ewa łętowska

Sprawa zakatowanego Kamilka z Częstochowy poruszyła całą Polskę. Głos zabierają m.in. politycy, w tym premier Mateusz Morawiecki, który oświadczył, że jest zwolennikiem kary śmierci. O tragicznej śmierci 8-letniego chłopca porozmawialiśmy z prof. Ewą Łętowską. - W tej chwili trwa ogólna licytacja, kto w bardziej spektakularny sposób wyrazi swoje oburzenie. Mnie zafrapowało też to, że w różnych mediach czytałam całą listę podobnych wypadków, podobno około 40 takich zdarzeń w ciągu roku się pojawia i my tak żyjemy - od wypadku do wypadku, a niewiele się zmienia w realiach - powiedziała w programie "Newsroom" WP sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku.

Premier Mateusz Morawiecki, odnosząc się do sprawy zmarłego Kamilka z Częstochowy, który został skatowany przez ojczyma, oświadczył, że jest zwolennikiem przywrócenia kary śmierci. O słowa szefa rządu zapytaliśmy prof. Ewę Łętowską. - Od czasu, kiedy zasady prawne i prawo stało się elementem gry politycznej, wcale mnie nie zaskakuje tego rodzaju stanowisko. W tej chwili używa się problemu kary śmierci w grze politycznej, tak samo jak używa się argumentów z zakresu praworządności - powiedziała w programie "Newsroom" WP sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. Dodała, że wypowiedź premiera "to takie puszczenie oka do bardziej konserwatywnych, czy radykalnie nastawionych środowisk".

Prof. Ewa Łętowska zauważyła, że "grozi nam podważanie wyroków", wskazując, że np. frankowicze "stali się zakładnikiem władzy". - Sędziowie, gdy w składzie orzekającym są neo-sędziowie, stoją przed nierozwiązywalnym dylematem, diabelską alternatywą, do której władza nigdy nie powinna była dopuścić: czy narazić się na postępowanie dyscyplinarne, czy zadbać o stabilność wydawanego wyroku. Miecz w postaci możliwości podważenia wyroku wisi nad każdą taką sprawą - stwierdziła. Do jej słów odniósł się w programie "Tłit" Wirtualnej Polski minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek. - Pani profesor Łętowska zdaje się podważać legalność państwa polskiego. To jest jej sprawa. Absolutnie niegodna polskiego prawnika - oznajmił. - Kompetencje UE nie wchodzą w obszar organizacji wymiaru sprawiedliwości. Nie ma takiego przepisu, który by przekazywał UE prawo do ingerowania w organizację wymiaru sprawiedliwości. (...) Przekazaliśmy UE nasze kompetencje w niektórych sprawach, tak jak wskazuje zresztą przepis konstytucji, na podstawie którego to zrobiliśmy, i do tych spraw nie należy np. organizacja wymiaru sprawiedliwości. Zatem my przestrzegamy orzeczeń TSUE, które są zgodne z prawem traktatowym, natomiast jeśli TSUE orzeka w sprawach, które kompletnie nie należą do UE, to te orzeczenia nie mogą być przestrzegane - powiedział Czarnek.

Trybunał Konstytucyjny zdecydował ws. środków tymczasowych zastosowanych przez TSUE. Tymczasem w czwartek Trybunał Sprawiedliwości stwierdził niezgodność polskich przepisów o Izbie Dyscyplinarnej z unijnym prawem. - To jest kolejny etap gry, która polega na tym, że do przepychanki pt. "Kto głośniej krzyczy?" włączono coś, co nigdy nie powinno być przedmiotem tej przepychanki. Są to problemy związane z polską Konstytucją, suwerennością, pierwszeństwem prawa europejskiego, nadrzędnym miejscem Konstytucji w Polsce. To wszystko to element bardzo niepotrzebnej, bardzo złej gry. Jesteśmy świadkami sytuacji, w której to, jak być powinno i to, jak jest w rzeczywistości, drastycznie nam się rozeszło. Wczoraj polski Trybunał Konstytucyjny w składzie pięcioosobowym powiedział, że sprawy związane ze standardem europejskim, którym powinien odpowiadać sędzia, to nie są sprawy, które należą do kompetencji TSUE, a TSUE powiedziało, że wręcz przeciwnie. I to wynika z Konstytucji. Sprawy standardu europejskiego rozpatrują organy europejskie - komentowała w programie "Newsroom WP" prof. Ewa Łętowska, była RPO, sędzia TK w stanie spoczynku. - To wczorajsze rozstrzygnięcie TK nie ma znaczenia. Ani polski Trybunał Konstytucyjny nie może orzekać o skuteczności zabezpieczenia udzielonego przez TSUE, ani nie może orzekać o standardach europejskich. Natomiast to, co TK wczoraj powiedział, że Traktat o UE nie może być sprzeczny z Konstytucją, to już było powiedziane. I to jest oczywiste - dodała prawniczka. Prowadzący Mateusz Ratajczak dopytywał, jakie skutki może mieć wczorajsza decyzja TK. - Zrobiliśmy krok w kierunku prawnego polexitu. Nie na poziomie konstytucyjnym, ale na poziomie aplikacyjnym, wykonawczym. Supremacja prawa europejskiego jest zafiksowana w polskiej Konstytucji. (...) Traktat o UE i Konstytucja nie są ze sobą sprzeczne, to już dawno zostało wyjaśnione. Tylko interpretacja, którą usiłuje się w tej chwili nadać, rzeczywiście taką sprzeczność wykazuje. To wszystko jest podlane sosem obrony polskiej suwerenności, która akurat w tym wypadku nie ma naprawdę nic do rzeczy. (...) Ten skład TK celowo zasiał chaos w tym wszystkim - skonkludowała prof. Łętowska.

Minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro stwierdził, że nie zgadza się z decyzją sądu o wypuszczeniu z aresztu Sławomira Nowaka i może skorzystać ze swojego uprawnienia, aby ujawnić cały materiał dowodowy w tej sprawie. - To są konsekwencje fuzji personalnej prokuratora generalnego i politycznego organu ministra sprawiedliwości - powiedziała w programie "Newsroom WP" prof. Ewa Łętowska, były Rzecznik Praw Obywatelskich i sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku. - Właśnie po to jest sąd, żeby kontrolował i pilnował prokuraturę. Tymczasem przy zmianach proceduralnych znacznie ograniczono możliwość kontroli postępowania przygotowawczego przez prokuraturę - mówiła prof. Łętowska, odnosząc się do zmian wprowadzonych przez obóz Prawa i Sprawiedliwości w procedurach.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego ws. kadencji Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara skomentowała w programie "Newsroom" WP prof. Ewa Łętowska. Jej zdaniem orzeczenie TK ma na celu obejście konstytucji - przepisów o wyborze RPO. - Wyrok był spodziewany. Wszyscy oczekiwali tego rozwiązania, orzeczenia przepisu, który przewiduje tzw. prorogację. Czyli przedłużenie możliwości pełnienia obowiązków przez wybranego RPO aż do momentu wybrania następcy. To nie jest przedłużenie kadencji, prorogacja. I jaki ma to skutek? Teraz będzie prawdopodobnie inicjatywa ustawodawcza, która wykreuje nową instytucję - p.o. RPO - zauważyła profesor Łętowska. - I ówże pełniący obowiązki wstąpi w miejsce prawidłowo wybranego RPO, w stosunku do którego orzeczono, że jego prorogacja jest niekonstytucyjna - wskazała. Jej zdaniem, takie założenie przyjęto od samego początku. - To jest lewą ręką do prawego ucha, ale zamiar był jasny: chodziło o obejście zasady konstytucyjnej mówiącej o tym, że wybór nowego rzecznika następuje za zgodą Senatu - doprecyzowała. Jak podkreśliła, ponieważ nie udało się osiągnąć porozumienia w parlamencie "z uwagi na inny układ sił politycznych w Sejmie i Senacie, zdecydowano się na rozwiązanie, które sprawi, że nie będziemy mieli rzecznika powoływanego za zgodą Sejmu i Senatu, tylko p.o. RPO, prawdopodobnie powoływanego bez zgody Senatu". - Skończył się taki RPO, jaki był pomyślany w konstytucji - skwitowała.

"Polski nikt by dziś do Unii Europejskiej nie przyjął" - stwierdziła prof. Ewa Łętowska. Co na to wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin (PiS)? - Nie chcę wracać do przeszłości, ale prof. Łętowska była rzecznikiem praw obywatelskich nominowanym przez Wojciecha Jaruzelskiego. I kiedy próbowałem pod koniec lat 80-tych zalegalizować związek studencki, to odpowiedziała mi, że nie jest to możliwe, bo nie gwarantuję socjalistycznego wychowania młodzieży polskiej - ripostował w programie "Tłit". - Nie jest tak, jak pani prof. Łętowska twierdzi. Każdy kraj ma swoją specyfikę. Chyba że uważa, iż w Europie nie mają prawa wygrywać wyborów partie konserwatywne i prawicowe - podsumował.

Zapytaliśmy prof. Ewa Łętowska wieloletnią sędzię Trybunału Konstytucyjnego czy zgadza się ze słowami obecnej prezes TK Julii Przyłębskiej, która ubolewa nad wulgarnością i gwałtownością odbywających się na ulicach polskich miast protestów. Łętowska odparła, że tak. Prawniczka dodała jednak, że jeśli chodzi o język debaty publicznej, to obie strony powinny uderzyć się w pierś. - Protesty na ulicach mają swoją własną logikę i są symbolem gniewu. Nie zawsze reprezentują to co chcielibyśmy widzieć, jako wykwit kultury politycznej. To niedobrze, że przerwane są modlitwy, ale z drugiej strony czy miejsca kultu powinny być ochraniane nawet nie przez autorytet kościoła czy służby mundurowe, a przez jakieś bojówki? - pytała w programie "Newsroom" Ewa Łętowska.

Po decyzji Trybunału Konstytucyjnego ws. aborcji ze względu na wady płodu trwa dyskusja, czy publikować wyrok. - To impas polityczny. Nie wiem jak z niego wyjść. Kto nabrudził, niech sprząta - komentuje profesor Ewa Łętowska. Sędzia TK w stanie spoczynku tłumaczy, na czym polega problem. - Trybunał wydał orzeczenie, które niespecjalnie podoba się rządzącym, bo się zrobił "pasztet" w postaci protestów - wyjaśnia. Według byłej RPO strona establishmentowa chce się z tego "wykaraskać", a opóźnienie publikacji wyroku mogłoby być takim "trikiem". Gdyby do tego doszło, opozycja stałaby się jednak "wspólnikiem legitymizacji niekonstytucyjnych zachowań władzy". Prof. Łętowska dodaje, że według ustawy zasadniczej decyzja powinna być opublikowana, aby można ją było wykonać.