Kopińska: wręczenie kontrolowane sposobem na korupcję
Wręczenie kontrolowane jest jednym z lepszych narzędzi do walki z korupcją. Tylko ono musi być stosowane wtedy, kiedy rzeczywiście wiemy, że do takiej korupcji ma dojść - powiedziała Grażyna Kopińska, członkini Antykorupcyjnej Koalicji Organizacji Pozarządowych, gość "Salonu Politycznego Trójki".
"Salon Polityczny Trójki":Wśród ludzi, którym sprawa walki z korupcją leży na sercu, myślę, że najwięcej emocji wzbudza CBA. Bo to - z jednej strony - pierwsza służba specjalna skierowana do walki tylko z tą patologią powstała od nowa po roku 1990. Ale - z drugiej strony - od razu postawiony czynny polityk partii rządzącej na jej czele, używanie prowokacji w stosunku do polityków, a więc pewien znak zapytania. Jak Pani ocenia ideę, funkcjonowanie CBA?
Grażyna Kopińska: My, program "Przeciw Korupcji", uważaliśmy, że w Polsce jest sens budowania instytucji, która by była wyłącznie ukierunkowana na zwalczanie korupcji. ONZ-owska konwencja antykorupcyjna, którą Polska ratyfikowała, właśnie stworzenie takiej instytucji zaleca krajom. Tyle tylko, że tam mówi się, że tego typu instytucja powinna być ukierunkowana na działania strukturalne, na działania prewencyjne. Pierwszy nasz zarzut do CBA jest taki, że CBA jest sfokusowane wyłącznie na działaniach śledczych - jest to po prostu kolejna służba policyjna, początkowo miała mieć dział analityczny - co jest też bardzo ograniczone. Ale z tego, co czytamy, z tego, co widzimy, ten dział nie rozwija się, natomiast nie ma zupełnie tych działań prewencyjnych. Pan poruszył sprawę szefa. Ja bym powiedziała nadzoru nad tą służbą. Jest to służba, która w zasadzie pozostaje poza nadzorem. Jeśli chodzi o sejmową komisję specjalną, to ona ma bardzo wąską kontrolę nad wszystkimi służbami specjalnymi - również nad tą. Poza
tym CBA bezpośrednio podlega premierowi. Myśmy postulowali, żeby odpowiadała przed Sejmem. W ten sposób jest np. uposadowiona podobna instytucja na Litwie. Odpowiada przed Sejmem, powołuje prezydent.
I np. w Polsce NIK.
- I w Polsce np. NIK. Wtedy - naszym zdaniem - byłaby zachowana większa kontrola nad działaniami politycznymi i nie można by było wtedy tak łatwo już tego typu zarzutów stawiać.
A takie działania CBA, jak np. pójście do kogoś, kto odpowiada - ostatnio był taki przykład - za przetarg na budowę opery w Krakowie. Zaproponowanie łapówki, wręczenie kontrolowane, zatrzymanie tuż po tym wręczeniu gdzieś za stacją benzynową, gdzie doszło do transakcji. Dobre, czy złe?
- W ogóle takie narzędzie, jak wręczenie kontrolowane, jest dobrym narzędziem w walce z korupcją.
Tak sobie myślę, że gdzieś tam w tysiącach miejsc, gdzie przetargi są rozgrywane, każdy taki telefon z ofertą będzie już przyjmowany ostrożniej.
- Oczywiście. Przestępstwo korupcyjne jest takim przestępstwem, gdzie nie ma bezpośredniego tracącego, ponieważ traci w zasadzie albo inwestor, albo społeczność lokalna, albo cały kraj, jeżeli chodzi o pieniądze z budżetu ogólnego.
A czasami już teraz podatnik unijny.
- Właśnie. Cóż to jest społeczność lokalna? Jest to dość nieokreślona ofiara. W związku z tym bardzo trudno jest złapać sprawców. Wręczenie kontrolowane jest jednym z lepszych narzędzi do walki z korupcją. Tylko ono musi być stosowane wtedy, kiedy rzeczywiście wiemy, że do takiej korupcji ma dojść. Tzn. kiedy np. przyjdzie przedsiębiorca i mówi - ten urzędnik żąda ode mnie pieniędzy, a nie może to być pułapka, sytuacja, że ponieważ w tym urzędzie rozstrzygają ważne sprawy, w związku z tym, wyślemy naszego agenta z pieniędzmi i on pójdzie, będzie odpytywał, czy Pan by mi załatwił tę, czy inną sprawę.