Prezydent zaskarżył poprawki w ordynacji do PE

W uzasadnieniu wniosku prezydent zwrócił uwagę, że eurowybory odbędą się w krajach UE w dniach 4-7 czerwca br. Jednocześnie - zgodnie z obowiązującą ordynacją wyborczą do Parlamentu Europejskiego - wybory te zarządza prezydent w drodze postanowienia, nie później niż na 90 dni przed dniem wyborów, czyli najpóźniej 9 marca.

"Wyłom w powszechnej zasadzie prawa wyborczego"

Przy 14-dniowym vacatio legis noweli oznaczałoby to konieczność jej opublikowania w Dzienniku Ustaw nie później niż 22 lutego br. - czytamy we wniosku. Tymczasem - podkreślono w uzasadnieniu - zakwestionowana nowela została przekazana prezydentowi 18 lutego, a konstytucyjny - 21-dniowy - termin jej podpisania upływa 12 marca.

"Przyjętego sposobu tworzenia prawa wyborczego do Parlamentu Europejskiego w sytuacji, gdy wiąże się on z dokonaniem istotnych zmian, takich jak wprowadzenie głosowania, w ciągu dwóch dni, wprowadzenie możliwości głosowania przez pełnomocnika nie mogę zaakceptować" - napisał Lech Kaczyński w uzasadnieniu.

"Uwzględniając fakt, że termin przeprowadzenia wyborów do Parlamentu Europejskiego był powszechnie znany już w 2008 roku, obowiązkiem prawodawcy było takie dokonanie zmian, aby zostały ogłoszone w Dzienniku Ustaw co najmniej kilka miesięcy przed podjęciem czynności wyborczych" - czytamy w uzasadnieniu wniosku do TK.

Lech Kaczyński w uzasadnieniu wniosku podkreślił, że Trybunał w swoim orzecznictwie wskazał, że istotne zmiany w prawie wyborczym powinny być uchwalane co najmniej 6 miesięcy przed wyborami. "Zdecydowanie krytycznie należy ocenić zmiany prawa wyborczego na krótko przed wyborami" - napisał Lech Kaczyński w uzasadnieniu wniosku. Za znaczącą zmianę prawa wyborczego prezydent uznał m.in. wprowadzenie możliwości głosowania przez pełnomocnika. Ocenił to jako "wyłom w powszechnej zasadzie prawa wyborczego", jaką jest głosowanie osobiste.

Prezydent podkreślił też we wniosku, że gdyby nowela weszła w życie w obecnym kształcie, cisza wyborcza rozpoczynałaby się o północy z piątku na sobotę, a więc bezpośrednio przed pierwszym dniem dwudniowego głosowania (na kilka godzin przed otwarciem lokali wyborczych). Tymczasem - wskazuje Lech Kaczyński - zasadą polskiego prawa wyborczego jest, że dzień głosowania poprzedza 24- godzinna cisza wyborcza. Brak dostosowania ciszy wyborczej do głosowania dwudniowego - twierdzi prezydent - jest "pominięciem legislacyjnym", które może stanowić podstawę rozstrzygnięcia o niezgodności z konstytucją.

Marszałek sejmu: to nie jest dobra wiadomość

- To nie jest dobra wiadomość - tak skomentował decyzję prezydenta marszałek Bronisław Komorowski. Jak podkreślił, oznacza to m.in., że osoby chore i niedołężne zostaną w sposób skuteczny pozbawione możliwości głosowania.

Marszałek ocenił, że prezydent mógł podpisać ustawę, która dawała możliwość głosowania przez pełnomocników. - Mógł podpisać tę ustawę, w której jest także przewidziane dwudniowe głosowanie. Byłoby to działanie frekwencyjne, zachęcające większą liczbę ludzi do oddania głosu w czasie wyborów. Nie skorzystał z tej możliwości - stwierdził Komorowski.

Jak podkreślił, decyzja o skierowaniu noweli ordynacji do PE do Trybunału Konstytucyjnego oznacza, że pójdziemy do wyborów do Parlamentu Europejskiego na podstawie starej ordynacji, a więc jednodniowego głosowania, bez pełnomocników.

Eurowybory będą przeprowadzone według dotychczasowych przepisów

Tymczasem zdaniem Jarosława Zielińskiego (PiS) "Platforma Obywatelska powinna wcześniej przygotować zmiany w prawie wyborczym, bo nie można modyfikować go w okresie krótszym niż pół roku przed wyborami". - Nie powinno się zmieniać prawa wyborczego - i na to są orzeczenia - w okresie krótszym niż pół roku do wyborów i mamy taką sytuację - powiedział Zieliński. Jak dodał, dziwi się, że PO, która rządzi od 15 miesięcy, nie potrafiła przygotować zmian w ordynacji wyborczej do PE wcześniej.

