Czym będzie zajmował się inżynier XXI w.? Odpowiedziami są nowości w programach studiów

Wiele uczelni, zwłaszcza technicznych dąży do tego, by kształcić inżynierów na miarę XXI w. Ich rolą będzie i jest poszukiwanie odpowiedzi na najróżniejsze wzywania, które stawia zmieniająca się rzeczywistość. W tym kontekście warto spojrzeć np. na ofertę edukacyjną Politechniki Krakowskiej. Uczelnia od niemal 80 lat kształci kadry inżynierskie i od początku swojej historii dba o to, by budować taką strukturę kwalifikacji, jakiej aktualnie potrzebuje rynek pracy. Kandydaci na studia mogą wybierać z ponad 30 kierunków, które tworzone są przy współpracy z przedsiębiorstwami, tak by młodzi inżynierowie wchodzący na rynek pracy posiadali kluczowe kompetencje. Politechnika Krakowska ciągle poszerza swoją ofertę dydaktyczną o takie właśnie studia. Nowościami tegorocznej rekrutacji są biotechnologia przemysłowa, ekotechnologie dla zrównoważonego rozwoju, informatyka materiałowa oraz energetyka jądrowa. Te kierunki to doskonały przykład na to, że tok kształcenia w polskim systemie edukacji musi ciągle ewoluować i dostosowywać się do nowych sytuacji zawodowych.

Przez wiele lat na Wydziale Inżynierii i Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej realizowany był kierunek biotechnologia, jednak by jeszcze lepiej odpowiedzieć na wyzwania współczesnego świata uczelnia przygotowała jego unowocześnioną wersję. Jest ona oparta na bogatych doświadczeniach wydziału, ale jeszcze mocniej skupiona na praktycznych aspektach. Warto podkreślić, że biotechnologia przemysłowa jest interdyscyplinarną dziedziną, która bazuje na naukach przyrodniczych i technicznych, intensywnie się rozwija i jest ukierunkowana na tworzenie rozwiązań, które pozwolą zadbać o lepszą jakość życia przyszłych pokoleń. Wykorzystuje ona systemy biologiczne (enzymy, drobnoustroje, grzyby, algi itd.) w produkcji przemysłowej i ochronie środowiska. To właśnie dzięki opracowanym w ten sposób technologiom można zastąpić rozwiązania oparte w dużym stopniu wyłącznie na procesach chemicznych, które często są przestarzałe, nieekologiczne i nieopłacalne ekonomicznie.

W ostatnich latach wiele mówi się o rozwoju nowych technologii, które będą przyjazne dla środowiska. Na rynku jednak wciąż brakuje specjalistów, którzy takie "ekotechnologie" potrafią wdrażać w przemyśle. Jest to wyzwanie, któremu muszą podołać uczelnie techniczne i poprzez edukację dostarczyć na rynek pracy ekspertów posiadających odpowiednie kwalifikacje. W tym celu na Wydziale Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Krakowskiej pojawił się przyszłościowy kierunek ekotechnologie dla zrównoważonego rozwoju. Wykształci on specjalistów przygotowanych do tego, by w sposób kompleksowy łączyć najnowszą wiedzę techniczną z troską o zachowanie zasobów środowiska. Będą oni przygotowani m.in. do opracowywania i stosowania technologii nisko- i bezodpadowych, wykorzystywania bezemisyjnych źródeł energii, wprowadzania innowacyjnych materiałów i technologii do procesów produkcyjnych oraz wdrażania zasad gospodarki cyrkulacyjnej. Rolą takich kierunków studiów jest zaopatrzenie rynku pracy w specjalistów umiejących wykorzystywać nowoczesne narzędzia informatyczne, także te bazujące na sztucznej inteligencji (AI), rozumiejących znaczenie nowych modeli biznesowych (np. start-upów) oraz dysponujących aktualną wiedzą na tematy prawne, społeczne i ekonomiczne związane z nowymi technologiami. Wiele badań wskazuje na to, że wykształcenie inżynierów XXI w. musi być bardzo szerokie i dlatego program kształcenia na tym kierunku będzie interdyscyplinarny. Wiedza techniczna zostanie uzupełniona przedmiotami o profilu prawnym, społecznym i ekonomicznym oraz o charakterze humanistycznym.

