Podnoszenie kwalifikacji w dojrzałym wieku

Na dynamicznie zmieniającym się rynku pracy stałe podnoszenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych jest bardzo ważne, a niekiedy wręcz konieczne. Tymczasem, jak wynika z ostatniego badania Bilans Kapitału Ludzkiego przeprowadzonego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, udział Polaków w kształceniu ustawicznym, czyli w kursach, szkoleniach, studiach podyplomowych, warsztatach i jakichkolwiek innych formach edukacji po zakończeniu kształcenia formalnego, od lat utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Szczególnie rzadko kształcą się osoby dojrzałe – udział w szkoleniach wyraźnie spada wśród osób po 45 roku życia.

Jak wskazują autorzy Bilansu Kapitału Ludzkiego, niska aktywność na tym polu osób 50+ wynika z trzech przyczyn. Po pierwsze, pracodawcy często niesłusznie uważają inwestycję w pracownika zbliżającego się do emerytury za mało opłacalną. Nie biorą oni pod uwagę faktu, że pracownicy 50+ rzadko zmieniają pracę, a dedykowane dla nich szkolenia mogą być refundowane.

Druga przyczyna tkwi w samym podejściu pracowników 50+ do zmian. Często nie odczuwają oni potrzeby podnoszenia swoich kwalifikacji, brakuje im czasu lub motywacji.

Wreszcie trzecim powodem niskiego udziału dojrzałych pracowników w szkoleniach jest średnio niższy, niż wśród młodszych grup wieku, poziom wykształcenia tych osób – jak wynika z badań, to wykształcenie najczęściej wpływa na chęć dalszego podnoszenia kwalifikacji. Oznacza to, że osoby, którym nabycie nowych umiejętności mogłoby być najbardziej potrzebne – kobiety i mężczyźni w wieku przedemerytalnym, nieaktywni zawodowo i słabo wykształceni, są również najmniej skłonni do podjęcia szkolenia.

Korzyści, jakie dojrzałe osoby odnoszą z uczestnictwa w szkoleniach są nieocenione. Zdobyte w trakcie kursu umiejętności mogą pozwolić na znalezienie nowej pracy lub też umocnienie swojej pozycji i zwiększenie efektywności pracy w dotychczasowym miejscu zatrudnienia. „Dla pracodawcy kluczowe znaczenie mają kompetencje zawodowe, jednak niektóre umiejętności będą przydatne i pożądane w każdym miejscu pracy bez względu na branżę. Są to przede wszystkim kompetencje organizacyjne (operatywność, samoorganizacja pracy, terminowość), interpersonalne, (umiejętność nawiązywania kontaktu, współpracy w grupie) oraz umiejętność korzystania z nowych technologii (telefon komórkowy, komputer, Internet), które są coraz powszechniej stosowane w różnych zawodach.” – tłumaczy Tomasz Schimanek, ekspert Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce.

Podniesienie kwalifikacji zawodowych to nie jedyna korzyść, jaką odnoszą osoby uczestniczące w kursach i szkoleniach.
„Z wielu różnych względów warto się uczyć przez całe życie” – przekonuje Elżbieta Ćwiklińska-Kożuchowska, Prezeska Fundacji Klasa Kobiet, realizującej projekty dedykowane kobietom w wieku 50+. „Po pierwsze poszerzamy swoją wiedzę, po drugie ćwiczymy umysł utrzymując go w dobrej kondycji, po trzecie ucząc się i utrzymując sprawny umysł łatwiej rozumiemy otaczający i zmieniający się świat i ludzi wokół siebie. Stajemy się mądrzejsi, co daje satysfakcję i podnosi poczucie własnej wartości, a to z kolei stanowi o naszym dobrostanie psychicznym.” – podkreśla.

Szkolenia i kursy to także okazja do nawiązania nowych znajomości i przyjaźni. Zapewniają poczucie przynależności do grupy i mogą pomóc w rozwianiu poczucia samotności – szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że wiele z oferowanych szkoleń jest dedykowanych osobom dojrzałym, zatem zainteresowane osoby uczestniczą w nich w grupie rówieśników. Okres dojrzałości to także dobry moment, by zrobić coś, na co wcześniej mogło brakować czasu – na przykład opanować wybrany język obcy.

Wsparcie dla osób powyżej 50 roku życia, które chcą podjąć kursy i szkolenia zawodowe, realizowane jest przez powiatowe urzędy pracy ze środków Funduszu Pracy oraz instytucje szkoleniowe realizujące projekty dofinansowane przez Unię Europejską. Osoby bezrobotne oraz osoby pracujące powyżej 45 roku życia mogą skorzystać ze szkoleń w całości finansowych przez powiatowy urząd pracy z Funduszu Pracy, a także ubiegać się o pożyczkę na sfinansowanie kosztów szkolenia lub studiów podyplomowych. Osoba chcąca kształcić się w ramach projektów unijnych powinna udać się do jednego z Punktów Informacyjnych Funduszy Europejskich, które działają przy Urzędach Marszałkowskich i Wojewódzkich Urzędach Pracy na terenie całego kraju. Ich pracownicy posiadają wiedzę pozwalającą skierować zainteresowaną osobę do konkretnej instytucji zajmującej się np. aktywizacją zawodową osób 50+. To jednak nie jedyna droga. Zbiorczą bazę informacji na temat szkoleń, kursów ale również studiów podyplomowych posiada portal
inwestycjawkadry.info.pl. Portal prowadzony jest w ramach projektu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest to obecnie najbardziej rozbudowana i kompleksowa baza dająca możliwość precyzyjnego wyszukania określonych szkoleń, kursów, studiów podyplomowych realizowanych w ramach projektów unijnych. Szeroką i kompleksową informacją, na temat instytucji szkoleniowych i ich oferty edukacyjnej, służą również Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej działające w ramach Wojewódzkich Urzędów Pracy. Pracujący w nich doradcy zawodowi mogą w sposób profesjonalny pomóc w doborze odpowiedniego szkolenia. Należy pamiętać, że projekty realizowane w ramach środków unijnych posiadają ściśle określony obszar realizacji, z którego rekrutowani są uczestnicy projektu. Przed przystąpieniem do danego projektu szkoleniowego należy sprawdzić czy będąc mieszkańcem danego miasta, powiatu czy gminy spełniamy określone kryteria formalne zapisane w projekcie np. miejsce zamieszkania, wiek, status zawodowy, stopień
pełnosprawności i inne.

Szczegółowe informacje dotyczące form wsparcia aktywizacji zawodowej osób 50+, jak również liczne porady i wskazówki dla osób 50+ oraz pracodawców można znaleźć na stronie www.50plus.gov.pl