Zmień kraj. Idź na wybory!

W Polsce istotny problem stanowi coraz niższa frekwencja wyborcza. W 1989 roku w wyborach parlamentarnych wzięło udział 63% osób uprawnionych do głosowania, a w 2005 roku jedynie 40,5%. Frekwencja w Polsce jest o 20–30 punktów procentowych niższa niż w państwach Europy Zachodniej i krajach naszego regionu. W tym roku we Francji w wyborach prezydenckich głosowało 86% uprawnionych, w Irlandii w wyborach parlamentarnych 63%, a w Niemczech dwa lata temu w wyborach do Bundestagu blisko 78%. W wyborach parlamentarnych na Węgrzech i Łotwie w 2002 roku głosowało ponad 70% wyborców.

Szczególnie niepokojące dla przyszłości demokracji w Polsce jest to, że w wyborach rzadko uczestniczą ludzie młodzi. Osoby poniżej 40. roku życia blisko dwukrotnie rzadziej deklarują, że pójdą na wybory, niż osoby mające powyżej 40 lat.

„Zmień kraj. Idź na wybory” jest kampanią społeczną – kreacje zostały przygotowane bezpłatnie, spoty radiowe i telewizyjne oraz reklamy prasowe i internetowe emitowane są również za darmo. Na stronie www.21pazdziernika.pl można znaleźć informacje na temat tego, jak głosować poza miejscem zamieszkania, a internauci mogą wybierać hasła i projekty najlepiej ich zdaniem zachęcające do udziału w wyborach.

KTO może głosować?

Prawo wybierania posłów i senatorów ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania skończy 18 lat. Nie mogą wziąć udziału w wyborach osoby, które zostały pozbawione praw publicznych orzeczeniem sądu, praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu, a także te, które zostały ubezwłasnowolnione.

Głosowanie w miejscu zameldowania

Jeśli głosujesz w miejscu zameldowania, to wystarczy, że udasz się do właściwego lokalu wyborczego. Informację o tym, gdzie znajduje się Twój lokal wyborczy, znajdziesz w obwieszczeniach umieszczonych na słupach informacyjnych w Twojej okolicy, na klatkach schodowych i w urzędzie gminy. Zwykle jest to ten sam lokal co w poprzednich wyborach.

Głosowanie poza miejscem zameldowania

Jeśli głosujesz poza miejscem zameldowania, bo mieszkasz, pracujesz czy studiujesz w innym mieście albo jesteś w odwiedzinach u swoich bliskich, to udział w wyborach również nie stanowi poważnego problemu.

Jeśli przed dniem wyborów nie będziesz w swoim miejscu zameldowania: W takim wypadku wystarczy, że udasz się do urzędu gminy właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania i złożysz wniosek o dopisanie do spisu wyborców (weź ze sobą dowód osobisty). Jeśli chcesz mieć pewność, że zostałeś dopisany do listy, możesz złożyć wniosek o udostępnienie spisu wyborców, w którym znajdzie się odpowiednia informacja. Wniosek o dopisanie do spisu wyborców musi być złożony najpóźniej na 10 dni przed dniem wyborów, czyli do 11 października!

Jeżeli przed dniem wyborów będziesz w swoim miejscu zameldowania: Udaj się do urzędu gminy (weź ze sobą dowód osobisty!) i poproś o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania w miejscu pobytu – czyli w miejscowości, w której zamierzasz wziąć udział w wyborach. Gdy w dniu wyborów udasz się do lokalu wyborczego, właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania, na podstawie tego zaświadczenia zostaniesz dopisany do spisu wyborców i będziesz mógł zagłosować. Zaświadczenia nie musisz odbierać osobiście. Możesz upoważnić na piśmie inną osobę, by zrobiła to za Ciebie. W upoważnieniu musi figurować Twój numer PESEL. Zaświadczenie możesz uzyskać najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów, czyli do 19 października!

Jeśli w dniu wyborów przebywasz za granicą: Możesz głosować na podstawie swojego paszportu lub – jeżeli przebywasz w krajach Unii Europejskiej – na podstawie dowodu osobistego. Aby wziąć udział w wyborach, musisz wystąpić o dopisanie do spisu wyborców. Dopisanie do spisu wyborców następuje na podstawie zgłoszenia. Nie musisz jednak zgłaszać się do placówki osobiście – zgłoszenia takiego możesz dokonać także pisemnie, telefonicznie, telegraficznie lub telefaksem. Zgłoszenie powinno zawierać nazwisko i imiona, imię ojca, datę urodzenia oraz Twoje miejsce pobytu, numer ważnego polskiego paszportu, a także miejsce i datę jego wydania. Wniosek możesz złożyć najpóźniej w 5 dniu przed dniem głosowania, czyli do 16 października.

Jak głosować?

Głosować możesz w lokalu wyborczym w godzinach od 6:00 do 20:00. Swój głos oddajesz na karcie do głosowania. W wyborach parlamentarnych otrzymujesz dwie karty: na jednej wybierasz posłów, na drugiej – senatorów.

Weź ze sobą dowód osobisty lub paszport oraz – jeśli głosujesz poza miejscem swojego zameldowania – zaświadczenie o prawie do głosowania. Swoją tożsamość potwierdzasz podpisem, a następnie – po otrzymaniu karty do głosowania – udajesz się do kabiny lub w inne miejsce lokalu wyborczego, które zapewnia tajność głosowania.

Wybory do Sejmu

Na karcie do głosowania do Sejmu znajdziesz nazwiska pogrupowane w listy. Listy są zgłaszane przez komitety wyborcze. Każda z nich ma swój numer. Najpierw musisz podjąć decyzję, na którą listę chcesz oddać głos. Gdy już zdecydowałeś, stawiasz znak „x” w kratce z lewej strony nazwiska osoby, którą chcesz wybrać.

Twój głos jest ważny, jeśli postawisz jeden, a nawet więcej niż jeden znak „x” na tej samej liście – w tym wypadku pierwszeństwo w uzyskaniu mandatu zdobywa ten kandydat, którego nazwisko jest umieszczone na liście na pierwszej pozycji. Twój głos pozostaje ważny, jeśli na karcie do głosowania umieścisz swoje komentarze, rysunki, przemyślenia, o ile nie naruszają one kratki przeznaczonej do oddania głosu.

Twój głos uznaje się za nieważny, jeśli postawisz więcej niż jeden znak „x” na kilku listach oraz gdy nie postawisz znaku „x” na żadnej z list.

Wybory do Senatu

Na karcie do głosowania w wyborach do Senatu nie masz już list wyborczych, ale spis kandydatów z zaznaczeniem partii lub komitetu, z których startują. Liczba osób, które możesz wskazać, zależy od tego, ilu senatorów wybiera się w Twoim okręgu wyborczym. Informację o tym możesz znaleźć w obwieszczeniu, które z pewnością będzie dostępne w każdym lokalu wyborczym, a także na stronie Państwowej Komisji Wyborczej www.pkw.gov.pl i na słupach informacyjnych w Twojej okolicy.

Gdy już dokonałeś wyboru, karty do głosowania wrzucasz do urny. Ponieważ wybory muszą być przeprowadzane w sposób tajny, Twoja karta powinna być w chwili wrzucania zgięta, tak aby jej zadrukowana część pozostała niewidoczna. Jeśli jesteś osobą niepełnosprawną i potrzebujesz pomocy, kartę może wrzucić za Ciebie inna osoba, z wyjątkiem członków komisji wyborczej.

Więcej: na stronie organizatora kampanii