków Wielkiej Piramidy po prostu przepadła.

Paweł II zasłynął opinią najbogatszego papieża w historii Kościoła. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Zasiadł na tronie Piotrowym w 1464 roku, choć jako dziecko raczej widział siebie zajmującego się handlem. Karierę duchowną rozwinął dzięki wsparciu wpływowych krewnych. Już sama jego rezydencja, Palazzo Venezia, była niezwykle okazała. Od zewnątrz przypominała fortecę, w środku zaś urządzona była w antycznym stylu. Papież posiadał liczne, bardzo wartościowe kolekcje starożytnych medali, monet, posągów czy klejnotów. Ale największe wrażenie robiła ogromna, zajmująca całą komnatę, ptaszarnia. Paweł II miał papugi, które nauczyły się sprytnej sztuczki. Gdy papież przyjmował gości, dawał papugom dyskretny znak, a te zaczynały skrzeczeć: “Nie mówisz prawdy”, by na końcu, gdy rozmówca już bardzo się przeraził dziwnymi głosami, wołały: “Zabierzcie go, bo nie mówi prawdy”. Do zamiłowań duchownego zaliczały się też maskarady, widowiska, karnawał oraz makaron, którym wręcz zachłannie się objadał. Rzymianom, nawet tym najbiedniejszym, organizował pełne przepychu igrzyska i widowiska, z darmowym winem, chlebem i zabawą. Nic dziwnego, że lud kochał Pawła II, który na kartach historii zapisał się w sposób wyjątkowy.

Zachodnie skrzydło Wawelu prawdopodobnie powstało jeszcze w czasach średniowiecznych, jednak w XVI wieku dokonano przebudowy, której skutki mogą dziwić nas jeszcze dziś. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. To właśnie wtedy dobudowano drugie piętro, na pierwszym z kolei zamurowano wszystkie okna od strony dziedzińca. Zamurowane okna mogą wydawać się czymś dziwnym, jednak wtedy miały one na celu ukrycie “zakazanych pokojów”. To za nimi znajdował się fraucymer, czyli żeński dwór królowej. Mieszkało tam na stałe kilkanaście kobiet z dobrych domów, których zadaniem było umilanie czasu królowej Bonie Sforzy, ponadto nabierały one ogłady towarzyskiej. Do ich części mieszkalnej prowadziły Schody Senatorskie, znajdujące się między skrzydłem zachodnim i północnym. Zdaniem prof. S. Mossakowskiego zamurowane okna miały “uchronić fraucymer od niedyskrecji męskiego dworu”. Dzięki temu można było uniknąć nieprzystojnych kontaktów, w tym nawet przypadkowych spojrzeń. W skład damskiego fraucymeru wchodziły między innymi dwie sypialnie, a także toaleta i obszerna jadalnia, służąca również za pokój do zabaw i przyjmowania gości. Jedna z sypialni, większa, była przeznaczona dla panien z bardziej znaczących domów. Świadczyć o tym mogą choćby trzy dodatkowe okna, z których można było obserwować okolice Katedry. Te nie zostały zamurowane. Choć może się wydawać, że panny miały do dyspozycji ogromną przestrzeń mieszkalną, bo wynoszącą około 260 metrów kwadratowych, to warto zwrócić uwagę na to, że ich warunki były raczej bliższe akademikom. Jak podaje wielkahistoria.pl, w każdej sypialni spało około pięciu kobiet, a każda z nich miała do dyspozycji około 20 m kwadratowych powierzchni mieszkalnej.

Temat składania ofiar przez dawnych Słowian jest dość kontrowersyjny. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Z jednej strony zwracają na niego uwagę archeolodzy, pokazując szczątki w nietypowych miejscach albo z obciętymi głowami czy skrępowanymi kończynami. Z drugiej strony pojawiają się wzmianki piśmiennicze. Dziś wiadomo o dwóch takich źródłach: Nestor w “Powieści minionych lat” na Rusi oraz Thietmar na Połabiu. Czy faktycznie takie rytuały religijne mogły mieć miejsce? Wiele przemawia za tym, że to jednak fikcja. Nietypowe miejsca szczątków okazują się po prostu pochówkami. Należy też pamiętać, że w dawnych czasach praktykowano karę śmierci, tortury czy zabiegi antywampiryczne. Co w takim razie ze wzmiankami literackimi? Tu warto zaznaczyć, że niewiele rozstrzyga brak wzmianek o tym rytuale w pismach z XII czy XIII wieku, opisujących obrzędy religijne Słowian. Te najokrutniejsze zwyczaje szybko zaniknęły. Z kolei znane dziś opisy składania ofiar z ludzi, występujące w “Powieści minionych lat” czy u Thietmara, to prawdopodobnie zabiegi literackie lub opisy okrutnie wymierzonej kary śmierci.

