II tura wyborów samorządowych 2024. Termin. Kiedy organizowane jest ponowne głosowanie?

Kodeks wyborczy przewiduje drugą turę wyborów samorządowych wówczas, gdy w pierwszej turze żaden z kandydatów na wójta, burmistrza czy prezydenta miasta, nie przekroczy progu 50 proc. poparcia. 

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Art. 473 par. 1. stanowi, że za wybranego wójta uważa się tego kandydata, który w głosowaniu otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Analogicznie jest w przypadku burmistrzów i prezydentów miast. Gdy żaden z kandydatów nie otrzyma wymaganej liczby ważnie oddanych głosów, czternastego dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie.

Wybory samorządowe 2024. Sprawdź najnowsze informacje.

W pierwszej turze wyborów samorządowych równolegle wybieramy kandydatów do rad gmin, powiatów, sejmików wojewódzkich czy dzielnic w mieście stołecznym Warszawa oraz na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. W przypadku drugiej tury, przy ponownym głosowaniu, wygląda to nieco inaczej. Obejmuje wybór spośród dwóch kandydatów na stanowisko wójta, burmistrza czy prezydenta miasta, którzy w pierwszym głosowaniu otrzymali największą liczbę ważnie oddanych głosów. 

Zdarza się, że więcej niż dwóch kandydatów otrzyma liczbę głosów uprawniających do udziału w ponownym głosowaniu. W takiej sytuacji o dopuszczeniu kandydata do wyborów w II turze wyborów samorządowych rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z nich otrzymał większą liczbę głosów. Gdyby zdarzyło się, że liczba tych obwodów jest równa, w gminnej komisji wyborczej przeprowadza się losowanie, w którym prawo uczestnictwa mają wszyscy kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów. 

Przy braku uzyskania 50 proc. głosów ważnych przez kandydata na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, szczególne obowiązki ma gminna komisja wyborcza. Musi niezwłocznie poinformować w drodze podjętej uchwały, o konieczności i przyczynach ponownego głosowania. Podaje datę jego przeprowadzenia, jak również nazwiska i imiona kandydujących, przekazując niezwłocznie jeden z egzemplarzy uchwały komisarzowi wyborczemu. 

Może się zdarzyć, że w drugiej turze wyborów samorządowych bierze udział tylko jeden kandydat. Kodeks wyborczy przewiduje, że jeśli którykolwiek z dwóch kandydatów uprawnionych do ponownego wyboru w II turze wyborów wycofa zgodę na kandydowanie, utraci prawo wyborcze lub umrze, to w takim głosowaniu udział weźmie tylko jeden.

Po przeprowadzeniu drugiej tury komisje wyborcze w poszczególnych okręgach biorących udział w ponownym głosowaniu, zliczają ważne i nieważne głosy i na tej podstawie ustalają wynik. Za wybranego w ponownym głosowaniu uważa się tego kandydata, który otrzymał większą liczbę ważnie oddanych głosów. 

Jak wspomnieliśmy, jeśli zdarzy się tak, że obaj kandydaci w II turze wyborów samorządowych otrzymają tę samą liczbę głosów, to za wybranego będzie uznany ten, który w większej liczbie obwodów otrzymał więcej głosów niż drugi kandydat. W przypadku gdy liczby obwodów były równe, o wyborze wójta rozstrzyga losowanie przeprowadzane przez gminną komisję wyborczą. W losowaniu tym uczestniczą obaj kandydaci lub pełnomocnicy wyborczy ich komitetów wyborczych. 

To Państwowa Komisja Wyborcza ogłasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej oraz podaje do wiadomości publicznej, w formie obwieszczenia, zbiorcze wyniki wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast na obszarze całego kraju – w tym z rezultatami z II tury. 

Nierzadko odbywają się ponowne wybory samorządowe w Polsce. Ustalenie wyniku i ostateczny wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbywać się może więc w II turze. Tak było w 2018 roku, kiedy w II turze wyborów wybrano 649 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. 

Ponowne głosowanie wyłoniło 649 zwycięzców w wyborach samorządowych, spośród 1296 kandydatów, w tym w dwóch gminach i miastach zarejestrowano tylko jednego kandydata. Dokładnie 513 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast wybierano w gminach do 20 tys. mieszkańców, z czego 334 wójtów i 179 burmistrzów. W gminach powyżej 20 tys. mieszkańców wybrano 136 wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, z tego 7 wójtów, 87 burmistrzów i 44 prezydentów miast. 

W wyborach wzięło wówczas udział, czyli oddało ważne karty do głosowania, 4 mln 650 tys. 111 wyborców, czyli 48,83 proc. uprawnionych.