i wojna światowa(strona 2/4)

• Gen. Włodzimierz Zagórski, polityczny konkurent Piłsudskiego, to postać, która wciąż budzi kontrowersje
• Jedni widzą w nim austriackiego agenta a inni wybitnego wojskowego
• Józef Dąbski: ''Zagórski pozostaje zagadką, ale jest dobrym Polakiem"

Pod Verdun Niemcy chcieli wykrwawić Francję i tym samym zmusić ją do kapitulacji. Ale szybko okazało się, że bitwa jest "maszynką do mięsa" także dla Niemców - mówi w rozmowie z Wirtualną Polską dr hab. Piotr Szlanta z Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. W tym roku mija 100 lat od jednej z najbardziej morderczych i bezsensownych bitew w dziejach ludzkości.

• W USA podczas I wojny światowej działała niemiecka siatka szpiegowska • Szpiedzy Rzeszy dokonali aktów sabotażu w ponad 40 amerykańskich fabrykach i składach; zginęło w nich ponad 100 osób, m.in. 10-tygodniowe dziecko • Niemieckie akty terroru w USA były jedną z przyczyn, dla których ten kraj przystąpił do I wojny światowej

Tamara Łempicka była "nienasycona seksualnie, teatralna, elegancka, bystra i utalentowana", a do tego "romansowała z każdym mężczyzną i każdą kobietą, których uznała za pięknych". Nie brakowało też seksu grupowego w pyle kokainy i oparach alkoholu oraz romansów z prostytutkami i marynarzami. Tak jak większość kobiet tamtej epoki konsekwentnie się odmładzała, konfabulując przy okazji na temat swojego pochodzenia. Twierdziła, że urodziła się i wychowała w Warszawie, podczas gdy naprawdę przyszła na świat w 1898 r. w Moskwie. Zawsze uważała się za Polkę.

Broń chemiczną pierwszy raz w I wojnie światowej zastosowano pod Bolimowem. 31 stycznia 1915 roku Niemcy użyli tam gazów łzawiących przeciwko wojskom carskim. Kolejny atak, tym razem z użyciem chloru, Niemcy przeprowadzili między Bolimowem a Sochaczewem 31 maja 1915 roku. Z 12 tys. butli wypuścili w kierunku rosyjskich okopów ponad 240 ton tej zabójczej substancji. Zginęło 9-11 tys. żołnierzy. Co czwarty z nich był Polakiem.

31 maja 1916 roku na wodach Morza Północnego rozpoczęło się starcie pomiędzy flotami Wielkiej Brytanii i Niemiec, zwane bitwą jutlandzką. Były być może bitwy morskie, w których brało udział więcej marynarzy, ale bitwa jutlandzka była zwieńczeniem wieluset lat rozwoju floty liniowej. Po raz pierwszy - a także po raz ostatni - stanęło naprzeciwko siebie tak wiele pancerników - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.

Lawrence nie tylko znał, ale i szczerze lubił, może nawet podziwiał Beduinów. Zdecydował, że pomoże w utworzeniu niepodległego arabskiego państwa. Gdy dostał się do tureckiej niewoli, za swoje zaangażowanie zapłacił wysoką cenę. - Jak pisał później w swej słynnej autobiografii "Siedem filarów mądrości", osmańscy wojskowi najpierw go torturowali, a następnie zgwałcili. Po ucieczce z niewoli Lawrence mocno się zmienił. Miejsce komendanta, który kazał swoim ludziom poić umierających przeciwników, zastąpił dowódca rozstrzeliwujący jeńców. Po jednej z bitew zarządził egzekucję 250 pojmanych żołnierzy, wliczając Niemców i Austriaków - pisze Michał Staniul w artykule dla WP.

