Najważniejsze odkrycia naukowe 2003
Badanie natury Wszechświata dzięki
wykorzystaniu rejestrującej mikrofale sondy WMAP (Wilkinson
Microwave Anisotropy Probe) oraz projektowi SDSS (Sloan Digital
Sky Survey), który ma przeanalizować obraz miliona galaktyk,
znalazł się na pierwszym miejscu listy największych osiągnięć
naukowych roku 2003, opublikowanej w tygodniku "Science".
Udało się także poznać geny, które zwiększają ryzyko wrodzonych zaburzeń psychicznych - schizofrenii, depresji czy choroby dwubiegunowej. Dalsze prace powinny doprowadzić do opracowania nowych leków.
Są już konkretne, dowiedzione przez uczonych, przykłady zmian klimatu. Topnieją lodowce, pojawiają się susze, spadają plony, a zachowanie zwierząt ulega zmianie.
Odkryte w roku 2002 miniaturowe RNA wpływają na procesy rozwojowe w sposób, który udało się obecnie wyjaśnić. Badania w tej dziedzinie mogą pomóc na przykład w walce z HIV i zapaleniem wątroby.
Współpraca biologów i fizyków pozwoliła zbadać zachowanie pojedynczych cząsteczek wewnątrz komórki, co ma trudne do przecenienia znaczenie dla nowych badań. Służą do tego nanokryształy - kropki kwantowe, świecące przez wiele minut po pobudzeniu przez laser.
Astronomowie potwierdzili związek pomiędzy najsilniejszymi eksplozjami we Wszechświecie - błyskami gamma - a supernowymi.
Odkryto, że komórki mysiego zarodka potrafią się przekształcić zarówno w plemniki, jak i komórki jajowe. Może to wyjaśnić powstawanie niektórych rodzajów niepłodności i prawdopodobnie pozwoli w prosty sposób uzyskiwać materiał do badań biologicznych nad człowiekiem. Pojawiają się jednak poważne problemy etyczne - czy urodzi się dziecko będące potomkiem hodowli komórek?
"Lewe" materiały optyczne potrafią, jak potwierdziło kilka zespołów badawczych, załamywać światło i inne promieniowanie elektromagnetyczne w "złą" stronę, co ma umożliwić produkcję lepszych soczewek, dających mniejsze zniekształcenia obrazu.
Rozszyfrowano chromosom Y. Duplikaty genów umieszczonych jak lustrzane odbicia w męskim chromosomie Y wyjaśniają, dlaczego jest to chromosom pojedynczy. Jeśli zdarzy się mutacja, prawidłowa postać genu jest zawsze dostępna. Chromosom Y mieści ważne geny, na przykład odpowiedzialne za rozwój jąder.
Lek hamujący angiogenezę (tworzenie nowych naczyń krwionośnych) podawany wraz z chemioterapią przedłuża życie pacjentów z zaawansowanym rakiem jelita grubego - ogłoszono w czerwcu 2003. Już trwają badania kliniczne nad 60 różnymi lekami hamującymi angiogenezę.
Za naukowe niepowodzenie roku uznano katastrofę promu kosmicznego "Columbia" 1 lutego 2003.
SARS przypomniał wszystkim, że w każdej chwili może pojawić się całkiem nowa choroba zakaźna, a nawet ograniczona liczba zachorowań jest w stanie wstrząsnąć światową gospodarką. Jednak proste środki w rodzaju izolacji chorych pozwoliły zakończyć epidemię, która zabiła ponad 900 z około 8400 chorych.(iza)