Głosowanie w wyborach samorządowych 2024. Korespondencyjnie lub przez pełnomocnika

Termin I tury wyborów do jednostek samorządu terytorialnego w 2024 roku to 7 kwietnia, a II tury - 21 kwietnia. W wyborach głosują dysponujący czynnym prawem wyborczym, inaczej prawem wybierania. Czy możliwe będzie oddanie głosu przez pełnomocnika lub korespondencyjnie?

Wójt w każdej gminie zobowiązany jest do podania w formie obwieszczenia, najpóźniej na 30 dni przed dniem wyborów informacji przekazanej mu przez komisarza wyborczego m.in. o możliwości głosowania korespondencyjnego i głosowania przez pełnomocnika. 

Zgodnie z Kodeksem wyborczym, osoby uprawnione, z czynnym prawem wyborczym mogą głosować osobiście na swoich kandydatów. Oznacza to zrobienie tego w lokalu komisji wyborczej lub korespondencyjnie. 

Rozdział 6a Kodeksu wyborczego poświęcony jest zagadnieniu dotyczącemu głosowania korespondencyjnego. Wskazano w nim osoby, które uprawnione są do oddania głosu w takim trybie. Zalicza się do nich:

• Wyborców z niepełnosprawnością o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
• Wyborców podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, którzy wskazani zostali w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi,
• Wyborców, którzy najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat. 

Zamiar głosowania korespondencyjnego trzeba zgłosić w odpowiednim terminie (nawet do 2 dni przed dniem wyborów) komisarzowi wyborczemu. Można to zrobić ustnie lub na piśmie, w formie tradycyjnej lub elektronicznej, albo telefonicznie. Następnie po przekazaniu takich informacji właściwym organom, wyborca otrzymuje nie później niż 6 dni przed dniem wyborów, pakiet wyborczy, za pośrednictwem operatora pocztowego. Po oddaniu głosu na karcie wyborczej umieszczonej w pakiecie, wyborca wkłada ją do koperty na kartę do głosowania i do koperty zwrotnej, zakleja, a następnie przesyła do właściwej obwodowej komisji wyborczej lub przekazuje operatorowi pocztowemu. 

Nie ma możliwości głosowania korespondencyjnego w przypadku, gdy chodzi o głosowanie w obwodach utworzonych w:

• zakładach leczniczych,
• domach pomocy społecznej,
• zakładach karnych i areszcie śledczym,
• oddziale zewnętrznym zakładu karnego i aresztu – o ile w dniu wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 15 wyborców. 

Analogicznie głosowanie korespondencyjne nie ma zastosowania w przypadku utworzenia odrębnego obwodu głosowania w domu studenckim lub zespołach domów studenckich prowadzonych przez uczelnie lub inne podmioty na podstawie umów zawartych z takimi uczelniami. 

Jeśli osoba uprawniona do głosowania korespondencyjnego wskaże pełnomocnika, nie będzie mogła już głosować listownie. 

Art. 54 Kodeksu wyborczego dopuszcza możliwość głosowania przez pełnomocnika w wyborach powszechnych, w tym w wyborach samorządowych, przez wyborców, którzy:

• są niepełnosprawni w znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, albo
• najpóźniej w dniu głosowania kończą 60 lat.

Podobnie jak w przypadku głosowania korespondencyjnego, możliwość zrobienia tego przez pełnomocnika nie wchodzi w grę, jeśli tworzony jest obwód wyborczy, np. w domach pomocy społecznej czy w aresztach i zakładach karnych. 

Wyborca, chcący skorzystać z prawa do głosowania przez pełnomocnika, musi go wytypować. Takim pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania, tj. czynne prawo wyborcze. Jednocześnie, nie mogą nim być osoby:

• wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej, właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania,
• mężowie zaufania,
• kandydaci w danych wyborach. 

Udzielenie pełnomocnictwa wymaga złożenia przez wyborcę stosownego wniosku i sporządzenia aktów pełnomocnictwa do głosowania przed wójtem lub innym pracownikiem urzędu gminy upoważnionym przez wójta do tego celu. Wniosek ten można złożyć ustnie, na piśmie w formie papierowej lub elektronicznej. 

Akt pełnomocnictwa do głosowania sporządza się w trzech egzemplarzach, po jednym dla pełnomocnika w głosowaniu, udzielającemu pełnomocnictwa i dla urzędu gminy.