Wybory samorządowe 2024. Prezydent miasta. Kim jest? Kto może kandydować na to stanowisko?

Prezydent miasta jest organem wykonawczym samorządu terytorialnego w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców, miastach, w których organ ten istniał przed 1990 rokiem oraz w miejscowościach posiadających status miasta na prawach powiatu. Od 2002 roku prezydenci miast są wybierani w 107 miejscowościach.

Prezydent miasta organizuje pracę jego zarządu, kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją jednoosobowo na zewnątrz. Dodatkowo prezydenci miast - w przeciwieństwie do pozostałych jednoosobowych organów wykonawczych gmin - posiadają również własne kompetencje administracyjne.

Ponadto prezydenci miast na prawach powiatu pełnią funkcję zarządców powiatu, wykonują również zadania starosty. Osobie sprawującej to stanowisko podlegają jednostki administracji zespolonej (urząd miasta), a także powiatowy urząd pracy oraz jednostki, które stanowią aparat pomocniczy kierowników miejskich służb, inspekcji i straży.

W przypadku wyborów prezydentów miast stosowane są przepisy o wójcie i jego wyborze. Osoba ubiegająca się o to stanowisko musi więc spełnić kryteria określone w Kodeksie wyborczym. Kto może kandydować na prezydenta miasta? Jak informują przepisy, osoba startująca w wyborach na to stanowisko musi posiadać polskie obywatelstwo, najpóźniej w dniu głosowania ukończyć 25 lat oraz posiadać prawo wybierania. Co ważne, kandydaci na prezydentów miast nie muszą na stałe zamieszkiwać na terenie gminy, w której kandydują.

Wybory na prezydenta miasta są powszechne, równe, bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Co do zasady wybory na prezydenta miasta są bezpośrednie. Za wybranego uznaje się kandydata, który w I turze głosowania uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie osiągnie takiego wyniku, przeprowadzana jest II tura wyborów samorządowych. Udział w niej biorą dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu uzyskali najwyższy wynik. Na wybraną na urząd w II turze wyborów uznaje się osobę, która uzyskała więcej ważnie oddanych głosów.

Istnieją jednak sytuacje, kiedy prezydenta miasta, burmistrza lub wójta wybierze rada gminy bądź rada miasta. "Będzie tak wtedy, gdy w wyborach wójta (burmistrza, prezydenta) w danej gminie wystartuje tylko jeden kandydat i nie uzyska więcej niż połowy ważnie oddanych głosów. W takiej sytuacji wyboru wójta wyboru wójta dokona rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym" - informuje Państwowa Komisja Wyborcza.