Wybory samorządowe 2024. Prezydent miasta. Kim jest? Kto może kandydować na to stanowisko?

Prezydent miasta jest organem wykonawczym samorządu terytorialnego w gminach powyżej 100 tys. mieszkańców, miastach, w których organ ten istniał przed 1990 rokiem oraz w miejscowościach posiadających status miasta na prawach powiatu. Od 2002 roku prezydenci miast są wybierani w 107 miejscowościach.

Prezydent miasta organizuje pracę jego zarządu, kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją jednoosobowo na zewnątrz. Dodatkowo prezydenci miast - w przeciwieństwie do pozostałych jednoosobowych organów wykonawczych gmin - posiadają również własne kompetencje administracyjne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Ponadto prezydenci miast na prawach powiatu pełnią funkcję zarządców powiatu, wykonują również zadania starosty. Osobie sprawującej to stanowisko podlegają jednostki administracji zespolonej (urząd miasta), a także powiatowy urząd pracy oraz jednostki, które stanowią aparat pomocniczy kierowników miejskich służb, inspekcji i straży.

W przypadku wyborów prezydentów miast stosowane są przepisy o wójcie i jego wyborze. Osoba ubiegająca się o to stanowisko musi więc spełnić kryteria określone w Kodeksie wyborczym. Kto może kandydować na prezydenta miasta? Jak informują przepisy, osoba startująca w wyborach na to stanowisko musi posiadać polskie obywatelstwo, najpóźniej w dniu głosowania ukończyć 25 lat oraz posiadać prawo wybierania. Co ważne, kandydaci na prezydentów miast nie muszą na stałe zamieszkiwać na terenie gminy, w której kandydują.

Wybory na prezydenta miasta są powszechne, równe, bezpośrednie oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.

Co do zasady wybory na prezydenta miasta są bezpośrednie. Za wybranego uznaje się kandydata, który w I turze głosowania uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów. Jeżeli żaden z kandydatów nie osiągnie takiego wyniku, przeprowadzana jest II tura wyborów samorządowych. Udział w niej biorą dwaj kandydaci, którzy w pierwszym głosowaniu uzyskali najwyższy wynik. Na wybraną na urząd w II turze wyborów uznaje się osobę, która uzyskała więcej ważnie oddanych głosów.

Istnieją jednak sytuacje, kiedy prezydenta miasta, burmistrza lub wójta wybierze rada gminy bądź rada miasta. "Będzie tak wtedy, gdy w wyborach wójta (burmistrza, prezydenta) w danej gminie wystartuje tylko jeden kandydat i nie uzyska więcej niż połowy ważnie oddanych głosów. W takiej sytuacji wyboru wójta wyboru wójta dokona rada gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym" - informuje Państwowa Komisja Wyborcza.