Poseł PiS zaznaczył, że po skierowaniu ustawy do Trybunału czerwcowe eurowybory będą przeprowadzane według dotychczasowych przepisów, natomiast mimo wszystko zmniejszona będzie liczba polskich europosłów z 54 do 50 (ma to związek z wejściem Rumunii i Bułgarii do UE).

Jednak w obecnej euroordynacji jest zapis, że Polska wybiera 54 deputowanych do PE, zmieniono to w noweli. - Cały ten galimatias, jak to precyzyjnie prawnie rozwiązać, to jest odpowiedzialność rządu i PO - oświadczył polityk PiS. Zieliński zaznaczył, że wprowadzenie dwudniowego głosowania, co zakładała nowela, rodzi dodatkowe koszty. Przyznał, że takie rozwiązanie może zwiększać frekwencję, ale - zaznaczył - nie można przewidzieć, o ile ta frekwencja byłaby zwiększona.

Według wiceszefa klubu PO Waldy Dzikowskiego, Sejm nie zmienił zasad gry nowelizując ordynację wyborczą do europarlamentu. Polityk ocenił, że prezydent Lech Kaczyński skarżąc nowelę do Trybunału Konstytucyjnego powiedział niepełnosprawnym "zostańcie w domu". - Nie zmieniamy zasad gry - powiedział Dzikowski, który uważa, że prezydent "szuka każdego sposobu, by zmiany umożliwiające głosowanie niepełnosprawnym nie weszły w życie".

- Sposób liczenia głosów będzie przecież taki sam. Dwudniowe wybory podniosłyby frekwencję, a tym samym wzmocniłyby społeczny mandat wybranych europosłów. Przecież to, jak Kowalski zagłosuje w sobotę nie ma żadnego związku z tym, jak Wiśniewski zagłosuje w niedzielę - uznał wiceszef klubu PO.

Prezydent reprezentuje interes PiS

W opinii Witolda Gintowt-Dziewałtowskiego (Lewica), decyzja Lecha Kaczyńskiego świadczy o tym, że prezydent reprezentuje interes Prawa i Sprawiedliwości. - Pan prezydent tutaj reprezentuje interes PiS, wykonuje w pewnym sensie dyspozycje partyjne, nie ma co ukrywać - ocenił Gintowt-Dziewałtowski. Według Gintowta-Dziewałtowskiego, należy zwrócić uwagę, jakie zastrzeżenia wnosił klub PiS podczas debaty nad zmianami w ordynacji do PE. - Po pierwsze, że dwudniowe głosowanie, po drugie - pełnomocnicy - zaznaczył poseł Lewicy.

Również szef klubu Lewicy Wojciech Olejniczak negatywnie ocenił decyzję prezydenta o skierowaniu do TK nowelizacji ordynacji do Parlamentu Europejskiego. Jak podkreślił, prezydent kierując ustawę do Trybunału uniemożliwił zastosowanie przepisów w niej zawartych w wyborach do Parlamentu Europejskiego. - Nie ulega wątpliwości, że intencją prezydenta było to, żeby przepisy nie mogły być stosowane w najbliższych wyborach do PE - dodał polityk. Zwrócił uwagę, że jego klub przygotował kodeks wyborczy, w którym znalazły się podobne postulaty, jak w zawetowanej noweli.

Zdaniem posła PSL Eugeniusza Kłopotka decyzja prezydenta o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego nowelizacji ordynacji do Parlamentu Europejskiego to konsekwencja dodania do mało znaczącego projektu zapisów, które budzą kontrowersje.

- Tak się kończą historie projektów ustaw bardzo potrzebnych i słusznych, kiedy przy okazji właściwie niekontrowersyjnej, małej nowelizacji, robi się tzw. kontrowersyjne "wrzutki" - powiedział Kłopotek. Polityk zaznaczył, że osoby niepełnosprawne słusznie podnoszą postulat ustanowienia instytucji pełnomocnika, jednak taka zmiana - jego zdaniem - powinna być wprowadzona wcześniej niż kilka miesięcy przed wyborami.

Jego zdaniem to rozwiązanie może budzić wątpliwości konstytucyjne. Przypomniał, że ustawa zasadnicza przewiduje, że wybory muszą być tajne i bezpośrednie, co może nie być zapewnione przy głosowaniu przez pełnomocnika. Jednak - w ocenie Kłopotka - takie rozwiązania, jeśli już, to należałoby wprowadzić do wszystkich ordynacji, nie tylko do tej dotyczącej wyborów do PE. Polityk uważa, że PO, zbyt późno "wzięła się" za opracowanie kodeksu wyborczego, który miał zawierać regulacje dotyczące wszystkich wyborów.

Kłopotek oświadczył, że był przeciwny wprowadzeniu dwudniowego głosowania. Jego zdaniem, zwiększenie frekwencji byłoby dzięki temu niewielkie, a koszty takiego rozwiązania - spore.