Wybory samorządowe 2024. Jak ustalane są wyniki głosowania?

Wybory samorządowe odbędą się 7 oraz 21 kwietnia 2024 roku. W ich trakcie na urząd wybrani zostaną członkowie rad gmin, rad miast na prawach powiatu, rad powiatów oraz rad sejmików województw, a także jednoosobowych organów wykonawczych gmin, czyli burmistrzowie, wójtowie oraz prezydenci miast. Jak ustalane są wyniki głosowania?

Głosowanie w wyborach samorządowych - podobnie, jak w każdych innych - standardowo odbywa się w godzinach 7:00-21:00. Jak wyjaśnia Państwowa Komisja Wyborcza, po zakończeniu głosowania urna z głosami zostaje zapieczętowana przez obwodową komisję do spraw przeprowadzenia głosowania, a następnie - wraz z dokumentami - zostaje przekazana do obwodowej komisji wyborczej ds. ustalenia wyników głosowania. Z przekazania sporządzany jest również protokół, a prowadzone czynności obserwują mężowie zaufania oraz obserwatorzy społeczni.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Następnie obie komisje ustalają liczbę wydanych oraz niewykorzystanych kart do głosowania czy wydanych pełnomocnictw. W kolejnym kroku członkowie komisji ds. ustalenia wyników wyborów otwierają urnę, dzielą znajdujące się w niej głosy na te, oddane na kandydatów w wyborach do rady gminy, rady powiatu, rady sejmiku województwa oraz burmistrza, wójta lub prezydenta miasta. Głosy są następnie podliczane.

Po zliczeniu głosów obwodowa komisja wyborcza wywiesza informację o wynikach głosowania oraz przekazuje je do Gminnej komisji wyborczej, oraz do Powiatowej Komisji Wyborczej.

Gminna komisja po otrzymaniu wyników wyborów ze wszystkich obwodowych komisji znajdujących się na terenie gminy ustala następnie, kto został wybrany wójtem, burmistrzem bądź prezydentem miasta oraz kto zasiądzie w radzie miasta lub gminy.

Powiatowa komisja wyborcza na podstawie protokołów głosowania z Obwodowych komisji stwierdza natomiast, kto uzyskał mandat w radzie powiatu. Do zadań organu należy również sporządzenie protokołu dot. wyników głosowania do sejmików województwa, a następnie przekazuje je do wojewódzkiej komisji wyborczej. Ta natomiast na podstawie protokołów wszystkich komisji stwierdza, kto został wybrany do sejmiku województwa.

W wyborach wójta, prezydenta miasta bądź burmistrza, ustaleniem wyników głosowania zajmuje się gminna komisja wyborcza. Ta po otrzymaniu protokołów wyborczych ze wszystkich, obwodowych komisji znajdujących się na terenie gminy, sumuje głosy oddane na poszczególnych kandydatów.

W tym przypadku urząd obejmuje osoba, która otrzyma co najmniej połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli tak się nie stanie - zarządzana jest II tura wyborów, w której zwycięstwo przypada kandydatowi, który otrzymał więcej głosów od swojego kontrkandydata.

Gminna komisja wyborcza zajmuje się również przeliczaniem głosów oddanych na kandydatów na radnych do rady gminy. Sposób ich przeliczania zależy natomiast od liczby mieszkańców.

Zgodnie z przepisami Kodeksu wyborczego, "w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców o wyborze na radnego rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególnych kandydatów". Oznacza to, że komisja liczy głosy, oddane na kandydatów, startujących w poszczególnych okręgach wyborczych. Mandat uzyska kandydat, który uzyska największą liczbę ważnie oddanych głosów. Co ważne, z każdego okręgu wybrany zostanie wyłącznie jeden radny.

W przypadku rad gmin powyżej 20 000 mieszkańców, rad powiatu oraz rad sejmiku województwa, w jednym okręgu wyborczym wybieranych jest kilku radnych. Mandaty otrzymają wyłącznie te komitety, które przekroczą próg wyborczy, wynoszący 5 proc. Przy przeliczaniu głosów na mandaty - podobnie, jak w przypadku wyborów parlamentarnych - stosowana jest metoda D'Hondta.

O miejscach poszczególnych kandydatów w radach bądź sejmiku województwa decyduje natomiast liczba otrzymanych przez nich głosów.