Polski genetyk: Nobel dla Francuzów w pełni zasłużony
Nobel za odkrycie wirusa HIV dla
francuskich badaczy jest w pełni zasłużony - powiedział prof.
Piotr Stępień z Instytutu Genetyki i Biotechnologii Uniwersytetu
Warszawskiego. Polski naukowiec przypomniał, że historia badań nad HIV nie była
pozbawiona kontrowersji i przez wiele lat toczył się spór o to, kto faktycznie jako pierwszy wyizolował wirus - Francuzi czy Amerykanie.Rozumiem jednak, że swoim
werdyktem Komitet Noblowski jednoznacznie wskazał na Francuzów
jako odkrywców wirusa HIV - dodał genetyk.
Komitet Noblowski ogłosił, że tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny otrzymują odkrywcy wirusa HIV - Francuzka Francoise Barre-Sinoussi i jej rodak Luc Montagnier. Trzecim laureatem został Niemiec Harald zur Hausen za odkrycie wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV)
, powodującego raka szyjki macicy.
Odkrycie wirusa HIV i stwierdzenie, że jest to agent w patologii AIDS, było krokiem milowym w historii medycyny. Miało ogromne implikacje dla opracowania późniejszych terapii, które - choć wciąż nie są kompletne - to jednak pozwalają żyć osobom zakażonym, jak również dla samego procesu wykrywania obecności wirusa w organizmie - powiedział Stępień.
Jak tłumaczył genetyk, początki badań nad wirusem HIV sięgają początku lat 80. XX w., kiedy zauważono, że w amerykańskich szpitalach gwałtownie wzrosła liczba młodych mężczyzn, cierpiących na dziwną chorobę związaną z układem odpornościowym i prowadzącą szybko do śmierci. Rozpoczęto więc intensywne badania w celu sprawdzenia, co jest czynnikiem patogennym.
Były to trudne technicznie badania, tym bardziej Nobel za nie jest uzasadniony. HIV to specyficzny wirus, który namnaża się wyłącznie na komórkach układu odpornościowego, w związku z czym "dojście" do niego było bardzo skomplikowane - wyjaśnił prof. Stępień. Jak dodał, przez pewien czas twierdzono nawet, że AIDS nie jest wywoływany przez wirusa, tylko zupełnie inne czynniki.
Prof. Stępień przypomniał, że w środowisku naukowym przez wiele lat toczył się spór o to, kto rzeczywiście jako pierwszy wyizolował wirus - Montagnier i Barre-Sinoussi z Instytutu Pasteura w Paryżu, czy zespół Roberta Gallo z amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia (NIH). Oba zespoły przez pewien czas współpracowały ze sobą, wymieniając się szalkami zawierającymi preparaty badawcze. Uważa się, że Gallo, który opublikował wyniki swych prac w podobnym co Francuzi czasie, mógł wykorzystać próbki z laboratorium Montagniera, podając siebie jako ich twórcę.
Cała sprawa była wyjątkowo mętna - powiedział Stępień. Tak naprawdę uważano, że wirusa wykryli Francuzi, natomiast niejasny był udział Gallo. Być może także z tego powodu Nagroda Nobla za odkrycie HIV tak długo pozostawała w zawieszeniu - dodał genetyk.
Za datę wyizolowania wirusa HIV uważa się rok 1983. Początkowo określano go mianem LAV (lymphadenopathy associated virus) lub HTLV-III (human T lymphotropic virus type III). W 1986 r. Międzynarodowy Komitet Taksonomii Wirusów wprowadził wspólną nazwę HIV (human immunodeficiency virus, ludzki wirus upośledzenia odporności) w miejsce poprzednio używanych.