Żydzi żyjący w Polsce przez ok. 800 lat byli w stanie zachować swoje dziedzictwo, tradycję i kulturę. Polska otworzyła swe bramy dla Żydów, kiedy inne kraje je zamykały. Ucieczka do Polski to była ucieczka do życia - zwracał się do uczestników konferencji Peres.
Szef izraelskiej dyplomacji przypomniał, że to w Polsce m. in. powstał ruch Hasydów i urodził się tu założyciel państwa Izrael Ben Gurion.
Ale w Polsce przeżywaliśmy też trudne chwile; mam na myśli II wojnę światową - mówił Peres. Dodał, że znajduje się tu wiele śladów pamięci Żydów nie tylko w historii, ale i na polskich cmentarzach. Straciliśmy tu 1/3 całego narodu żydowskiego - powiedział Peres.
Według Cimoszewicza, w potocznym rozumieniu określenie "stosunki polsko-żydowskie" dotyczy przede wszystkim wieku XX. Z oburzeniem i głębokim smutkiem wielu Żydów wypomina Polsce tendencje antysemickie i to, że Holocaustowi towarzyszyła często milcząca obojętność ze strony Polaków lub jawna wrogość, że antysemityzm był podłożem hańby 1968 r. Te zjawiska wzmacniały tylko psychiczną barierę odgradzającą współczesnych Żydów od Polski - zwracał się szef polskiej dyplomacji do uczestników konferencji.
Cimoszewicz dodał, że zapomina się przy tym o kilku tysiącach odznaczeń "Sprawiedliwy wśród narodów świata" przyznanych i wciąż nadawanych Polakom przez Yad Vashem. Jestem głęboko przekonany, że dzisiaj, kilkadziesiąt lat po kataklizmie II wojny światowej i Zagłady, pamięć o tym co się stało, o narodzie, który wtedy został unicestwiony jest niezbędna i jednocześnie niewystarczająca. Nie można pamiętać o kataklizmie nie pamiętając równocześnie o życiu, rozwoju, przeszłości, które zostały unicestwione - mówił Cimoszewicz.
Takie właśnie - jak mówił minister - ma być główne przesłanie ekspozycji i działalności Muzeum Historii Żydów Polskich.
W liście skierowanym do uczestników konferencji prezydent Aleksander Kwaśniewski przypomniał, że Żydzi w Polsce cieszyli się tolerancją i możliwością rozwoju swojej tradycji. Zdaniem prezydenta, wyrazem tego było m.in. utworzenie w XVI wieku tzw. Sejmu Czterech Ziem, swoistego parlamentu żydowskiego.(miz)