"Wojna miesza, zrównuje, chłop czy filozof - wszyscy są do umierania" - napisał Wiesław Myśliwski. I dlatego na Wielkiej Wojnie - zwanej później I wojną światową - walczyli i ginęli również artyści. Po każdej stronie frontu. - Związany z Krakowem malarz Jacek Malczewski stwierdził w jednym z wywiadów, że wojna niewiele go obchodzi. Uważał, że jego rolą jest dostarczanie arcydzieł. Młodszy od niego Witkacy, wówczas także mieszkaniec Galicji, przyłączył się do armii carskiej. Twierdził, że walka w szeregach austriacko-pruskich jest niegodna Polaka - mówi w rozmowie z WP dr Szymon Piotr Kubiak, kurator Muzeum Narodowego w Szczecinie i wykładowca tamtejszej Akademii Sztuki.

Rosjanie zostali całkowicie zaskoczeni polskim uderzeniem. Jeszcze większe wrażenie wywarło na nich pojawienie się czołgów. Zamiast przyjąć bitwę w mieście i korzystając z zasobów twierdzy bronić się, w panice uciekli z miasta. Panika udzieliła się pozostałym wojskom bolszewickim i po trzech tygodniach na Łotwie nie było już rosyjskich żołnierzy - pisze dr Tymoteusz Pawłowski w artykule dla WP.

W grudniu 1914 roku było już niemal jasne, że wojna nie skończy się tak szybko, jak to początkowo zapowiadano. Życie w okopach i wszechobecne widmo śmierci było dla żołnierzy udręką. Nic dziwnego, że po obu stronach konfliktu narastało poczucie beznadziejności. Perspektywa spędzenia w tym koszmarnym miejscu świąt Bożego Narodzenia zaczęła przelewać czarę goryczy - pisze Robert Jurszo w artykule dla WP.

I wojna światowa, rewolucja październikowa i następujące po niej represje i konflikty spowodowały pojawienie się fali pozbawionych opieki bezdomnych dzieci. Było ich ok. sześć milionów. - Przez dziesiątki lat kręcono o nich filmy dokumentalne, pisano książki, poddawano analizom socjologicznym, czyniono przedmiotem naukowych dysput i dyskusji na wszystkich szczeblach władzy. Mimo to przez sto lat los bezprizornych, czyli rosyjskich "dzieci ulicy", niewiele się zmienił - pisze Aneta Wawrzyńczak w artykule dla WP.PL.

Dla wielu z nas odzyskanie suwerenności w listopadzie 1918 roku jest naturalne i logiczne a ciąży nad tym osądem brzemię "czasu przeszłego dokonanego". W dłuższej perspektywie najbardziej nieprawdopodobne rozstrzygnięcia narzucają się jako oczywiste. A jednak, w 1914 roku byliśmy pod obcasem trzech mocarstw, a "sprawy polskiej" nikt nie chciał podjąć ani tym bardziej rozwiązać - pisze prof. Janusz Cisek w artykule dla WP.PL.

Walczył w I wojnie światowej, brał udział w pierwszym starciu wojny polsko-bolszewickiej, siał postrach za liniami wroga, uczestniczył w przyłączeniu Wileńszczyzny do Polski, a jako 50-latek stanął na czele oddziału kawalerii walczącego z Sowietami i Niemcami w 1939 r. Gdy po opanowaniu Polski Sowieci znaleźli go w szpitalu, natychmiast został wywieziony, trafił do więzienia w Mińsku. Nie wiemy jak zginął i gdzie został pochowany.

Niemcy okrzyknęli zwycięstwo pod Tannenbergiem w 1914 r. wielkim rewanżem za klęskę pod pobliskim Grunwaldem w roku 1410. Nie przeszkadzało im, że po 500 latach od rzezi Krzyżaków między pruskie jeziora i lasy weszli Rosjanie, a nie Polacy. Pokonali Słowian i tyle.

- Zwycięstwo w tej wojnie będzie należeć do tego z walczących, który pierwszy umieści armatę na pojeździe będącym w stanie poruszać się po wszystkich rodzajach terenu - stwierdził w pierwszych tygodniach I wojny światowej francuski pułkownik Jean Baptiste Eugène Estienne. Nie pomylił się. Czołgi miały istotny wpływ na zmianę sposobu prowadzenia wojny.