Wspomniana wcześniej interdyscyplinarność to cecha także kolejnego nowoutworzonego na Politechnice Krakowskiej kierunku studiów. Mowa o informatyce materiałowej, która jest nowym obszarem badań i stanowi połączenie wiedzy o budowie materiałów z zaawansowanymi narzędziami informatycznymi do analizy danych. To dzięki informatyce materiałowej można w zagadnieniach modelowania i projektowania materiałów optymalnie wykorzystać techniki obliczeniowe oraz zwiększyć ich efektywność. Celem tej dyscypliny jest zarówno badanie, jak i projektowanie materiałów o pożądanych właściwościach, wykorzystywanych w tak różnych dziedzinach jak elektronika, budownictwo czy medycyna. Kierunek ten jest interdyscyplinarny, bowiem łączy elementy informatyki, fizyki, chemii i materiałoznawstwa. Program studiów oferowanych przez Politechnikę Krakowską na kierunku informatyka materiałowa jest wszechstronny i nowoczesny. Absolwenci opanują metody numeryczne i obliczeniowe oraz umiejętność implementacji algorytmów w językach C++ i Python. Będą umieli badać zachowania materiałów w różnych warunkach przy pomocy symulacji komputerowych, poznają podstawy specjalistycznych zagadnień z zakresu technologii nowoczesnych materiałów, repozytoriów danych materiałowych i metod badania materiałów, a także zostaną przygotowani do analizy dużych zbiorów danych.

Kolejna nowość w ofercie dydaktycznej Politechniki Krakowskiej, która pojawi się roku akademickim 2024/2025 dotyczy studiów magisterskich. Zimą 2025 r. rozpocznie się nabór na kierunek energetyka jądrowa (do tej pory uczelnia miała w swojej ofercie specjalność "energetyka jądrowa" na kierunku energetyka, która cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem kandydatów). Kształcenie na tym kierunku Politechnika Krakowska planuje prowadzić we współpracy z Instytutem Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk. W związku z trwającymi w Polsce przygotowaniami do budowy elektrowni jądrowej niezwykle ważną kwestią jest wykształcenie odpowiednich dla tej branży kadr. Sukces zapewnienia ciągłości dostaw bezemisyjnej energii elektrycznej, a także bezpieczeństwo jej pozyskiwania zależy od umiejętności inżynierów, którzy będą zajmować się energetyką jądrową. W związku z tym, w programie kształcenia na nowym kierunku znajdą się też takie zagadnienia jak: nowe bloki jądrowe, systemy bezpieczeństwa jądrowego, technologie chłodzenia, właściwości materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych stosowanych w budowie maszyn, energetyce cieplnej i jądrowej, technologie materiałów i ich trwałości, technologie wspomagające instalacje jądrowe, kwestie cyklu paliwowego, techniki modelowania procesów wymiany ciepła, zjawisk przepływowo-cieplnych, przepływów wielofazowych oraz układów elektroenergetycznych, zagadnienia z zakresu automatyki i sterowania w złożonych systemach oraz instalacjach energetycznych, techniki monitorowania systemów i elementów energetycznych znajdujących się w elektrowniach jądrowych, zagadnienia wpływu pracy elektrowni jądrowych na środowisko, uwarunkowania środowiskowe, ekonomiczne i prawne procesu inwestycyjnego, zasady budowy, modelowania, eksploatacji, projektowania i regulacji parametrów pracy instalacji energetycznych, energoelektrycznych i grzewczych.

Dynamika zmian we współczesnym świecie rodzi potrzebę kształcenia specjalistów z całkiem nowych dziedzin. Dzięki programom studiów muszą być oni wyposażeni w najnowszą wiedzę i praktyczne umiejętności. Tylko dzięki nim będą mogli odpowiedzieć na wyzwania, które przynosi teraźniejszość i przyszłość. Nadal zbyt wiele branż korzysta z rozwiązań, które nie biorą pod uwagę tego, że zasoby dostępne na ziemi nie są niewyczerpywalne. Inżynierów XXI w. powinna cechować troska o świat. Takimi specjalistami będą bez wątpienia absolwenci nowych politechnicznych kierunków. Są one bowiem interdyscyplinarne, a ich programy zakładają wiele godzin praktycznych zajęć. Dodatkowo studenci będą mogli czerpać z doświadczenia, które przez lata zdobyła kadra naukowa Politechniki Krakowskiej. Właśnie trwa rejestracja kandydatów na studia I stopnia. Osoby, które chcą wziąć udział w postępowaniu rekrutacyjnym muszą dokonać rejestracji w elektronicznym systemie. Ważne jest także dokonanie opłaty rekrutacyjnej w terminie oznaczonym w harmonogramie rekrutacji. Warto, by jak najwięcej uczelni starało się poprzez swoją ofertę edukacyjną nadążać za dynamicznie zmieniającym się otoczeniem i kształtować zrównoważoną przyszłość świata.