Dalajlama XIV kończy 75 lat - złóż życzenia

Obchody z udziałem Dalajlamy XIV odbywają się w głównej świątyni tybetańskiego kompleksu klasztornego w Dharamsali. Składają się na nie przemówienia gratulacyjne tybetańskich władz na uchodźstwie oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych wspierających ruch tybetański. W czasie uroczystości zgromadzeni modlą się także o pomyślność dla dalajlamy. Częścią obchodów jest program artystyczny dedykowany Jubilatowi.

Dalajlama XIV jest najwyższym dostojnikiem religijnym w tradycji buddyzmu tybetańskiego oraz przywódcą narodu tybetańskiego. Od 1959 roku przebywa na emigracji w Indiach. Opuścił wówczas Tybet w obawie przed uwięzieniem przez władze chińskie, które od wielu lat okupują to państwo.

Od XIII wieku dalajlama pełnił w Tybecie rolę nie tylko religijnego, ale także politycznego przywódcy kraju. Nosił tytuł "księcia regenta". Formalnie tytuł "dalajlamy" jako pierwszy otrzymał z rąk jednego z książąt mongolskich, Ałtan-chana, tybetański lama książę-regent Sodnams Dżamczo (1543-88). Od tego czasu aż do chińskiej napaści na Tybet w 1950 roku pierwszy lama - dalajlama - był teokratycznym władcą państwa.

Obecny dalajlama jest czternastą osobą pełniącą ten urząd, którego nazwa pochodzi z języka mongolskiego (dalaj - ocean, niezmierzony).

Tybetańscy wyznawcy lamaizmu - odmiany buddyzmu, powstałej z połączenia tej religii z rdzennymi wierzeniami "bon" - dla których dalajlama jest najwyższym autorytetem religijnym i politycznym, wierzą, że kolejne osoby, noszące ten tytuł to wcielenia pierwszego dalajlamy. Wcieleniem dalajlamy jest zawsze chłopiec urodzony w roku zgonu jego poprzednika.

Obecny XIV dalajlama, urodził się jako Tenzin Giaco (istnieje także pisownia Tenzin Gyatso) w 1935 r. w chłopskiej rodzinie w chińskiej prowincji Qinghai. Był piątym z 16 dzieci w tej rodzinie. Dwa lata później rozpoznano w nim "tulku" - kolejne wcielenie trzynastu poprzednich dalajlamów. Osadzono go na tronie, gdy miał pięć lat. Pobierał nauki monastyczne w tybetańskich uniwersytetach buddyjskich. Władzę polityczną objął jako piętnastolatek w listopadzie 1950 r., w miesiąc po wkroczeniu armii chińskiej i zajęciu przez nią wschodniej części Tybetu. W rok później pod presją armii chińskiej ratyfikował 17-punktowe porozumienie z Chinami.

W 1959 r., po krwawym stłumieniu antychińskiego powstania Tybetańczyków i przejęciu kontroli nad Tybetem przez Chiny, Dalajlama XIV wraz z 80 tysiącami tybetańskich uchodźców wyemigrował do Indii. Od 1960 r. jego siedzibą jest północnoindyjskie miasto Dharamsala w stanie Himaćal Pradeś.

Dalajlama XIV prowadzi tam życie mnicha. Mieszka w niewielkiej rezydencji, wstaje codziennie o 4 rano, medytuje, uczestniczy w pracach rządu, udziela audiencji i buddyjskich nauk, przewodniczy ceremoniom religijnym. Każdy dzień kończy sesją modlitw i medytacji.

Jako religijny przywódca Tybetańczyków nosi imiona Jetsun Jampal Ngawang Lobsang Jishej Tenzing Dżatso Sisunwandżur Tsznupa Getson Mapal Dhepal Songo. Odpowiada to tytułom: Szlachetna Chwała, Potęga Słowa, Czystość Umysłu, Wiedza Absolutna, Ocean Mądrości i Włodarz Praw.

Dalajlama XIV jest autorem licznych książek - publikowanych głównie w języku angielskim. Są to m.in. "Mój kraj i mój naród" (My land and my people), "Dobroć" (Kindness), "Znaczenie istnienia z perspektywy buddyjskiej" (Meaning of life from the Buddhist perspective).

Od 1967 r. dalajlama odwiedził około 50 państw, kilkakrotnie spotykał się m.in. z papieżem Janem Pawłem II. Czterokrotnie odwiedził Polskę: w 1993, 2000, 2008 i 2009 roku.

W 1989 roku tybetański przywódca otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla, przyznaną mu za walkę w obronie tożsamości narodowej Tybetańczyków, poddawanych brutalnym represjom przez administrację chińską.

Dalajlama, znany z pragmatycznego podejścia do rzeczywistości, zabiega o przyznanie jego krajowi faktycznej autonomii w granicach chińskich.

W 1987 r. w Waszyngtonie przedstawił pięciopunktowy plan pokojowego rozwiązania kwestii tybetańskiej - tzw. Buddyjską Kartę Tybetu. Plan ten zakładał faktyczną autonomię tej krainy. Od 1988 roku dalajlama konsekwentnie opowiada się za strategią politycznego kompromisu, zwaną "drogą środka". Diaspora tybetańska udzieliła poparcia takiej koncepcji, mimo coraz silniejszych głosów Tybetańczyków, iż taka strategia nie przyniosła żadnego postępu w kontaktach z Pekinem. Chiny niezmiennie oskarżają dalajlamę o próby oderwania Tybetu od Chin, uznając jego apele o większą autonomię dla Tybetu za zakonspirowaną próbę odzyskania niepodległości.

Dalajlama XIV cieszy się powszechnym szacunkiem na całym świecie, nie tylko jako duchowny, ale również jako mąż stanu. Za posiadanie jego zdjęcia w samym Tybecie grozi więzienie.