Prymas Polski abp Józef Kowalczyk złożył rezygnację z urzędu ordynariusza gnieźnieńskiego

Zgodnie z kodeksem prawa kanonicznego osiągniecie wieku 75 lat zobowiązuje biskupa do złożenia na ręce papieża rezygnacji z urzędu ordynariusza diecezji.

Abp Kowalczyk decyzją papieża Benedykta XVI nowym metropolitą gnieźnieńskim i prymasem Polski został w maju 2010 r. Zastąpił na tym stanowisku abp. Henryka Muszyńskiego, który odszedł na emeryturę.

Zgodnie z decyzją Benedykta XVI, każdy nowo mianowany arcybiskup gnieźnieński z urzędu będzie prymasem Polski. O powrocie tytułu prymasa do Gniezna Benedykt XVI zdecydował w 2006 r.

Abp Józef Kowalczyk urodził się 28 sierpnia 1938 r. w Jadownikach Mokrych w diecezji tarnowskiej, w rodzinie rolniczej.

Po maturze studiował w Wyższym Seminarium Duchownym "Hosianum" w Olsztynie; następnie ukończył studia z zakresu prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Studia kontynuował na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie w 1968 r. uzyskał tytuł doktora. Ukończył też trzyletni kurs Świętej Roty Rzymskiej, uzyskując dyplom adwokata rotalnego obrońcy węzła małżeńskiego oraz dyplom archiwisty w Tajnym Archiwum Watykańskim.

Święcenia kapłańskie otrzymał 14 stycznia 1962 r. w Olsztynie z rąk biskupa Józefa Drzazgi. Był współpracownikiem Generalnego Sekretariatu Synodu Biskupów, pracownikiem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Był też organizatorem i kierownikiem Sekcji Polskiej Sekretariatu Stanu przy Stolicy Apostolskiej.

Nominację biskupią otrzymał 26 sierpnia 1989 r., a sakrę biskupią 20 października tego samego roku w Watykanie z rąk Jana Pawła II. Za dewizę przyjął słowa: "Fiat voluntas Tua", czyli "Bądź wola Twoja". W tym samym roku został mianowany nuncjuszem apostolskim w Polsce.

Abp Kowalczyk, jako nuncjusz apostolski, negocjował tekst umowy konkordatowej i 28 lipca 1993 r. podpisał Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską. Wymiany dokumentów ratyfikacyjnych dokonano w Watykanie 25 marca 1998 r.; konkordat wszedł w życie miesiąc później.

Obecny prymas pełnił urząd nuncjusza apostolskiego przez niemal 21 lat - to najdłuższy staż nuncjusza w jednym kraju. Jako nuncjusz był również dziekanem korpusu dyplomatycznego.

W 2010 r. dotychczasowy nuncjusz apostolski w Polsce został nowym prymasem Polski - na podstawie ogłoszonej w maju decyzji papieża Benedykta XVI. 26 czerwca 2010 r. objął posługę metropolity gnieźnieńskiego i prymasa Polski.

Prymas sprawuje wiele funkcji; jest m. in.: arcybiskupem tytularnym Heraklei, przewodniczącym Komisji ds. publikacji pism i przekładów obcojęzycznych dzieł Karola Wojtyły, członkiem Rady Administracyjnej Watykańskiej Fundacji im. Jana Pawła II.

Abp Kowalczyk otrzymał wiele doktoratów honoris causa, m.in. Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Akademii Rolniczej w Krakowie, KUL. Uhonorowany został też Wielkim Federalnym Krzyżem Zasługi za "zaangażowanie w stosunki niemiecko-polskie", Medalem Milito pro Christo Ordynariatu Polowego oraz Krzyżem Pro Piis Meritis Kawalerów Maltańskich.

Jest autorem licznych publikacji, m.in.: "Na drodze konsekrowanej" (1998), "Służyć słowu" (2000), "Tym, którzy Polskę stanowią" (2003), "Jestem wpisany w Ciebie nadzieją. Świadectwa po śmierci Jana Pawła II" (2006), "Dojrzewanie czasu" (1998), "Otwórzcie serca Chrystusowi, który przychodzi z darem pokoju" (2003), "Świadectwo i służba. Rozmowy o życiu i Kościele" (2008).

W latach 1921-1946 tytuł prymasa Polski przysługiwał arcybiskupom poznańsko-gnieźnieńskim, wówczas istniała unia personalna metropolii gnieźnieńskiej z metropolią poznańską. Od marca 1946 r., kiedy została ustanowiona unia personalna metropolii gnieźnieńskiej z metropolią warszawską, stolicą prymasowską była Warszawa.

Obecnie godność prymasa ma charakter honorowy, bez uprawnień jurysdykcyjnych. Według nowego statutu Konferencji Episkopatu Polski, prymas zachowuje pierwszeństwo wśród biskupów, jest członkiem Rady Stałej KEP (do 80. roku życia) i obok kardynałów kierujących diecezjami jest jedynym niewybieralnym członkiem tego gremium.