Kwiaty i znicze na polskich grobach w Szwecji i Finlandii
W dniu Wszystkich Świętych, obchodzonym w
Skandynawii w pierwszą sobotę listopada, w Szwecji i Finlandii
przedstawiciele polskich placówek dyplomatycznych i miejscowi
Polacy składają kwiaty i zapalają znicze na polskich grobach. Przedstawiciele Konsulatu Generalnego w Sztokholmie tradycyjnie
odwiedzają dwa polskie cmentarze położone poza stolicą Szwecji.
Na cmentarzu w małej miejscowości Mariefred znajdują się groby marynarzy z załóg polskich okrętów podwodnych: "Rysia", "Żbika" i "Sępa", internowanych w 1939 r. Okręty wraz ze szkolnym żaglowcem "Dar Pomorza" przez dłuższy czas były zakotwiczone na wodach jeziora Melaren, koło tej miejscowości, a załogi przebywały w ośrodku internowania. Czterech z marynarzy zmarło tam w czasie wojny. Pozostali albo wrócili w 1946 r. z okrętami do kraju albo pozostali w Szwecji i osiedli m.in. w okolicy Meriefred. Obecnie kwatera polskich marynarzy na miejscowym cmentarzu liczy już ponad 20 grobów.
Drugim miejscem zwyczajowo odwiedzanym przez reprezentantów sztokholmskiego konsulatu jest cmentarz w mieście Norrkoping. Jest na nim pochowanych 13 Polaków, byłych więźniów hitlerowskich obozów koncentracyjnych. Napis po polsku i szwedzku na tablicy pamiątkowej mówi m.in.: "...zmarli z chorób i wycieńczenia wkrótce po uratowaniu przez szwedzki Czerwony Krzyż...".
Więcej takich cmentarzy znajduje się na południu kraju. Przedstawiciele konsulatu w Malmoe zapalają znicze na grobach byłych więźniów obozów, pochowanych na miejscowym tzw. Wschodnim Cmentarzu. Obok grobów indywidualnych jest też zbiorowa mogiła, w której spoczywa 13 osób, w tym trzy nieznane. Polska kwatera liczy tu prawie 70 grobów.
Na cmentarzu w niedalekim mieście uniwersyteckim Lund, w kwaterze byłych więźniów obozów, znajduje się 38 grobów. W większości są tu pochowane kobiety, byłe więźniarki obozu Ravensbrueck. W Landskronie, gdzie podobnie jak w Lund cmentarz odwiedzają polscy dyplomaci, jest zbiorowa mogiła 12 ofiar obozów koncentracyjnych. W Helsingborgu na cmentarzu komunalnym znajduje się podobny grób 40 osób. Zmarłych upamiętnia krzyż z napisem: "Polakom z obozów koncentracyjnych Polacy z Helsingborgu 1945 - 1946".
Jeszcze w kilkunastu innych miejscowościach Szwecji rozsiane są polskie groby. Na większości z nich miejscowi Polacy zapalają w sobotę znicze i składają kwiaty.
W Finlandii w Helsinkach zwyczajowo odbywa się w dniu Wszystkich Świętych nabożeństwo odprawiane przez zwierzchnika Kościoła katolickiego w tym kraju, biskupa Józefa Wróbla. Następnie razem z nim i grupą miejscowych Polaków przedstawiciele ambasady odwiedzają polskie groby na stołecznym cmentarzu. Wśród nich mogiły czterech polskich żołnierzy, byłych wojskowych armii rosyjskiej, którzy tu zginęli w 1918 r., jak mówi napis na ich grobach - "w drodze do Polski".
Polacy tradycyjnie składają też kwiaty na mogile Henryka Sokolnickiego, ostatniego posła II Rzeczypospolitej w Finlandii, a następnie w Szwecji.
Michał Haykowski