W 1878 r. Waynman Dixon dokonał ciekawego odkrycia w Wielkiej Piramidzie w Gizie. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. W komorze królowej znalazł tajemniczy szyb wentylacyjny, a w nim trzy przedmioty: miedziany rozdwojony hak, piłeczkę z dolerytu oraz fragment cedrowego drewna. Hak i piłkę można oglądać dziś w Muzeum Brytyjskim w Londynie, drewienko zaś zaginęło dawno temu. Pojawiły się w związku z tym teorie spiskowe. Ich zwolennicy twierdzą, że na podstawie analizy drewna można określić wiek piramidy. Wówczas mogłoby okazać się, że egiptolodzy nie mówią nam całej prawdy. Druga z teorii głosiła, że przedmiot ten, pozbawiony wartości kolekcjonerskiej, po prostu zgubił się. Przełom nastąpił w 2020 r., gdy przypadkowo odnaleziono drewienko w pudełku po cygarach w muzeum Uniwersytetu w Aberdeen w Szkocji. Okazało się, że przeleżał tak około 70 lat. Trafił tam przypadkiem, po śmierci Jamesa Granta – znajomego Dixona. On również był obecny podczas badania piramidy w 1878 r. i to do niego trafił wówczas kawałek drewna. Nie wiadomo tylko, dlaczego znalazł się on w szwedzkim muzeum w “kolekcji azjatyckiej”. Wreszcie wykonano potrzebne badania. Okazało się, że drewno jest starsze od Wielkiej Piramidy o około 500 lat. Skąd ta rozbieżność? Okazuje się, że można to wyjaśnić na dwa sposoby. Albo drewno pochodzi z centralnej części bardzo starego drzewa, albo ten trudny do identyfikacji drewniany przedmiot został wykonany z recyklingu. W Egipcie zawsze brakowało drewna i ponowne przetwarzanie go było powszechną praktyką. Niestety ze względu na kiepski stan drewnianego przedmiotu, nie da się dziś ustalić, czym dokładnie był oraz jakie znaki znajdowały się na jego powierzchni.

Zagadka o skradzionym skarbie z Wawelu przez Prusaków dekadami nurtowała Austriaków i krakowian. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Wszystko dlatego, że w 1794 r. w Berlinie padł rozkaz, by odnaleźć miejsce przechowywania skarbów koronnych, które przez stulecia należały do polskich monarchów. Najpierw armia Prus natknęła się na złote ozdoby i rzeczy chowane przez Stanisława Augusta Poniatowskiego i dopiero potem weszła do skarbca. Po roku okupacji miasta okazało się, że do Krakowa wkrótce wejdą Austriacy w ramach traktatu rozbiorowego Rosji, Prus i Austrii. Wtedy zadecydowano, aby pod osłoną nocy zabrać łupy do Berlina. O tym, gdzie mogą się dokładnie znajdować powstawały legendy. Dopiero po dłuższym czasie potwierdzono, że w 1811 r. Fryderyk Wilhelm III przetopił polskie korony, berła i jabłka królewskie. Natomiast z pozyskanego srebra i złota wybito pruskie monety, a kamienie szlachetne sprzedano. Ze wszystkich skarbów odnaleziono jedynie miecz koronacyjny i kopia włóczni, którą Bolesław Chrobry otrzymał od cesarza Ottona w 1000 r.

Groby na Wawelu kojarzone są głównie z podziemnymi kryptami. Cały artykuł przeczytasz na portalu wielkahistoria.pl. Okazuje się, że do schyłku średniowiecza królów chowano pod posadzką świątyni. Władysław Łokietek i Kazimierz Wielki spoczęli obok głównego ołtarza. Jako pierwszy w osobnej kaplicy spoczął Kazimierz Jagiellończyk. Męskie groby królów od śmierci Łokietka wyróżniały bogato rzeźbione kamienne sarkofagi z baldachimami. Te dzieła sztuki nie zawsze były umieszczane nad ciałem zmarłego. Przykładem jest grób Jana Olbrachta i odkrycie z 2022 r. Groby kobiece były skromne i niemal niewidoczne. Jadwiga Andegaweńska spoczęła w marmurowym sarkofagu dopiero w XX w. Obyczaje zmieniły się w XVI w. wraz ze wzniesieniem słynnej kaplicy Zygmuntowskiej w katedrze. Powstała podziemna krypta, a ciała Jagiellonów i Wazów umieszczano w dwóch trumnach - z drewna, cyny lub miedzi. W XVII w. Stanisław August Poniatowski zadecydował o remoncie prastarej krypty św. Leonarda. Krypty nie były ze sobą połączone. Dopiero w XIX w. przebito ściany między trzema z nich. Podziemne pochówki królewskie stały się wtedy atrakcją turystyczną. W dwudziestoleciu międzywojennym dołączono kolejne dwie komory. Całość zespolono i poszerzono tak umiejętnie, by wszyscy wierzyli, że przed wiekami Wawel mógł się poszczycić prawdziwymi katakumbami.